Javob:Gazalmashinuviyopiqxoldatekshiriladi (spirografiya) va
gazalmashinuviochiqxoldatekshiriladi (DuglasvaXoldenusuli).
Savol:2O’pkaning tiriklik sig`imi(O’TS) - nimau?
Javob: maksimal nafas olishdan so’ng, chiqarish mumkin bo’lgan maksimal xavo miqdori. U spirograf yoki spirometr vositasida o’lchanadi.
Savol:3O’pkaningumumiysig`imi (O’US) ?
Javob:O’US - maksimal nafas olingandan so’ng o’pkadagi xavo miqdori. O’pkadagi "qoldik xajm va O’TS aniqlangandan so’ng xisoblanadi. O’US uni tashkil kilayotgan nafas xajmlariga bog`lik. YOsho’tgansariO’USxamortadi.
Baholashmezoni
Maksimalball 20-19
|
18-17 ball
|
16-15 ball
|
14-13 ball
|
12 ball
|
a`lo
|
yaxshi
|
o’rta
|
qoniqarsiz
|
yomon
|
100%-86%
|
85%-73%
|
72-56%
|
55%-46%
|
45% vaundankam
|
3.TAHLILIYQISM
3.1.Klaster, organayzer
Klasternituzishqoidasi
1.Aqlingizganimakelsa, barchasiniyozing. G`oyalarisifatinimuhokamaqilmangfaqatularniyozing.
2. Xatnito’xtatadiganimloxatolarigavaboshqaomillargae`tiborbermang.
3. Ajratilganvaqttugagunchayozishnito’xtatmang. Agardaaqlingizdag`oyalarkelishibirdanto’xtasa, uholdaqachonkiyangig`oyalarkelmagunchaqog`ozgarasmchizibturing.
Harbirguruhboshqaguruhlarnibaholaydi. Harbirtalabbo’yichato’liqbajarilsa – 15 ball
Guruh
№
|
Tushunarlivaaniqjavob (5)
|
Ko’rgazma-lilik
(5)
|
Reglamentgaamalqilish (2,5)
|
Guruhfaolligi
(2,5)
|
Jamiball
|
1.
|
|
|
|
|
|
2.
|
|
|
|
|
|
Baholashmezoni:
Maksimalball 15
|
13-12 ball
|
11-10 ball
|
9-8 ball
|
7-6ball
|
100%-86%
|
85%-73%
|
72-56%
|
55%-46%
|
45% vaundankam
|
Tashqi nafas funksiyasini tekshirish
Nafas chastotasi=15sek*4 nafas miqdori
KYU (spirogramma tengligi egilish bilan aniqlanadi)= 1 min da 0,2 yutish miqdori (15 yoshda=200ml)
%NMX”SH” NMX ga = NMX*100/ “SH” NMX
UTS ni lineyka bilan aniqlash
O’pka maksimal ventilyatsiyasi = nafas chuqurligi 15sek*4
UTV da nafas chastotasi= nafas hajmi 15 sek*4
Nafasni minutlik hajmi = nafas chuqurligi 15sek*4 (1 min da o’pkada havo ventilyatsiyasi)
“SH”KYU = asosiy almashinuv / 7,07
“SH”NMX = “SH”KYU/40
%UTS ”SH”UTS = UTS*100/ “SH”UTS
“SH”UMV = 1/3 UTS*70
% UMV “SH” UMV ga = UMV*100/”SH’UMV
Rezerv nafas = UMV - NMX
Nafas chuqurligi = minutlik nafas hajmi/ nafas chastotasi
KF02 = KYU (ml) / nafasning minutlik hajmi (ml)
“SH” UTS = 1,2* asosiy almashinuv*2,21 (erkak), 2,3(ayol)
UMVda nafas chuqurligi = UMV/ nafas chastotasi
3.2.Vaziyatlimasalalarningkompleksi
1 MASALA
TekshiriluvchiAgzamovaD.gaupkakasalligigadiagnozquyishiuchunTashqinafasfaoliyatinitekshirishlozim. Bundaqandaymetodlardanfoydaniladi?
Javob: Tashqinafasfaoliyatinitekshirishuchunochiq (DuglasvaXoldenmetodlari) vayopiq(spirografiya) metodlaridanfoydalaniladi.
