Ki fakulteti ats 12 21

Beshinchi avlod mobil aloqa tarmoqlari
Beshinchi avlod mobil aloqa texnologiyasi – tzelekommunikatsiya sohasida, 5G uyali 
aloqa kompaniyalari tomonidan 2019 yilda global miqyosda tarqalishni boshlagan 
uyali aloqa tarmoqlari uchun beshinchi avlod texnologiyasi hisoblanadi. Bugungi 
kunda yuqori tezliklarda ma’lumot uzatish va boshqa ko’plab imkoniyatlarni qo’llab 
quvvatlovchi zamonaviy 4G aloqa tarmoqlarining davomchi sifatida 5G tarmoqlari 
rivojlantirilmoqda. Bugungi kunda Janubiy Koreya, Xitoy va AQSh 5G 
texnologiyasini yaratish va joriy etish bo’yicha dunyoda etakchi mamlakatlar 
hisoblanadi va 5G tarmoqlarining ba’zi xizmatlarida foydalanish yo’lga qo’yilmoqda. 
Butun dunyo bo’ylab operatorlar, shu jumladan AT&T Inc., KT Corp va China 
Mobile, beshinchi avlod (5G) simsiz texnologiyasini to’liqligicha yaratish va joriy 
etishga intilmoqda. 5G aloqa tarmoqlari 100Gbit/s tezlikda ma’lumot uzatish 
imkoniyati qo’llab quvvatlaydi, bu degani 4G texnologiyasi taqdim etayotga mavjud 
tezlik bilan taqqoslaganda 100 marta katta tezlik degani. Oldingi mobil aloqa 
avlodalaridan farqli 5G tarmoqlari 1G-4G bo’lgan barcha turdagi xizmatlarni ajoyib 
sifat darajasida va uzatish tezligida qo’llab quvvatlaydi. Ko’plab xizmatlarni 
integrasiya qiladi hamda mavjud fizik ob’ektlarning ko’plari 5G tarmoqlari dasturish 
ko’risnishda ishlab chiqilgan. 5G tarmoqlari orqali barcha simsiz: sputnik aloqa, Wi-
Fi, Wi-Max va simli aloqa xizmatlaridan foylanish mumkin. 5G tarmoqlari uchun 
chastota diapazoni ikki to’plamda orqali belgilanadi (1) chastota diapazoni LTE 
chastota diapazonini o’z ichiga olgan 450MHs – 6 GHz oralig’ida va (2) chastota 
diapazoni 24, 25GHz - 52,6GHz oralig’i. Beshinchi avlod mobil aloqa tarmoqlarini 
dunyo miqyosida keng joriy yetish bilan birga, 5G tarmoq foydalanuvchilari 
soniyasiga gigabit ma’lumot uzatish imkoniyatiga ega bo’lishadi, 3D formatda online 
kino ko’rishlari, sensor texnologiyalari keng joriy etish imkoniyati, smart home, smart 
city, avtomatlashtirilgan sanoat, o’z o’zini boshqaruvchi aqlli ob’ektlar, aqlli tibbiyot, 
aqlli transport, uchuvchisiz boshqariluvchi dronlar, aqlli elektr tarmoqlari, IoT 
xizmatlari, mashina-mashina aloqasi, gologramma, va boshqa telekommunikatsiya 
xizmatlariga ega bo’lishadi,
Tarkib:

1G: Faqat ovozli

2G: SMS va MMS

2.5G va 2.75G: ma’lumotlar, nihoyat

3G: Qo’shimcha ma’lumotlar, video qo’ng’iroqlar va mobil Internet

4G: Amaldagi standart

5G: Keyingi standart
1G (1 - Avlod)
1G 1980-yillarda ilk bor tijorat telekommunikatsiya simsiz texnologiyasiga aylandi. 
Nippon telegraf va telefon (NTT) birinchi marta Yaponiyani Tokioda taqdim etdi. U 
yerdan u iste’molchilarning e’tiborini tortdi va katta bozor ulushiga ega bo’ldi. 1981 
yilda 1G ba’zi Evropa mamlakatlarida va 1983 yilda kiritilgan; 1G AQSh bozoriga 

---

kirdi.