Kafedrasi abduraxmanov ixtiyor baxtiyorovich

2-chizma. To’liq tannarx va o’zgaruvchan tannarx usullari bo’yicha 

aniqlangan natijaning farqlanishi

3

. 

Shu tariqa xulosa qilish mumkinki, to’liq tannarx usuli nazariy jihatdan olib 

qaralganda  asosli  hisoblanadi,  ammo  korxona  oldida  turgan  amaliy  masalalarni 

echishda ancha noqulay hisoblanadi. 

Yuqorida  tilga  olingan  kamchiliklarini  o’zgaruvchan  va  doimiy  xarajatlar 

asosida  taqsimlash  asosida  chetlab  o’tish  mumkin.  Masalan,  ushbu  usul  orqali 

zaxiralar  qiymatiga  faqat  o’zgaruvchan  xarajatlar  kiritiladi,  doimiy  xarajatlar  esa 

davr xarajatlariga o’tkaziladi. Bu foydani zahiralarni o’zgarishi ta’siridan butunlay 

xolos etadi. Ammo o’zgaruvchan xarajatlar bo’yicha tannarxni aniqlashning asosiy 

amaliy qimmati tez o’zgarib turadigan bozor muhitida boshqaruv qarorlarini qabul 

qilish  va  tahlil  uchun  keng  imkoniyatlar  lratadi.  Ushbu  usulning  G’arbning 

boshqaruv  hisobi  tizimlarida  qo’llanilishi  bejiz  emas.  O’zgaruvchan  va  doimiy 

xarajatlar  to’g’risidagi  ma’lumotlarni  qo’llaydigan  eng  keng  tarqalgan  tahliliy 

instrumentlarga quyidagilar kiradi: 

- «Xarajatlar-Xajm-Foyda» bog’lanishi tahlili; 

- Marjinal daromad asosida narx shakllantirish; 

- Muqobil variantni tanlash. 

                                                 

3

 Chizma muallif tomonidan tayyorlangan