2 MASALA
BemorUsmonovZ.gaTashqinafasolishfaoliyatigabahoberishuchunBe-lauapparatiorqalitekshiruvo’tkazildi. Buqaysimetodgakiradivanimalarnianiqlashimizmumkin?
Javob:Be-lauapparatiorqalitekshiruv – ochikmetodgakiradi, chiqarishdagixavodakislorodvakarbonatangidridmikdoriniuzluksizaniklaydi.
3 MASALA
TTA 1kurstalabalarinitekshirgandaPulatovJ.daupkaningtirikliksig`imi 2,5 litrnitashqiletdi. Butalabagajismoniytarbiyagakatnashishimumkinmi? Butalabagaqaysisportturlaribilanshug`ullanishinitavsiyaetasiz?
Javob: Xa, mumkin. Tavsiya qilinadigan sport turlari: suzish, futbol, engil atletika va xokazolar.
Testlar
1.O’pkahajminibaholovchiko’rsatkichniko’rsating
-
*rezervhavo
-
o’pkaningtirikliksig`imi
-
nafasolishhajmi
-
nafaschiqarishhajmi
2. Tashqi nafas funktsiyasini urganishni nechta metodi bor?
A.*2ta
B. 3ta
V.4ta
G.5ta
3. Tashqinafasfunktsiyasiniurganishdagiyopiqmetoddaqandayapparaturalardanfoydalaniladi?
A.*B.D.
B.Knippin
V.Bellau
G. Krog
4.YOpiq sistemada nafas olishda qanday havodan foydalaniladi?
A.*apparatdagi havodan
B.atmosfera havosidan
V.Duglas kopchasidan
G.Belau apparatidagi havodan
5.Duglas va Holden metodi gaz almashinuvini urganishni qaysi usuliga kiradi?
A.*ochiq
B.yopiq
V.aralash
G.Krog
6.Duglas kopchasini hajmi nechiga teng?
A.1-2litr
B. 1,5-3litr
V.4-5litr
G.7-8litr
Baholashmezoni:
Maksimalball 15
|
13-12 ball
|
11-10 ball
|
9-8 ball
|
7-6ball
|
20-16-a`lo
|
15-12-yaxshi
|
11-7-o’rta
|
6-4-qoniqarsiz
|
3 vaundankam-yomon
|
100%-86%
|
85%-73%
|
72-56%
|
55%-46%
|
45% vaundankam
|
4. Amaliyqism
Tashqinafasolishningfunktsionalholatinianiqlash (spirometriya, pikfloumetriyavama`lumotlarnitaxliletish). Tashqinafasolishningochiqvayopiqusullarihakidatushuncha. Tekshiriluvchidanolinganspirogrammayordamidanafasningminutlikhajmini, nafasolishsonini, nafasningo’rtachachuqurligini, o’pkaningtirikliksig`imini, o’pkaningmaksimalventilyatsiyasini, maksimalnafasolgandanafaslarsonivachuqurligini, rezervnafasni, kislorodhajminianiqlash. Berilganspirogrammalarnibaholash.
5. Malaka, ko’nikma va bilimni tekshirish usullari
- og`zaki;
-
yozma;
-
organayzerlar;
-
test;
-
vaziyatlimasalalarechish;
-
egallanganamaliyko’nikmalarninamoyishetish;
5.1.Talabalarbilmi, ko’nikmavamaxoratinibaholashdaqo’llaniladigannazoratmezonlari
№
|
Baho
|
a`lo
|
yaxshi
|
o’rta
|
qoniqarsiz
|
yomon
|
|
O’zlashtirish % hisobida
|
100%-86%
|
85%-71%
|
70-55%
|
54%-37%
|
36% vaundankam
|
1
|
Nazariyqism
|
20-19
ball
|
18-17 ball
|
16-15 ball
|
14-13 ball
|
12 ball
|
2
|
Analitikqism:
organayzer
|
15-14 ball
|
13-12 ball
|
11-10 ball
|
9-8 ball
|
7-6ball
|
3
|
Test
|
15-14 ball
|
13-12 ball
|
11-10 ball
|
9-8 ball
|
7-6ball
|
4
|
Amaliyqism
|
40-34,4-ball
|
34-28,4ball
|
28-22ball
|
21,6-14,8 ball
|
14,4 ball
|
5
|
Nazoratsavollari
|
10-7,9
|
7,75-5,6
|
5,5-4,25
|
4,1-2,5
|
2,4 ball
|
5.2. Joriynazoratnibaholashmezoni.
№
|
O’zlashtirish %
|
Baho
|
Talabaningbilimdarajasi
|
1
|
96-100
|
A`lo
«5»
|
Mavzubo’yichao’zfikrinito’liqbayonetadi, barchaberilgansavollargato’liqto’g`ijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi, ijodiyfikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdafaolqatnashadi. Mavzubo’yichavaziyatlimasalalarniechadi, testsavollarigato’liqvato’g`rijavobberadi. Erkintasavvurgaegabo’lib, kerakbo’lgandao’qituvchibilano’zfikrinialmashaoladi.
|
2
|
91-95
|
Mavzubo’yichao’zfikrinito’liqbayonetadi,barchaberilgansavollargato’liqto’g`rijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi, ijodiyfikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdafaolqatnashadi, mustaqilmushohadayuritadi. Mavzumohiyatinitushuntiraoladi, erkintasavvurgaegabo’ladi, o’qituvchibilanbemalolfikralmashaoladi.
|
3.
|
86-90
|
Mavzubo’yichao’zfikrinietarlidarajadabayonetadi, barchaberilgansavollargato’g`rijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi, ijodiyfikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdaqatnashadi. Mavzubo’yichaamaliyishnatijalaribo’yichamustaqiltekshirishbayonnomasinito’ldiradi.
|
4
|
81-85
|
YAxshi
«4»
|
Mavzubo’yichao’zfikrinietarlidarajadabayonetadi, barchaberilgansavollargato’g`rijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi, ijodiyfikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdaqatnashadi.
|
5
|
76-80
|
Javoblarto’g`ri, ammoto’liqemas, o’qituvchiningqo’shimchasavollaribo’yichakamchiliknito’ldiradi, mavzunimuhokamaqilishdaetarlichafaol. Auditoriyadagitopshiriklarnibajarishdakatnashadi.
|
6.
|
71-75
|
Mavzunimuhokamaqilishdaetarlichafaol, ammoxatoliklargayo’lqo’yadi, Auditoriyaishlarinibajarishdaqatnashadi, kerakliyozishlarniamalgaoshiradi.
|
7.
|
66-70
|
Qoniqarli
«3»
|
Javoblar 50% gato’g`ri, ammoberilgansavolningmohiyatinitushunadi; topshiriqlarnibajaraoladi,biroqunda 2-3 xatoliklargayo’lqo’yadi.
|
8
|
61-65
|
Javoblar 50%gato’g`ri, savolmohiyatinihammavaqthamto’g`ritushunmaydi, topshiriqlarnio’qituvchiyordamidabajaradivashundaham 2-3 taxatogayo’lqo’yadi.
|
9
|
55-60
|
Javoblar 40% gato’g`ri,javobberishdayanglishibketadi, savolmohiyatinihammavaqtto’g`ritushunmaydi, topshiriqlarniboshqatalabayokio’qituvchiyordamidabajaradi.
|
10
|
54-30
|
Qoniqarsiz
«2»
|
40% gachato’g`rijavobberaoladi, javoblaraniqemas, topshiriqlarnibajaraolmaydi. Uyvazifasibajarilmagan.
|
11
|
20-30
|
Amaliymashg`ulotgaqatnashadi, formada, daftaribor. Uygaberilganvazifabajarilmagan.
|
6. Nazoratsavollari
1Tashqinafastushunchasi?
