Teqvim-2015. pdf

Ə d ə b i y y a t
Ağayev Həsən bəy 
Məşədi Hüseyn bəy 
oğlu //Azərbaycan 
Xalq Cümhuriyyəti 
Ensiklopediyası:2 cilddə.- 
Bakı, 2004.- C.I.- S.104-105.
Ağayev Həsən bəy 
Məşədi Hüseyn bəy oğlu                   
//Azərbaycan  Milli  Ensiklo-
pediyası.- Bakı, 2009.- C.I.-
S.170.
Həsən bəy Ağayev                 
//Azərbaycan Demokratik 
Respublikası: Azərbaycan 
hökuməti: (1918–1920).- 
Bakı, 1990.- 96 s.
Vətən naminə çalışmaq, 
əqidə naminə ölmək... O, 
bu həyat prinsipini seçən 
insanlardan idi //Azadlıq.-
2012.- 17 mart.- S. 14.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.az.wikipedia.org
www.genceinformasiya.com
www.muallim.edu.az
www.preslib.az
İctimai-siyasi xadim

---

361
Fəlsəfə.İqtisadiyyat
605
 illiyi
Seyid Yəhya Cəlaləddin Bakuvi
1410-1462        
2015
Seyid Yəhya Cəlaləddin Bakuvi 1410-
cu ildə Şamaxıda anadan olmuşdur.  Tam 
adı, əs-Seyid Cəmaləddin Yəhya ibn əs-
Seyid Bəhaəddin  əş-Şirvani  əş-Şamaxi 
əl-Bakuvidir. Daha çox “Şirvani” və 
“Bakuvi” nisbəsi ilə  məşhur olmuşdur. 
Şirvani nisbəsi vətəninin  Şirvan olması 
səbəbilədir. Bakuvi deyilməsinin səbəbi 
isə həyatının ən uzun və ən səmərəli döv-
rünü Bakıda yaşamış olmasındandır. 
Yəhya  Şirvaninin doğum tarixi haq-
qındakı  məlumatların azlığı, həmçinin 
onun uşaqlığının da necə keçdiyini 
müəyyənləşdirməyi çətinləşdirir. Seyid 
nəslindən olub, soyu Hz.Peyğəmbərə 
(s.ə.s) qədər gedib çıxır. Yəhya  Şirvani 
İmam Museyi-Kazımın nəvələrindəndir. 
Xəlvətiyyə təriqətinin inkişaf etməsində 
göstərdiyi böyük xidmətə görə ona 
təriqətin “piri-sani”si (ikinci piri) ləqəbi 
verilmişdir. İkinci ləqəbi isə mənbələrdə 
II Pir Seyyidul-Taifətil-Xəlvətiyyə 
əş-Şeyx Seyid Cəlaləddin Yəhya ibn 
əs-Seyid Bəhaəddin  əş-Şirvani  əl-
Bakuvidir.
O,  Şirvanşahlar dövlətinin mərkəzi 
olan  Şamaxıda, sonra da Bakıda  Şah 
Xəlilullahın sarayında yaşamışdır. О, Ba-
kıya gəldikdən sоnra burada I Xəlilullah 
xanın da yardımı ilə  xəlvətiliyin ilk 
böyük xanəgahını açmışdı. Bakıdakı 
xanəgahın inşasında I Xəlilullah xa-
nın yardımçı  оlmasını Seyid Yəhyanın 
qəbrinin  ətrafında  Şirvanşah tərəfindən 
inşa edilən məscid, türbə və digər bina-
lardan anlamaq mümkündür. I Xəlilullah 
xan ilə aralarındakı yaxşı münasibəti 
göstərən  əlamətlərdən biri də Seyid 
Yəhyanın “əşfül-qülub” adlı əsərini Şir-
vanşaha ithaf etməsidir. Onun Bakıda 
qurduğu ilahiyyat-fəlsəfə  məktəbinin 
Bərdədə, Təbrizdə  və digər bölgələrdə 
şöbələri vardı. Azərbaycanın böyük ma-
arifçisi Abbasqulu Ağa Bakıxanov onun 
haqqında belə deyirdi: “Seyid Yəhya Ba-
kuvi VIII əsrdə (hicri) bu diyarın böyük 
din müəllimi idi. Onun adı bir çox gizli 
elmlərdə  məşhurdur.” (Sara Aşurbəyli, 
Şirvanşahlar Dövləti.- Bakı: Azərnəşr, 
1997.- S.408.) 
Yəhya  Şirvaninin doğumu kimi, 
ölümü haqqındakı  məlumatlar da 
ziddiyyətlidir. Bəzi Osmanlı müəllifləri 
onun ölüm tarixinin 1457, bəziləri də 
1463 olduğunu qeyd etmişlər. Qəbri Ba-
kıda, İçərişəhərdədir.
Seyid Yəhya Cəlaləddin Bakuvi 
orta  əsr Azərbaycan alimi, mütəfəkkiri, 
filosof-ilahiyyatçı, astroloqdur. Se-
yid Yəhya Bakuvinin Azərbaycan, 
fars və  ərəb dillərində yazdığı 18 
əsəri zəmanəmizədək gəlib çıxmış-
dır. Həmin  əsərlər Türkiyənin  İstanbul 
(“Muradiyyə” kitabxanası), Konya, Ma-
nisa şəhərlərində saxlanılır.
Avrasiya İqtisadi Əlaqələr Dərnəyinin 
təşəbbüsü ilə Seyid Yəhya  Şirvaninin 
həyat və yaradıcılığına həsr edilmiş 
“Xəzərin piri Seyid Yəhya Şirvani” adlı 
film çəkilir. 
UNESCO-nun Baş Konfransının 36-
cı sessiyasında islamda xəlvətilik sufi 
məktəbinin qurucularından sayılan Se-
yid Yəhya Bakuvinin vəfatının 550-ci 
ildönümü münasibətilə 2013-cü il Seyid 
Yəhya Şirvani ili elan edilmiş və ildönü-
münün dünya səviyyəsində qeyd edilməsi 
haqqında qərar qəbul edilmişdir.