Kənd təsərrüfatı məhsullarının saxlanılması və anbarlanması üzrə logistika mütəxəssisi

TƏLİM NƏTİCƏSİ 
2
31
2.4. DAŞINAN MƏHSULLARIN NÖVÜNƏ GÖRƏ VAQON TİPLƏRİNİ SADALAYIR
DAŞINAN MƏHSULLARIN NÖVÜNƏ GÖRƏ VAQON TİPLƏRİ 

---

Bu tip vaqonların əsasən üç növü var: 
• Dörd oxlu yükgötürmə qabiliyyəti 65 ton; 
• Altı oxlu yükgötürmə qabiliyyəti 95 ton;
• Səkkiz oxlu yükgötürmə qabiliyyəti 125 ton;
Vaqonlar quruluşuna və formasına görə fəqlənir:
• Sadə düz şaquli divarlı və hər iki tərəfdən yükləmə-boşaltma qapılı;
• Döşəmə hissəsində yükboşaltma qapaqlı;
• Yan divarları maili olanlar;
• Üstü açıq vaqonlar (bu tip vaqonların yükləmə 
boşaltm işləri çox asan olur);
• Özü boşalan yüklərin daşınması üçün (qum, 
çınqıl və s.) xüsusi yarımvaqonlardan istifadə olunur. 
Belə vaqonların alt hissəsində boşatma boğazları 
(ingilis-“XOPPERİ”) ilə təchiz olunur.
Metal və beton konstruksiyaların, ixtisaslaşmış texnikaların və konteynerlərin daşınmasında 
dənir yolu platformalardan istifadə olunur. Belə platformaların yük götürmə qabiliyyəti 71 tona 
qədər olur və yüklərin bağlanması üçün xüsusi dayaqlar və ilgəclərlə təchiz olunur.
Maye yüklərin daşınması üçün sistern vaqonlardan istifadə olunur. Belə yüklərə neft, yağ, 
süd, sulfat turşusu və s. aiddir. Sistern vaqonların içərisində dalğalanmanın azalt üçün bir neçə 
TƏLİM NƏTİCƏSİ
2
32

---

arakəsmələr quraşdırılır. Süd və süd məsullarının daşınmasında əlvan metaldan hazırlanmış və 
izolyasiya olunmuş sistern vaqonlardan istifadə olunur.
Konveyr tipli vaqonlar ixtisaslaşmış hesab olunur. Haşiyələnmiş - böyük yüklərin daşınması 
üçündür. Bu tip konveyerlər iki hissədən ibarətdir. Böyük ölçüdə yüklər bu hissələr arasında 
dayandırılıb və öz ağırlığının əmələ gəlməsi nəticəsində tələyə düşür.
Dəmiryolu vaqonlarının nömrələri vaqonların yan divarlarına və ya vaqonun çərçivəsininyan 
səthinə yazılır. Vaqon nömrələri səkkiz rəqəmli olur və vaqonun texniki və kommersiya 
xüsusiyyətlərini göstərmək üçün tətbiq olunur. Nömrənin birinci yeddi rəqəmi əsas, səkkizinci 
rəqəm isə nəzarət(yoxlama) nömrəsi hesab olunur. Səkkizinci rəqəmin köməyi ilə sənədlə vaqonun 
uyğunluğu yoxlanır.
Vaqonların nömrələmə qaydaları dəmir yolu daşımalarında hələ 1963-cü illərdə tətbiq olunmağa 
başlanmışdır. Həmin dövrlərdə yeddi rəqəmli nömrələmə sistemi tətbiq olunurdu ki, bu sistemlə 
vaqonun neçə oxlu olmasını, vaqonun həcmini və bir sıra texniki xüsusiyyətlərini müəyyən etmək 
mümkün idi.
Belə ki, vaqon nömrəsinin birinci rəqəmi-vaqonun növünü, ikinci rəqəm voqonun neçə oxlu 
olmasını, üçüncü rəqəm platformanın çərçivəsinin uzunluğunu, yarımvaqonun həcmini və s. 
göstərir. Birinci üç rəqəmin mənaları aşağıda cədvəldə qeyd olunub. Dördüncü, beşinci və altıncı 
rəqəmlər vaqonun texniki xüsusiyyətlərini bildirir. Nömrənin yeddinci rəqəmi isə vaqonon fərdi 
əyləc sisteminin olub olmadığını bildirir. Məsələn: (0.1 və 2- fərdi əyləc sistemli platformadır; 3- 
fərdi əyləc sisteminin olmamasını bildirir və eyni zamanda əl ilə idarə olunan əyləc sistemi ilə təchiz 
olunduğu barədə məlumat verir.
Nömrənin açıqlanmasının daha aydın olması üçün vaqon üzərində olan bir neçə nömrənin 
açıqlamasını aparaq: Məsələn - 225320