«VOSTOK» kosmik kem asi
Baykonur
kosm odrom idan (kosmik kem alar uchi-
riladigan maydondan) Yer atrofidagi
orbitaga uchirildi. Kemani fazogir
Yuriy Alekseyevich G agarin
boshqardi. 108 daqiqalik
parvoz davomida kema
Yer kurrasini bir m aro
taba aylanib chiqdi va
uning inson joylashgan
kapsulasi m uvaffaqiyat-
. . .
. . .
Bunday konstruksiyali
ll ravishda yerga qo ndl.
kosmik kema koinotga
Kosmik kemaning birin-
ko'p marta ucha oladi
Xalqaro
kosmik stansiya
chi uchuvchisi Yuriy
Gagarin esa yerdan
bir necha kilom etr
balandlikda katapul-
ta yordam ida kapsula-
dan otilib chiqib, parashutda
kapsuladan uzoq b o ‘lmagan ma-
sofada shudgor qilingan dalaga muvaf-
faqiyatli q o ‘nib tushdi.
Atrofida haddan ziyod ko'p uskunalar bilan
o'ralgan, yopiq kapsulada uzoq davom etgan parvoz, koinotni zabt
etgan birinchi fazogirlar uchun og 'ir sinov bo'ldi. Kosmik kema
ning kabinasi juda tor bo'lib, fazogirlar tashqi dunyoni kichkinagina
derazachadan (illuminatordan) kuzatishgan. Bunday sharoitda ku-
zatuv va izlanishlar olib borishning imkoni yo'q edi va kosmik ke
malar yashash uchun birm uncha yaroqsiz edi. Shundan so'ng
yaratuvchi-olim lar haqiqiy «kosmik uy» - orbital stansiyani ishlab
chiqishdi. Fazogirlar bunday stansiyalarning bortida uzoq vaqt da
vomida yashab ishlashlari mumkin bo'lgan. Stansiyada yoqilg'i,
havo, suv va oziq-ovqat zaxiralari ham yetarli bo'lgan. Bu zaruriy
ehtiyojga ega bo'lgan narsalarni stansiyaga yuk kemalari olib chi-
qadi, elektr energiyasini esa stansiyada o'rnatilgan quyosh batare-
yalari ishlab chiqaradi.
Koinotga qilingan parvoz barcha insoniyatga shuncha-
lik katta zavq bag'ishlaganki, oqibatda «sputnik» so'zi,
dunyoning ko'pgina til lari да kirib borib, umumxalq ish-
latadigan atamaga aylanib qolgan.
|