Jamiyat qurishning milliy va umuminsoniy demokratik

raqobat ancha bema'ni tus olishi, ijtimoiy ziddiyatga aylanib ketishi mumkin. Bunday
raqobatga ma'rifiy, ijodiy tus berishga, uni musobaqaga, bunyodkorlikka aylantirishga
birinchi
navbatda
iqtisodiyot
bilan
bog'liq
boimagan,
eng
awalo,
madaniy-axloqiy
mexanizmlar yordamida erishish mumkin. Bu mexanizmlar qayta tiklanayotgan milliy
qadriyatlar bilan hozirgi zamon sivilizatsiyasi singdirayotgan yashash me'yorlarining
umumlashmasidan iborat bo'lmog'i darkor».
Albatta, mustaqillik e'lon qilingan paytda jahon hamjamiyatining mustaqil O'zbekistonni tan
olishi, davlatimizning keng tashqi siyosiy va tashqi iqtisodiy faoliyati o'zbek xalqining ma'naviy
qadriyatlari va imkoniyatlari tiklanishiga, o'zini boshqa xalqlaroilasidagi to'la huquqli millat sifatida
anglab yetishiga yanada katta kuch baxsh etdi. Keng miqyosdagi xalqaro aloqalar jahon
madaniyatini yanada chuqurroq bilish, umuminsoniy qadriyatlardan bahramand bo'lish uchun qulay
shart-sharoitlar yaratdi.

---

Milliy, umumbashariy va demokratik qadriyatlar sintezi — demokratik jamiyat qurish sharti sifatida
O'zbekiston mamlakati hududida bir necha ming yillar davomida davlatchilik, milliy va etnoijtimoiy
an'analari yashab kelmoqda. Ularning hammasi millatning shakllanishida muhim rol o'ynab, hozirgi milliy
qadriyatlaming shakllanishiga olib keldi. Mazkur milliy qadriyatlaming umummilliy xarakter kasb
etadiganlari millatning yashash tarzi yoki millatning rivojlanish omili sifatida ham namoyon bo'la boshladi.
Mustaqillikning dastlabki davrida esa mazkur milliy qadriyatlaming aksariyati ilgari, ya'ni ittifoq davrida
toptalgani, ijtimoiy-siyosatdan ajratib qo'yilganligi uchun qaytadan tiklanish jarayoniga zarurat sezmoqda
edi. Endi demokratik jamiyat qurish vazifalari va qaytadan tiklanish zarurati paydo bo'lganligi sababli
mazkur milliy qadriyatlar yangi jamiyat qurishning tamoyillari sifatida namoyon bo'la boshladi.
Shuning uchun ham mustaqillikning dastlabki davrida yuqorida keltirilgan milliy qadriyatlardan
tashqari yana quyidagi qadriyatlarni tiklash yangi jamiyat qurish vazifalari sifatida namoyon bo'la boshladi:
 xalqimiz hayotida kuchli jamoachilik ruhiyatining saqlanib qolganligi;
 oila, mahalla, el-yurtning har bir inson uchun muqaddasligi;
 ota-ona va boshqaruv rahbarlariga nisbatan hurmat- ehtiromning saqlanib qolganligi;
 millatning ovozi bo'lgan ona tiliga bo'lgan izzat-hurmatning kuchliligi;
 kattalarni hurmat qilish, kichiklarni izzat qilish odatlarining mavjudligi;
 jamiyatda ayol zotiga nisbatan alohida hurmat-ehtirom ko'nsatilishi;
 xalqimizning sabr-bardoshli, mehnatsevar ekanligi;
 xalqimiz o'rtasida halollik va mehr-oqibatlilikning keng tarqalganligi;
 xalqimiz mentalitetida o'zgarishlarga doir islohotlarni shoshilmay, asta-sekin olib borishga moyilligi;
 xalqimizning tafakkur tarzi va ijtimoiy qarashlarining rivojlanganligi;
 xalqimiz milliy ma'naviyati va madaniyatining o'ziga xos Sharqonaligi.

---

Mustaqillik davrida milliy qadriyatlaming fuqarolik jamiyati qurish, demokratik tamoyillarni
jamiyatda qo'llashdagi o'mi masalasi nafaqat davlat siyosati darajasiga ko'tarildi, balki, demokratik
jamiyat qurishning «O’zbek modeli»ni tarkibiy qismi sifatida e'tirof etildi. Chunki, bir necha ming
yillar davomida shakllangan milliy qadriyatlardan birdaniga voz kechib bo'lmaganidek, millatning
bir necha ming yillarda odatlanib qolgan qadriyatlarisiz hech qanday islohotlarni amalga
oshirolmasligi tabiiy bir holdir. Ayniqsa, Sharq olamida turli xalqlarning bir necha ming yilliklar
ichida shakllantirgan va rivojlantirgan milliy qadriyatlari yashash tarzining qirralari sifatida mahkam
o'rnashganligi, uni hech qanday kuch yo'qota olmasligi uchun yangi jamiyat qurishni ham ularsiz
amalga oshirib bo'lmaydi.
Ittifoq davrida milliy qadriyatlar tazyiqlar va ta'qiqlashlarga uchragan bo'lsa ham ular xalqimiz
ruhiyatida, tarixiy xotirasida saqlanib qoldi. Prezident I.A.Karimov bu haqda quyidagi fikrni