2 Tashqinafasolishningochiqvayopiqusullarihakidatushuncha?
3 Spirogrammatushunchasi?
4 Rezervnafas,koldiqnafas, o’pkaningtirikliksig`imi, o’pkaningmaksimalventilyatsiyasi,kislorodhajmitushunchasi?
5 Spirogrammanatijasi?
Baholashmezoni:
100%-86%
|
85%-71%
|
70-55%
|
54%-37%
|
36% vaundankam
|
10-7,9-a`lo
|
7,75-5,6-yaxshi
|
5,5-4,25-o’rta
|
4,1-2,5-qoniqarsiz
|
2,4 vaundankam-yomon
|
7.Tavsiyaetilganadabietlar
Asosiy
1.Epifanov V.A., Apanasenko G.L. «Lechebnaya fizkultura i Shifokorebnыy qontrol» M., 1990
Ko’shimchaadabiyotlar
1.Epifanov V.A. «Lechebnaya fizkultura i sportivnaya meditsina» M., 2000
2.Popov V.I. CHogovadze V.G. « Fizicheskaya reabilitatsiya» Rostov naDonu 2001
3.EpifanovV.A. “ Lechebnayafizicheskayakultura” M. 2003
4.DubrovskiyV.A. “ Lechebnayafizkultura” M. 2004
5.Lektsionnыe materialы i uchebno-metodicheskie razrabotki
6.Epifanov V.A. «Lechebnaya fizkultura i sportivnaya meditsina» M., 2000
7.Rixsieva O.A. «Massaj» T. 1996
8.EvdokimovaT.A. MilyukovaI.V. Noveyshiyspravochnik“ Lechebnayafizkultura” M. 2004
9.«Meditsinskie osnovы fizicheskogo vospitaniya i formirovaniya zdorovya i garmonichnogo razvitiya detey i podrostkov» prof. Nazirov F.G. prof. Axmedova D.M. prof. Suyumov F.A. dots. Vasilev V.D, prof. Shayxova G.I. Tashkent 2003
10.Karpman V.L. «Serdtse i sport» M., 1999
11.Edvard T. Xouli, B. Don-Frenks « Rukovodstvo instruktoraozdorovitel-nogo fitnessa» Kiev 2004
12.BetShou “YogafitTreningdlyazdorovya” M. 2005
13.MilyukovaI.V.EvdokimovaT.A. “ Gimnastikadlyadetey” M. 2004
14.A. BokovS. Sergeev “ Yogadlyadetey” M. 2004
15.Epifanov V.A., Moshkov V.N. «Lechebnaya fizkultura (spravochnik)» M.1997
16.M., Aulik I.V. «Opredelenie fizicheskoy rabotosposobnosti v klinike i sporte» M., 1990
17.YUldashev K.YU. «Nemedikamentoznыe metodы lecheniya profilaktiki i meditsinskoy reabilitatsii». Sb. nauch. trudov. T.-1994
18. CHet el adabieti:
TeylorS.B., MillerN.H. “ Basic physiologic principils relatied to
Group exirsise programs” Filadelphiya 1988
Tehaxton L. “ Phithiological and psythological effects of short term exirsise
eddiction on habitual runners.” 1992
19.Internetistochniki:
www.doktor.ru, www. medinfo. home.ml.org
http://www.restart-med.ru
http://www.mirmed.ru
http://micropolarization.narod.ru
http://skolioz.mccinet.ru
http://www.sportpsy.cz
Child in motion /cf/ (Rada Pisot)- http://www.zrs-kp.si/projekti/otrokvgibanju/Otrok%20v%20gibanju.pdf
www. aapmr.org, www.alhealth.com, www.docguide.com, www.healthweb.com, www.acsm.org, www.apta.org, www.sportsmed.org.
www.jphysiol.org, www.physsportmed.com
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG`LIQNI SAQLASh VAZIRLIGI
TOShKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI
“TASDIQLAYMAN
O’quvishlaribo’yichaprorektor
prof. ..........................TeshaevO.R.
“_____”_________________2012 yil
Kafedra:Xalqtibbiyoti, Reabilitologiyavajismoniytarbiya
Fan: Shifokor nazorati
TIBBIYPROFILAKTIKAFAKULTETI 3-KURS
TALABALARIUCHUN
YAGONAUSLUBIYTIZIM
MAVZU: “Jismoniyishbajarishqobiliyatinianiqlash. Garvardstep-testi.”
Mavzusibo’yichaamaliymashg`ulot№8
TA`LIMTEXNOLOGIYASI
Toshkent–2012
Tuzuvchi:Dots.AdыlovSh.K.
kattao’qituvchiMirbabaevaD.B.
O’quvtexnologiyasitasdiqlangan:
kafedrayig`ilishidaprotokol №______ ____________12 y.
Fanningta`limtexnologiyasiToshkenttibbiyotakademiyasiIlmiy-uslubiykengashi“Ichki kasalliklar”sektsiyasida 2012 yil «____»dagi «_____»-sonmajlisbayonibilanma`qullangan.
