Teqvim-2015. pdf

Ə d ə b i y y a t
Elm yolunda həyat necə 
davam edir /T.Ağayev; 
tərt. və red.: A.Qazıyev, 
G.Qurbanova; baş 
red. Ə.Fərəcov; 
AMEA A.İ.Qarayev 
ad.Fiziologiya İn-tu.- 
Bakı: Elm, 2011.-    604 s. 
XX-XXI əsrin Azərbaycan 
fizioloqları və biokim-
yaçıları /T.Ağayev; 
red.: R.Qasımov, 
Ə.Allahverdiyev, 
Ə.Abbasov.-Bakı: Elm, 
2005.- 204 s.
Əmiraslanov, Ə. Funda-
mental problemləri araşdı-
ran alim /Ə.Əmiraslanov             
//Azərbaycan.- 2012.- 25 
noyabr.- S.7.
Telman Məmmədəli oğlu 
Ağayev: biblioqrafiya /
tərt.: Ə.Allahverdiyev; 
A.Qazıyev; red.: 
Ş.Tağıyev, Ş.Alişanlı; 
AMEA. A.Qarayev adına 
Fiziologiya İnstitutu, 
Mərkəzi Elmi Kitabxana.-
Bakı: Elm, 2005.- 273 s.
www.anl.az
www.science.gov.az
www.mir-azerbaydjana.az
10
Alim

---

286
Tarixdə bu gün
Prokurorluq işçiləri günü
1998
OKTY
ABR
Ümummilli lider Heydər  Əliyev 
oktyabr ayının 1-ci gününün 
Azərbaycan Respublikası Prokuror-
luğu işçilərinin peşə bayramı günü 
kimi qeyd edilməsi barədə 17 iyul 
1998-ci il tarixində  Sərəncam imza-
lamışdır. Bu tarix Azərbaycan Xalq 
Cümhuriyyətinin Nazirlər  Şurasının 
1 oktyabr 1918-ci il tarixli qərarı ilə 
Bakı Dairə  Məhkəməsinin tərkibində 
prokurorluq orqanlarının fəaliyyətə 
başlaması ilə  əlaqədardır. Məhkəmə 
orqanlarından fərqli olaraq, bir çox 
dövlətlərdə prokurorluq müstəqil ins-
titut kimi xeyli sonralar yaranmışdır. 
Dövlət idarəetmə mexanizminin tərkib 
hissəsi kimi prokurorluğun  əsası ilk 
dəfə XIV əsrin  əvvəllərində Fransada 
kral IV Filip tərəfindən qoyulmuşdur. 
Onun vaxtında kral mənafelərinin pro-
kurorluq tərəfindən təmsil edilməsi 
Qanunla (25 mart 1302) təsbit edilmiş-
di. Həm Qərb ölkələri, həm də Rusiya 
prokurorluqlarına bir örnək kimi təsiri 
olan Fransa prokurorluğunun təşkili və 
fəaliyyəti haqqında qanun isə 1586-
cı ildə  qəbul olunmuşdur. Müstəqil 
Azərbaycan dövlətində prokurorluq or-
qanlarının yaranma tarixi Azərbaycan 
Xalq Cümhuriyyəti dövrünə (1918-
1920) təsadüf edir. 1918-ci il noyabr 
ayının 18-də Nazirlər Şurası tərəfindən 
“Azərbaycan Məhkəmə Palatası haq-
qında  Əsasnamə” təsdiq edilmiş-
dir. F.Xoyski, X.Xasməmmədov, 
A.Səfikürdski, T.Makinski AXC-nin 
ədliyyə nazirləri, eyni zamanda baş 
prokurorları olmuşlar. AXC-nin süqu-
tundan sonra dövlət orqanları ilə ya-
naşı, prokurorluq və istintaq orqanları 
da ləğv olunmuşdu. Sovetləşmənin ilk 
illərində bütün hakimiyyət orqanları-
nın fəaliyyətinə  nəzarət funksiyasını 
həyata keçirməli olan xüsusi orqanın 
yaradılması  zəruriliyini nəzərə ala-
raq Azərbaycan SSR MİK-in 11 iyul 
1922-ci il tarixli “Azərbaycan SSR-
nin dövlət prokurorluğu haqqında” 
Dekreti ilə Azərbaycan SSR-də sovet 
prokurorluğunun  əsası qoyulmuşdu. 
Xalq  ədliyyə komissarları  Ə.Qarayev, 
S.Çivanov, B.Vəlibəyov, B.Talıblı, 
H.Hacıyev, A.Sultanova və başqaları 
həm də Azərbaycan SSR-in baş proku-
rorları olmuşlar. 1936-cı ilin iyul ayın-
da Azərbaycan SSR Prokurorluğu Xalq 
Ədliyyə Komissarlığının tərkibindən 
çıxarılaraq birbaşa SSRİ Prokurorlu-
ğuna tabe edilməklə ayrıca qurum kimi 
fəaliyyətə başlamışdır. Kommunist