K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va

10.3.Asosiy faoliyatdan olingan 
qo‘shimcha
 daromadlarning 
hisobi
 
 
21-son BHMSga muvofiq asosiy faoliyatdan olingan 
qo‘shimcha
daromadlar 
quyidagi
schyotlarda 
hisobga
olinadi: 
9310 “Asosiy vositalarning chiqimidan olingan foyda” 
–bu passiv va 
vaqtinchalik schyotda korxonalar o‗ zlarining asosiy vositalarini sotishdan va boshqa 
chiqimlaridan olgan foydasini 
hisobga
olishda foydalanadilar. Schyotning kreditida 
olingan foyda yil maboynida to‗planib boradi. Ushbu foyda asosiy vositalarning sotish 
(berish ) 
qiymatidan
ularning 
qoldiq
qiymatini
va sotishdan olingan 
QQS
summasini 
ayirgandan 
qolgan
summadan iborat bo‗ladi. Masalan, boshlang‗ich 
qiymati
500000 
so‗ mlik, jamlangan eskirish 
qiymati
300000 so‗ mlik kompyuter 440000 so‗ mga sotildi 
deylik. Sotishdan olingan 
QQS
summasi ushbu 
holda
40000 sumni ((440000 – 200000) 

---

181 
*20/120), sotishdan olingan foyda summasi esa – 200000 sumni ( 440000-200000-
40000) tashkil 
qiladi
. Ushbu foyda summasi debet 9210 ―Asosiy vositalarning chiqimi‖ 
schetda va kredit 9310 ― Asosiy vositalarning chiqimidan olingan foyda‖schyotida aks 
ettiriladi.
 
Yil yakunida ushbu 9310- schyotning kreditida to‗plangan summa uning debetiga va 
9900 ― Oxirgi moliyaviy natija‖ schetining kreditiga yoziladi va shu asosda u yopiladi.
 
9320 “Boshqa aktivlarni chiqimidan olingan foyda” 
- bu passiv va vaqtinchalik 
schyotda korxonalar o‗ zlarining turli boshqa aktivlarini, masalan materiallarini, xo‗jalik 
inventarlarini, nomoddiy aktivlari va boshqa aktivlarini sotishdan va boshqa 
chiqimlaridan olgan foydasini 
hisobga
olishda foydalanadilar. Schyotning kreditida 
olingan foyda yil maboynida to‗ planib boradi. Ushbu foyda boshqa aktivlarning sotish 
(berish ) 
qiymatidan
ularning tannarxini (
qoldiq
qiymatini
) va sotishdan olingan 
QQS
summasini ayirgandan 
qolgan
summadan iborat bo‗ladi. Masalan, tannarxi 50000 so‗ mlik 
material 72000 so‗ mga sotildi deylik. Sotishdan olingan 
QQS
summasi ushbu 
holda
12000 sumni (72000 * 20/120), sotishdan olingan foyda summasi esa – 10000 sumni ( 
72000-50000-12000) tashkil 
qiladi
. Nomoddiy aktivlarni sotishdan (berishdan) olingan 
foyda xuddi asosiy vositalarni sotishdagidek topiladi. Boshqa aktivlarni chiqimidan 
olingan foyda summasi debet 9220 ―Boshqa aktivlarning chiqimi‖ schetda va kredit 9320 
―Boshqa aktivlarni chiqimidan olingan foyda‖schyotida aks ettiriladi. Yil yakunida
9320- schyotning kreditida to‗plangan summa uning debetiga va 9900 ― Oxirgi 
moliyaviy natija‖ schetining kreditiga yoziladi va shu asosda u yopiladi.