Jo‘rayev 0 ‘zbekiston tarixi (Milliy istiqlol davri) uchinchi kitob «sharq» nashriy ot-matb aa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati toshkent 2011

«Markazdan,
kim bo‘Iishidan qat’i nazar, qonunga xilof ko‘rsatmalarni baja-
rish mumkin emas», 
- deb hisobladi. 20-avgustda 0 ‘zbekiston SSR 
Oliy Kengashi Rayosati, 0 ‘zbekiston SSR Prezidenti huzuridagi Va- 
zirlar Mahkamasining Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va 
Toshkent shahri rahbarlari ishtirokida qo‘shma majlis bo‘ldi. Unda 
0 ‘zbekistonning mustaqillikka erishish y o ii o ‘zgarmasligi haqida 
Bayonot qabul qilindi.
Shu kuni 0 ‘zbekiston Prezidenti I. Karimov respublika aholi- 
siga murojaat bilan chiqdi. Ushbu murojaatda 0 ‘zbekistonning o‘z 
mustaqilligiga erishish yo‘li qat’iy ekanligini yana bir bor alohida 
uqtirildi. Jumladan, unda 
« 0 ‘zbekiston jumhuriyati, uning rahba­
riyati qayta qurish davrida ham hech qachon birovning gapiga
3 6

---

klrlh ish tutgan emas. Markazdan, boshqa ba’zi bir jumhuri-
vulliirdan qanday qarorlar chiqmasin, va’dalar berilmasin, har
qunday chaqiriqlar, da’vatlar, yo'l-yo'riq ko‘rsatishga harakat-
lar boMmasin, biz o'zimiz tanlagan yoMimizdan va belgilab olgan
muqsadimizdan qaytganimiz yo'q. Bu yo‘l bizning xalqimiz tari-
»Iga, urf-odatlariga, tabiatimiz shart-sharoitlariga, xullas, xalqi-
ntlz manfaatlariga mos yo'ldir», 
- deb qat’iy ta’kidlandi. Shuning- 
dek, turli ijtimoiy-siyosiy guruhlar o'rtasidagi ixtiloflami hal etish 
uchun kuch ishlatish, eng avvalo, harbiy kuch ishlatish ochiq-oydin 
qoralandi.
0 ‘zbekiston Prezidentining l^ m o n i bilan Favqulodda Holat 
Davlat Komitetining g'ayrikonstitutsiyaviy, huquqqa qarshi qarorlari 
vu boshqa ko‘rsatmalari noqonuniy deb e’lon qilindi.
Ana shunday sharoitda, ya’ni markaz va respublikalar o'rtasi­
dagi munosabatlar tobora taranglashib, markaz boshqaruv qobi- 
liyatini yo'qotgan, har bir mintaqa, har bir respublika o‘z holiga 
tashlab qo'yilgan bir sharoitda tarixiy vaziyatni to‘g‘ri baholay bi- 
lish qobiliyatiga ega bo'lgan O'zbekiston Respublikasi Prezidenti 
1. Karimov Oliy Kengash sessiyasini chaqirish va unda O'zbekiston 
mustaqilligi haqida Qonun qabul qilish masalasini keskin qo'ydi. 
Chunki har bir milliy respublikaning chinakam teng huquqliligi va 
mustaqilligi ta’minlangandagina tanazzuldan chiqish mumkin edi. 
Buning uchun muitaqillik yo'lidagi barcha to'siqlar olib tashlanishi, 
har bir respublika so'zda emas, balki amalda tenglar orasida teng 
boiishi lozim edi.
Ayni shu maqsadlami ko'zlab, O'zbekiston Oliy Kengashining 
XII chaqiriq navbatdan tashqari sessiyasi 1991-yil 31-avgustda o'z 
ishini boshladi.
O'zbekistonning mustaqil davlat deb e’lon qilinishida maz- 
kur sessiya katta tarixiy ahamiyat kasb etishini alohida ta’kidlash 
lozim. Unda «O'zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi 
to‘g ‘risida»gi hamda «O'zbekiston Respublikasining Davlat bayrog'i 
to‘g‘risida»gi masalalar kun tartibiga qo'yilib, qizg'in muhokama 
qilindi.
O'zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi to'g'risida 
Prezident I. Karimov ma’ruzasi tinglandi. U o 'z nutqida 1991-yil 
o'rtalarida markaziy hukumat olib borayotgan ichki siyosatni tah- 
lil qildi. 19-21-avgust kunlari Moskvada Favqulodda Holat Dav­
lat Komiteti a ’zolarining fuqarolar boshiga azob-uqubatlar 'Tolish- 
ga intilishganini, butun-butun xalqlaming ozodligini, respublikalar 
mustaqilligini yana kishanlamoqchi bo'lganliklarini ro'yirost ochib
37

---

tashladi. Alg‘ov-dalg‘ovli kunlarda ham 0 ‘zbekistonning o‘z yo‘li 
va maqsadi borligini, bu xalq manfaatiga mos yo‘l ekanligini, qan- 
day qilib boim asin, undan qaytmaslik lozimligini aytdi. Shuning- 
dek, m a’ruzada mustaqil davlatlar maqomiga to‘xtalib: