Jismoniy shaxslar

Progressiv soliqqa tortish – 
soliqqa tortiladigan summaning 
o‗sishiga mos ravishda soliq stavkasi ham ortadigan soliqqa tortish 
tizimi. Ular quyidagi shakllarda mavjud bo‗ladi: 1) oddiy progressiya – 
daromadning barcha summasi uchun soliqning stavkasi daromadning 
o‗sishiga muvofiq o‗sadi (ortadi); 2) murakkab progressiya – daromad 
qismlarga bo‗linadi va ularning har biri o‗z stavkasi bo‗yicha soliqqa 
tortiladi. Daromadning har bir keyingi qismi uchun soliqning stavkasi 
oldingisiga nisbatan yuqoriroq bo‗ladi. 
Penya – 
fuqarolik huquqida jazo choralarining (jarimalarning) 
ko‗rinishlaridan biri, qonun yoki shartnomaga muvofiq to‗lovlar 
muddatini buzganlik uchun undiriladigan moliyaviy jazoning shakli. 
Uning miqdori qonunga ko‗ra to‗lovning har bir kechiktirilgan kuni 
uchun to‗lanishi lozim bo‗lgan summaga nisbatan foizda belgilanadi. 
Korxona tomonidan to‗langan penya summasi noishlab chiqarish 
xarajatlarining tarkibiga kiritiladi. 
Preferensiya 
– 
investitsion 
va 
innovatsion 
xarajatlarni 
moliyalashtirish uchun investitsion soliq krediti va maqsadli soliq 
imtiyozi ko‗rinishida belgilangan (o‗rnatilgan) imtiyoz, afzallik. 
Regressiv soliq –
soliqqa tortiladigan daromadning oshishi bilan 
soliq stavkasining pasayishi xarakterlidir. Bunday soliqlar toifasiga, 
xususan, egri (bilvosita) soliqlarni kiritish mumkin. Regressiv 
soliqlarning yuki (og‗irligi) boylarga nisbatan kambag‗al qatlamlar 
uchun og‗irroq deb sanaladi. Masalan, qo‗shilgan qiymat solig‗ini 
to‗lash uchun kambag‗allar boylarga nisbatan o‗z daromadlarining 
ko‗proq qismini (hissasini) sarflaydilar. Proporsional soliq ham 
regressiv bo‗lishi mumkin. 
Regressiv soliqqa tortish - 
soliq asosi (bazasi)ning o‗sib borishi 
bilan soliq stavkasining pasayishini taqozo etadi. Soliq undirish 
og‗irligi daromadga teskari proporsionaldir: daromad qancha kam 
bo‗lsa, soliq to‗lovchi uchun soliqning og‗irligi shuncha og‗irdir. 
Hozirgi paytda qo‗shilgan qiymat solig‗ining joriy etilishi bilan egri 
(bilvosita) soliqlarning regressivligi kuchayib bormoqda.