-50 -
olduğunu çox yaxşı anlayır. Bunu nəzərdə tutaraq Kyerkeqor
«xəbərdarlıq edir»: «Mən, əlbəttə, dünyanın böyük əhə-
miyyət verdiyi bir şey deyil, məhz ona maraq azdır, onun
səndə olduğunu göstərmək riskli bir şeydir».
1
Gəncliyin bütün bu «nöqsanları» – enerjinin bolluğu,
hiss və əqlin tez-tez çarpışması,
hissin bir çox hallarda ida-
rəni öz əlinə alması ilə yanaşı, onun böyük bir üstünlüyü də
var: gənc cəmiyyətin öz daxili dünyasına yad olduğunu
anlayıb axtarışlarını çox tez öz mənəvi dünyasına, öz mən-
inə yönəldə bilir. Onun həmsöhbəti də,
hökm verib, cəza
alanı da öz mən-i olur.
Bu, onlara öz ruhları vasitəsilə
sonsuzluğa, əbədiyyətə keçməyə, Allahla bilavasitə ün-
siyyətdə olmağa imkan yaradır. Lermontov «Mənim evim»
şeirində yazır:
İnsanın ürəyində əbədiyyətin
Toxumu var – həqiqət hissi deyildir.
Əsrlər axınını, ənginlikləri
İnsan ancaq onunla qavraya bilir.
2
Qəlbinin səsi yağışın pıçıltısına qarışan
Ülvi isə belə
deyir:
Ürəyinə bir xoş duyğu,
Bir naməlum
hiss çiləyən yağışı.
…
Ancaq onu bilirəm ki,
Bu səs
1
Кйеркегор С. Ады чяк. ясяр, с. 270.
2
Лермонтов М.Й. Ады чяк. ясяр, с. 34.
- 51 -
mənim ciyərimə
təzə nəfəs gətirir.
Ürəyimə sirli həvəs gətirir.
1
Bura yeganə məkandır ki, insan orada azad və ilahi
aləmlə əlaqəli olduğunu hiss edir. Bura – sonsuzluğa çıxış-
dır. Bura Şellinqin yazdığı kimi, «… bizim mülkümüzdür,
bizim varlığımızdır – bu, həm
də əbədiyyətin insana böyük
güzəşti, ona inamıdır».
2
Mən – real və idealın, məhdud və sonsuzluğun qarşı-
laşdığı, çarpışdığı bir məkana dönür. Gənc öz gücsüzlüyünü,
acizliyini görməklə yanaşı, ruhunun sonsuz bir qüvvə, tükən-
məz bir mənbədən qaynaqlandığını da hiss edir. Eyni za-
mannda, mən – bir andır, məhdud bədəndə ilahi başlanğıcın
ara-sıra özünü büruzə verdiyi an. Kyerkeqor bu anı belə
təsvir edir: «An – elə bir ikimənalılıqdır ki, burada zaman və
əbədiyyət bir-birinə toxunur və bununla da müvəqqətilik
anlamı yaranır ki, burada zaman dönə-dönə əbədiyyəti ayırır,
əbədiyyət isə dönə-dönə zamana nüfuz edir, içindən keçir».
3
Bu anın verdikləri gözəl şeirlər,
ecazkar tablolar, dərin
hikmətli əsərlər şəklində ortaya çıxır. Bu anın hökmüdür ki,
20, 30 yaşında bir gənc min illərin hikmətindən xəbər verə
bilir. Bu anın insan həyatındakı əhəmiyyətini hiss edən Ülvi
yazır:
Dostları ilə paylaş: