Kamchiliklar. Ularni bartaraf etish

www.pedagoglar.uz
43-son 2–to’plam aprel 2023
Sahifa: 196 
foydalanar ekanlar. Maktabgacha yoshdagi aqli zaif bolalar ko'pincha bir so'zdan 
iborat gaplarni qo'llaydilar. Bu "gap-so'zlarda" bayon etilayotgan fikr ajratilmagan 
bo'ladi. 
S.N.Rojdestvenskiyning 
ta'kidlashicha, 
"So'zdagi 
tovushlarni 
farqlamasdan, ularni ajratmasdan, bolalarni o'qish va yozishga keyinchalik to'g'ri 
yozishga o'rgatish mumkin emas". Aqli zaif bolalarda o'z kuchiga ishonch hosil 
qilmasdan turib, yordamchi maktablar o'z oldiga qo'ygan maqsadlariga erisha 
olmaydi. Ma'lumki, maktabgacha bo`lgan yoshdagi rivojlanish, erta yoshda 
kuzatiladigan rivojlanishning davomi hisoblanadi. 3 yoshda ma'lum o`sish sodir 
bo‘lishiga qaramay, kelgusi rivojlanish ilgari erishilgan darajaga tayanadi. Shu 
bilan birga, bu yosh o’z xususiyatlari, o’z vazifalariga ega. Ularning ko`pchiligi ilk 
bor yuzaga keladi. Har qanday bola kamol topib sog‘lom o‘ssa, uning bilim 
faoliyati, sezgi qobiliyatlari mukammal rivojlanib borsa, bunday bolalar 6-7 
yoshdan boshlab maktabga qabul qilinishga tayyor bo‘ladi. Aqli zaif bolaning xoh 
ona qornida, xoh tug‘ilgandan keyin rivojlanib borishi uchun zarur bo‘lgan ma’lum 
shartlarning bo‘lishi natijasida jismoniy va ruhiy, aqliy nuqsonlar kamchiliklarga 
olib kelishi mumkin. Bunday bolalarda eshitishda, ko‘rish qobiliyatida, nutqiy va 
aqliy faoliyatida nuqsonlar paydo bo‘ladi. Hozirgi vaqtda bunday bolalarni o‘z 
sog‘lom tengqurlari qatorida umumta’lim maktablarida o‘qishi uchun barcha 
imkoniyatlar yaratilmoqda,kamchiliklar bartaraf etilmoqda. Quyidagi ayrim 
nuqsonli o‘quvchilarni umumta’lim maktablarida nimalarga e’tibor berishi haqida 
to‘xtalib o‘tmoqchimiz.
I. Eshitishi zaif bolalarni yetarli savod olishlari uchun o‘qituvchilar 
oldida quyidagi vazifalar turadi: 
-
Qulog‘i yaxshi eshitmaydigan bolalarni nutqidagi o‘zgarishlarni o‘z vaqtida 
bilish kerak; 
-
Bolaning eshitish qobiliyati darajasini bilish maqsadida zarur bo‘lsa 
davolash uchun mutaxassis ottolorengolog huzuriga yuborish lozim.

---