Kashfiyot va ixtirolar

te lesk o p
golland 
ustasi 
Xans 
Lippersgey 
tom onidan 
1608-yilda yaratilgan. Keyincha- 
lik m ashhur italyan astronom i va 
m atem atigi 
G alileo G aliley 
o'z 
teleskopini yasagan va birinchi 
b o 'lib oydagi to g 'la rn i ko'rishga 
m uvaffaq bo'lgan.
Eng oddiy teleskop
truba va ikkita max-
sus shisha, ya’ni lin- 
Л
zalardan iborat b o ‘la-
di. Linzalarning bin kuzatuv-
dagi jism ni mo'ljalga oladi.
Bu obyektiv b o ’lib, и orqali
osmondagi jism teleskopda
aks etadi. Ikkinchi linza -
okularning vazifasi esa ya-
qinlashtirib ko’rsatishdin Lin
zalar kuzatilayotgan jism
tasvirini yanada ravshanroq
va kattaroq qilib ko’rsatishga
yordam beradi.
Teleskop - astronomning
eng asosiy yordamchisi

---

Yo'ldoshlar, raketalar, stansiyalar
Odamlar teleskop orqali yulduzlarni tom osha qilib, ularga sayo­
hat qilishni orzu qilishdan to ‘xtashmasdilar. Insonlarning azaliy or- 
zusi XX asrga kelib ro'yobga chiqdi va kosmonavtika erasini - ochiq 
kosmik fazoga chiqish davrini ochib berdi. Yerning tortish kuchini 
yengib ochiq koinotga chiqish va ulkan natijalarni qo'lga kiritishga 
imkon beradigan raketalarni yaratish borasida, dunyoning ko‘p dav- 
latlaridagi olimlar bosh qotirishgan. Va nihoyat, dunyodagi birinchi 
kosmik raketa 
Sovet Ittifoqida yaratilib, u 1957-yil 4 -oktab rda ilk 
marotaba ikki radiouzatgichli Yerning sun’iy yo'ldoshi orbitaga olib 
chiqildi. Radiouzatgichlar taratgan «bip-bip-bip» tovushi sayyora- 
mizning barcha insonlariga eshitilgan.
1960-yil 19-avgustda fazoga Belka va Strelka nomli itlar bilan 
yo'ldosh-kem a uchirilgan. Bu itlar sayyoramizning koinotga chiq- 
qan birinchi jonzotlari edi. Ularning sayohati muvaffaqiytali yakun- 
lanib, insoniyatning - kosmik kema uchuvchisining koinotga chiqi- 
shig ayo'l ochib berdi.
1961-yil 12-aprel butun dunyoda Kosm onavtika kuni deb tan 
olingan. Aynan shu kuni