Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas

Bədən çəkisinə dair tövsiyə

► Bədən çəkisinin azaldılması artıq bədən çəkisi və piylənməsi olan 

pasiyentlərə tövsiyə olunur,  çünki  bu, AT  səviyyəsinə və

dislipidemiyaya  müsbət  təsir  göstərməklə, ÜDX-nin  inkişaf 

etməsi riskini azalda bilər (A)

172,181

Bədən çəkisi və ÜDX riski

Piylənmə ÜDX riski amillərinə və ümumiyyətlə ÜDX risklərinə

təsir edir. 

Artıq  bədən  çəkisinin  potensial  kardio-vaskulyar  təsirləri 

aşağıdakılardır:

► insulinə qarşı  rezistentliyinin  artması (qlükozaya  tolerantlığın 

pozulması, II tip ŞD)

► AT-nin artması

► sistemli  iltihabın  güclənməsi  və protrombotik  vəziyyətin  inkişaf 

etməsi

► albuminuriya

► dislipidemiya  (ümumi  XS,  ASLP,  qeyri-YSLP  xolesterin,  TQ, 

apolipoprotein  B  və ÇASLP-nin  artması  və XS-YSLP  və

apolipoprotein A

I

-nın azalması)

► ürək-damar 

və

beyin-damar  pozuntuları 

(endoteliumun 

disfunksiyası, 

ürək 

çatışmazlığı, 

ÜİX, 

qulaqcıqların 

fibrilyasiyası,  sol  mədəciyin  həndəsi  quruluşunun  pozulması, 

sistolik və diastolik disfunksiya, simpatikotoniya)

BKİ  (çəki (kq)/boy  (m)

2

)  bədən  çəkisinin kateqoriyalara 

bölünməsi  üçün  geniş  istifadə olunur,  çünki  BKİ-nin  artması  ÜDX 

riski  ilə sıx  əlaqəlidir.  Böyüklərdə artıq  BKİ  bu  göstərici                      

25-29,9  kq/m

2

arasında olan hallarda,  piylənmə diaqnozu  isə             

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

---

40

BKİ  >30  kq/m

2

olduqda  müəyyən  edilir.  Ürək-damar  riskinin 

müəyyən edilməsində piy  toxumasının  regional paylanması bədənin 

ümumi  çəkisindən  daha  böyük  əhəmiyyətə malikdir.  Bel  ölçüsünün 

bud  ölçüsünə nisbəti  BKİ  ilə müqayisədə Mİ-nin  daha  etibarlı 

göstəricisidir

181

.

Bel  ölçüsü  ayaqüstü  vəziyyətdə qabırğaların  aşağı  kənarı  ilə ön 

qalça  sümüyünün  ön  üst  kənarı  arasında  olan  məsafənin  ortasında 

döşəməyə parallel  olaraq  götürülməlidir.  Ən  geniş  yayılmış  hədd 

göstəriciləri  ÜST  tərəfindən  tövsiyə olunan  göstəricilərdir

179

.  Bu 

göstəricilər əsasında iki növ müdaxilə müəyyən edilir:

► tədbirlərin birinci səviyyəsi – bel ölçüsü ≥94 sm olan kişilərə və

≥80  sm  olan  qadınlara  bədən  çəkisinin  artırılmasına  məsləhət 

görülmür

► tədbirlərin ikinci səviyyəsi – bel ölçüsü ≥102 sm olan kişilərə və

≥88 sm olan qadınlarda bədən çəkisinin azaldılması tövsiyə edilir