Rayis: Professor,t.f.d. Karimov M.Sh.
O’quv mashg`ulotida ta`lim texnologiyasi modeli
Mavzu № 8 Jismoniyishbajarishqobiliyatinianiqlash. Garvardstep-testi.
Ta`lim berish texnologiyasi (amaliy mashg`ulot)
Vaqt: 90 daqiqa
|
Talabalarsoni:8-10
|
O’quv mashg`ulotining shakli va turi
|
Amaliymashg`ulot
|
O’quvmashg`ulotiningtuzilishi
|
1.Kirish qism..
2. Nazariy qism
3.Analitik qism:
-organayzer
-Test va vaziyatli masalalarlar
4. Amaliy qism
|
O’quvmashg`ulotimaqsadi:
|
Jismoniyishbajarishqobiliyatinianiqlash.Organizmningishbajarishqobiliyativatiklanishjarayonlarihakidatushuncha. Garvardstep-testiningo’tkazilishtartibi, olingannatijalarasosidaGarvardstep-testiindeksinianiqlash, olinganindeksorqaliorganizmningtiklanishjarayonlarinibaholash. TalabalarbilanGarvardstep-testinio’tkazishvaolingannatijalarnibaholash.
|
Talababilishikerak:
|
Jismoniyishbajarishqobiliyatinianiqlash.Organizmningishbajarishqobiliyativatiklanishjarayonlarihakidatushuncha. Garvardstep-testiningo’tkazilishtartibi, olingannatijalarasosidaGarvardstep-testiindeksinianiqlash, olinganindeksorqaliorganizmningtiklanishjarayonlarinibaholash. Garvardstep-testinio’tkazishvaolingannatijalarnibaholash.
|
Talababajaraolishilozim:
|
mustaqilravishdajismoniyishbajarishqobiliyatinianiqlash.Organizmningishbajarishqobiliyatinivatiklanishjarayonlarinibilishi. Garvardstep-testiningo’tkazilishtartibini, olingannatijalarasosidaGarvardstep-testiindeksinianiqlashni, olinganindeksorqaliorganizmningtiklanishjarayonlarinibaholashni. Garvardstep-testinio’tkazishnivaolingannatijalarnibaholashni.
|
Pedagogikvazifalar:
Jismoniyishbajarishqobiliyatinianiqlash.Organizmningishbajarishqobiliyativatiklanishjarayonlarihakidatushuncha. Garvardstep-testiningo’tkazilishtartibi, olingannatijalarasosidaGarvardstep-testiindeksinianiqlash, olinganindeksorqaliorganizmningtiklanishjarayonlarinibaholash. TalabalarbilanGarvardstep-testinio’tkazishvaolingannatijalarnibaholash.
|
O’quvfaoliyatinatijalari:
Jismoniyishbajarishqobiliyatinianiqlash.Organizmningishbajarishqobiliyatinivatiklanishjarayonlarinibilishi. Garvardstep-testiningo’tkazilishtartibini, olingannatijalarasosidaGarvardstep-testiindeksinianiqlashni, olinganindeksorqaliorganizmningtiklanishjarayonlarinibaholashni. Garvardstep-testinio’tkazishnivaolingannatijalarnibaholashni.
|
Ta`limusullari
|
Ma`ruza, aqliyhujum, hikoya, namoyish, amaliyishusuli, kitobbilanishlash, suhbat, ta`limiyo’yin, organayzer.
|
Ta`limshakli
|
Jamoaviy, guruhlardaishlash («Birgalikdao’qiymiz», «O’ylang-Juftlikdaishlang-Fikralmashing»), yakkatartibli
|
Ta`limvositalari
|
Doska-stend, yozuv taxtasi, eslatma, nazorat varag`i, matnlar, nazorat savollari, testlar, vaziyatli masalalar
|
Ta`limberishsharoiti
|
Maxsus texnika vositalari bilan jihozlangan,
guruhli shakllarda ishlashga mo’ljallangan xonalar (shifokor nazorati kabineti, tonometr, fonendoskop, zinapoya, sekundomervaboshqalar.)
|
Monitoringvabaholash
|
Og`zakiso’rov: tezkor-so’rov,yozmaso’rov: test
|
Dostları ilə paylaş: |
