Notarial harakatlar bajarilganligi uchun davlat boji undirishning
o„ziga xos xususiyatlari
Notarial
harakatlar
davlat
notarial
idoralari
tomonidan
bajarilganligi uchun davlat boji notarial harakatlar amalga oshirilganda
undiriladi, notarial idoralardagi ishlarda mavjud bo‗lgan hujjatlarning
dublikatini, hujjatlarning nusxalarini berganlik uchun esa ular
berilayotganda undiriladi.
Davlat boji to‗lashdan bir taraf ozod etiladigan bitimlar bo‗yicha
davlat bojini boshqa taraf to‗liq to‗laydi.
Davlat notarial idorasi depozitiga qabul qilish uchun pul summalari
pochta orqali yoki bankdan kelib tushgan hollarda davlat bojining
tegishli summalari kelib tushgan puldan ushlab qolinadi, ularning
qoldig‗i esa depozitga qabul qilinadi. Ushlab qolingan davlat boji
summalari davlat notarial idorasi depozit summalarini bankka
navbatdagi topshirish chog‗ida byudjetga o‗tkazilib, bank kvitansiyasi
notarial idora ishlarida saqlanadi.
Davlat notarial idorasi binosidan tashqarida amalga oshiriladigan
notarial harakatlar uchun davlat boji ikki baravar miqdorda undiriladi,
ozodlikdan mahrum qilish joylaridagi yoki qamoqda saqlanayotgan
shaxslarning ishonchnomalarini notarial tartibda tasdiqlash bundan
mustasno.
Merosga bo‗lgan huquq to‗g‗risida guvohnoma berganlik uchun
davlat boji meros ochilgan kunda (meros qoldiruvchi vafot etgan
kunda) vorislik tartibida o‗tayotgan butun mol-mulkning qiymatidan
undiriladi.
Bir nechta merosxo‗r (shu jumladan qonun bo‗yicha, vasiyatnoma
bo‗yicha va merosdan majburiy ulush olish huquqiga ega merosxo‗rlar)
bo‗lgan hollarda davlat boji har bir merosxo‗rga tegishli meros
ulushidan hisoblab chiqariladi.
Voyaga etmagan merosxo‗rlar bo‗lgan (shu jumladan meros
qoldiruvchilarning bolalari bo‗lmagan) taqdirda ham davlat boji butun
meros mol-mulk qiymatidan hisoblab chiqariladi, lekin faqat voyaga
yetgan merosxo‗rlardan ularning merosdagi ulushiga tegishli
summadan undiriladi.
Agar
merosga
bo‗lgan
huquq
to‗g‗risidagi
guvohnoma
merosxo‗rlarning arizasi bo‗yicha meros mol-mulkning bir qismiga
berilayotgan bo‗lsa, davlat boji berilayotgan guvohnomada ko‗rsatilgan
mol-mulk qismining qiymati uchun belgilangan stavka bo‗yicha
277
hisoblab chiqariladi. Keyinchalik mol-mulkning qolgan qismiga
guvohnoma berilganida davlat boji mol-mulkning umumiy qiymatidan
hisoblab chiqariladi, to‗lashga esa hisoblab chiqarilgan summa bilan
birinchi guvohnoma berilganligi uchun to‗langan summa o‗rtasidagi
farq taqdim etiladi.
Qonun bo‗yicha bir vaqtning o‗zida boshqa merosxo‗rlar mavjud
bo‗lgan taqdirda, meros mol-mulkning bir qismi merosxo‗rlarga
vasiyatnoma bo‗yicha o‗tgan hollarda davlat boji vasiyatnoma bo‗yicha
mol-mulk qiymatidan alohida hisoblab chiqariladi, qolgan mol-mulk
qiymatidan esa umumiy tartibda hisoblab chiqariladi.
Qonun bo‗yicha va vasiyatnoma bo‗yicha meros qilib olinayotgan
mol-mulkdan merosning majburiy ulushi ajratilgan hollarda davlat boji
qonunga binoan vorislik huquqi bo‗yicha o‗tayotgan butun mol-mulk
qiymatidan, shu jumladan majburiy ulush bilan birga hisoblab
chiqariladi.
Sudlarning ilgari berilgan guvohnomalar haqiqiy emasligi
to‗g‗risidagi hal qiluv qarorlari asosida beriladigan merosga bo‗lgan
huquq to‗g‗risidagi takroriy guvohnomalar uchun davlat boji umumiy
asoslarda undiriladi. Bunda birlamchi guvohnoma uchun to‗langan
davlat boji summasi qaytarilishi yoki soliq to‗lovchining arizasiga
ko‗ra yangi guvohnoma berganlik uchun beriladigan summa hisobiga,
agar summalar byudjetga o‗tkazilgan kundan e‘tiboran fuqarolik qonun
hujjatlarida nazarda tutilgan da‘vo muddati tugamagan bo‗lsa,
o‗tkazilishi lozim. Sud tomonidan haqiqiy emas deb topilgan har
qanday shartnoma takroran tasdiqlangan taqdirda, masala xuddi
shunday tartibda hal qilinadi.
