Teqvim-2015. pdf

45 
illiyi
Milli Qəhrəman

---

78
Ə d ə b i y y a t 
Azərbaycan diplomatiya-
sının tarixindən /tərt. ed. 
F.S.Şükürov.- Bakı: Cümə, 
2004.-34 s.
Dadaşov, A. Məhəmməd 
Həsən Hacınski 
/A.Dadaşov; elmi red. 
T.Vəliyev.- Bakı: BDU, 
2004.- 183 s.
Faciəvi taleli                   
insan: Məmməd Həsən             
Hacınski //Mədəniyyət.-
2011.- 2 mart.- S.13.
Qasımlı, M. Məhəmməd 
Həsən Hacınski                 
//Azərbaycanın Xarici 
İşlər Nazirliyi /M.Qasımlı; 
E.Hüseynova; elmi red. 
N.Əlibəyli.- Bаkı, 2003.- 
S.6-13.
Şüküroğlu, L. Ona bəraəti 
zaman verdi //Şüküroğlu 
L. Cümhuriyyət hökuməti 
repressiya məngənəsində: 
[2  cilddə].- Bakı, 2000.-   
C.I.-S.248-274.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.adam.az
www.az.wikipedia.org
www.azerbaijan.az
www.news.lent.az 
MART
3
Məhəmməd Həsən Hacınski 
1875-1931  
Məhəmməd Həsən Cəfərqulu oğlu 
Hacınski 1875-ci il mart ayının 3-də 
Bakıda anadan olmuşdur. O, Bakı real-
nı məktəbini, 1902-ci ildə isə Peterburq 
Texnoloji İnstitutunu bitirmişdir. Mosk-
vada maarifpərvər Azərbaycan varlıla-
rından Şəmsi Əsədullayevin neftayırma 
zavodlarının tikintisində çalışmış, həmin 
ilin axırlarında isə doğma Bakıya qayı-
daraq, şəhər upravasının (bələdiyyə) ti-
kinti şöbəsinin rəisi təyin olunmuşdur. 
M.H.Hacınski Bakının abadlaşmasına 
böyük diqqət yetirirdi. Onun rəhbərliyi 
altında 1911-ci ildə Dənizkənarı bulva-
rın tikintisi başa çatdırılmışdı. 1911-ci 
ildə yaradılmış gizli Müsəlman demok-
ratik Müsavat partiyasına daxil olmuş-
dur. 1917-ci il Rusiya fevral burjua in-
qilabından sonra Müsavat partiyası açıq 
fəaliyyətə keçdi. M.H.Hacınski 1917-ci 
il noyabrın 15-də yaranmış Zaqafqaziya 
komissarlığında ticarət və  sənaye ko-
missarının müavini, seymin üzvü, 1918-
ci il aprelin 22-də yaranmış Zaqafqazi-
ya Federativ Respublikası hökumətində 
ticarət və sənaye naziri vəzifələrini icra 
etmişdir. 
1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan 
Demokratik Respublikası elan olunmuş, 
Hacınski bitərəf Fətəli xan Xoyskinin 
təşkil etdiyi birinci hökumət kabinetində 
xarici işlər naziri vəzifəsini tutmuşdur. 
23 dekabr 1919-cu ildə ikinci kabi-
netdə daxili işlər naziri təyin olun-
muş, 1920-ci ilin fevralına qədər bu 
vəzifədə  işləmişdir. 1920-ci il apre-
lin 1-də Azərbaycan Respublikası-
nın yeni hökumət kabinəsini təşkil 
etmək M.H.Hacınskiyə tapşırıldı. Bu 
məqsədlə o, Azərbaycan parlamentinə 
daxil olan bütün partiya və fraksiyala-
rın rəhbərləri ilə, həmçinin bolşeviklərlə 
də danışıqlar aparmışdır. O, bolşevikləri 
yeni hökumət kabinəsinin tərkibinə da-
xil etməklə, Samur körpüsünün şimal 
tərəfində dayanmış XI Qızıl Ordunun 
Bakı üzərinə yürüşünü ləngitmək və ni-
zami Azərbaycan ordusunu təcili Bakıya 
çağırmaq istəyirdi. Həmin ilin martında 
Azərbaycan ordusu Dağlıq Qaraba-
ğı daşnaq işğalından azad etmək üçün 
göndərilmiş, hələ Bakıya qayıtmamışdı. 
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 
taleyi üçün son dərəcə  məsuliyyətli 
bir zamanda M.H.Hacınskinin lənglik 
göstərərək hökuməti təşkil edə bilmə-
məsi, hakimiyyət böhranını daha da 
dərinləşdirmişdi. 
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dev-
rildikdən sonra o, Azərbaycan SSR Ali 
Xalq Təsərrüfatı  Şurasında, Zaqafqazi-
ya Dövlət Plan Komitəsində müxtəlif 
rəhbər vəzifələrdə çalışmış, Azərbaycan 
şəhərlərinin abadlaşdırılmasında işti-
rak etmişdir. Repressiyaya məruz qal-
mış, L.Beriyanın göstərişi ilə 1930-
cu ildə Tiflisdə  həbs edilmişdir. Ağır 
işgəncələrə  məruz qalan M.H.Hacınski 
9 fevral 1931-ci ildə  ağır həbsxana 
həyatına dözməyərək ürək xəstəliyinə 
və vərəmə tutulmuş, istintaq sənədlərinə 
görə, “özünü asmaqla” intihar etmişdir.
Siyasət.Hüquq