Davlat notarial idorasi reyestrida takroriy guvohnomalar va
shartnomalarni qayd qilishda tegishli katakchada davlat boji qachon va
qancha summada undirilganligi hamda undirish to‗g‗risidagi yozuv
qayerda borligi ko‗rsatiladi. Bunda notarial idora ishlarida qoladigan
asosiy hujjatlarga sudning tegishli guvohnomalar va shartnomalarni
haqiqiy emas deb topish to‗g‗risidagi hal qiluv qarorlari ilova qilinishi
kerak.
Kredit tashkilotlari tomonidan beriladigan sertifikatlar va
akkreditivlarga doir merosga bo‗lgan huquq to‗g‗risida guvohnoma
berganlik uchun davlat boji umumiy asoslarda undiriladi.
Er-xotinning birgalikda yashaganda olingan va er-xotindan
birining vafotidan keyin qolgan mol-mulkka doir merosga bo‗lgan
278
huquq to‗g‗risida guvohnoma berganlik uchun davlat boji meros
bo‗yicha haqiqatda o‗tayotgan mol-mulk qismining qiymatidan
undiriladi.
Davlat boji mutanosib ravishda undiriladigan notarial harakatlar
bajarilganda uni hisoblab chiqarish taraflar ko‗rsatgan summadan
ushbu moddada belgilangan qoidalarga rioya etgan holda amalga
oshiriladi.
Jismoniy va yuridik shaxslarga tegishli uylar, kvartiralar, dala
hovlilari, garajlar, boshqa imoratlar, binolar va inshootlarni boshqa
shaxsga o‗tkazish shartnomalarini tasdiqlaganlik uchun davlat boji
summasi ularning turar joyi yoki umumiy maydonidan kelib chiqqan
holda hisoblab chiqariladi.
To‗lovlar vaqti-vaqti bilan amalga oshiriladigan shartnomalarni
tasdiqlashda davlat boji shartnoma bo‗yicha u amal qilgan butun vaqt
uchun to‗lovlarning umumiy miqdoridan kelib chiqqan holda hisoblab
chiqariladi va undiriladi. Agar shartnoma uning amal qilish muddati
ko‗rsatilmagan holda tuzilgan bo‗lsa, davlat boji shartnoma bo‗yicha
uch yil uchun to‗lovlar summasidan kelib chiqqan holda hisoblab
chiqariladi va undiriladi.
Eng kam va eng ko‗p summa ko‗rsatilgan shartnomalarni
tasdiqlashda davlat boji eng ko‗p summadan kelib chiqqan holda
hisoblab chiqariladi va undiriladi.
Talablardan o‗zganing foydasiga voz kechish va qarzni o‗tkazish
to‗g‗risidagi, ilgari tuzilgan shartnomaning amal qilish muddatini
uzaytirish to‗g‗risidagi yoki shartnomaning dastlabki summasini
ko‗paytirish to‗g‗risidagi shartnomalarni tasdiqlashda davlat boji
amalga oshirilmagan huquqlarni hamda ijro etilmagan majburiyatlarni
baholashdan yoxud ilgari tuzilgan shartnoma summasi ko‗payayotgan
summadan kelib chiqqan holda hisoblab chiqariladi va undiriladi.
Ayirboshlash shartnomalari bo‗yicha davlat boji qiymati yuqori
bo‗lgan mol-mulkdan hisoblab chiqariladi.
Shartlariga ko‗ra to‗lovlar summasida ijaraga oluvchi tomonidan
quriladigan imoratlar va boshqa inshootlar, xonalarni jihozlash qiymati,
shuningdek ijaraga oluvchi tomonidan amalga oshiriladigan kapital
ta‘mirlash va boshqa shu kabilarning qiymati hisobga olinadigan mulk
ijarasi shartnomasini tasdiqlashda hisoblab chiqariladigan va
undiriladigan
davlat
bojining
summasi
amalga
oshiriladigan
xarajatlarning qiymati hisobga olingan holda belgilanadi.
279
Ijro yozuvlari bo‗yicha yozuvni amalga oshirganlik uchun tegishli
davlat boji summasi undiruvchi uni to‗lashdan ozod qilingan taqdirda
yozuv bo‗yicha qarz undirilayotganda qarzdordan undiriladi.
Dostları ilə paylaş: |