KÖK HÜCRE NAKLİ YAPILAN
İMMÜNOSÜPRESE HASTALARDA
İNFEKSİYONLARDAN KORUNMA
Uzm. Dr. Sabahat Çeken
Dr Abdurrahman Yurtaslan Ankara Onkoloji
Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Sunum Planı
• İmmünosüprese hasta tanım
• İmmünosüpresyon nedenleri
• Hematopoetik kök hücre nakli tanım
• Hematopoetik Kök Hücre Nakli Merkezlerinde
İnfeksiyonların Kontrolü ve Önlenmesi
– Sağlık çalışanları
– Hasta ve ziyaretçiler
– Çevre kontrolü
TANIM
• İmmünosüprese hasta
–İmmün sisteminde zayıflama veya
yetersizlikten dolayı bir infeksiyona
normal yanıt veremeyen hasta
• Bu durumun pek çok sebebi olabilir.
İMMÜNOSÜPRESYONA NEDEN
OLAN DURUMLAR
• Konjenital hastalıklar
• Sendromlar (Herediter hemorajik telenjiektazi,
Parsiyel albinizm+immün yetmezlik vb)
• B hücre, T hücre ve kombine immün yetmezlik
• Makrofaj, sitokin ve diğer defektler
• Fagosit disfonksiyonu
• Kompleman eksiklikleri
İMMÜNOSÜRESYONA NEDEN
OLAN DURUMLAR
• Kazanılmış immün yetmezlik
• HIV infeksiyonu
• Travma (Yanık, laserasyon, aşınma)
• Kronik hastalıklar (Diabetes mellitus, kollajen doku hastalıkları,
hematolojik veya onkolojik hastalıklar, karaciğer veya böbrek
yetmezliği, astım vb)
• Splenektomi
• Gebelik
• Viral infeksiyonlar (CMV infeksiyonu, kızamık)
• Diğer anatomik ve fizyolojik problemler ( Fistüller,
obstrüksiyonlar, demir yüklenmesi vb)
İMMÜNOSÜRESYONA NEDEN
OLAN DURUMLAR
• İatrojenik durumlar
– Bu durumlar immün sistemi direk baskılayabilir
veya bariyer fonksiyonunu bozabilir
• Travma
– Operasyon veya diğer kesiler
– Yabancı cisim
– Damar , trakea, eklem, periton, mide veya
ventrikül içi cihazlar
– Major cerrahi
İMMÜNOSÜPRESYONA NEDEN
OLAN DURUMLAR
• Tedavi
– Lösemi veya lenfoma tedavisi
– Hematopoetik kök hücre nakli
– Solid organ nakli
– Otoimmün hastalıkların tedavisi
– TNF-alfa inhibitörleri
– Monoklonal antikorlar ve benzeri moleküllerle
tedavi
– Transfüzyon (aşırı demir yüklenmesi)
HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKLİ
• Hastanın kendisinden veya başkasından alınan
kan yapıcı öncü hücrelerinin (kök hücrelerin)
hastaya nakledilmesi işlemidir.
TANIM
HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKLİ
• Kaynak
• Kemik İliği
• Periferik Kan
• Kord Kanı
•
Verici
•
Allojeneik
Akraba
Akraba dışı
•
Otolog
•
Singeneik
Kateter
Kemoterapi
ve/veya
Radyoterapi
Remisyonda
hasta
Hazırlık rejimi
Kök hücre
infüzyonu
-10/-1
0
Günler
Engrafman
HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKLİ
taburcu
HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKLİ
Kök hücre nakli alıcılarında fırsatçı infeksiyonlar
HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE ALICILARINDA
İNFEKSİYÖZ KOMPLİKASYONLARI ÖNLEME
STRATEJİLERİ
– Kemoprofilaksi
– İmmünizasyon
– İnfeksiyon kontrol önlemleri
• Kemoprofilaksi infeksiyon kontrol önlemlerinin yerini
tutamaz ya da gerekliliğini azaltamaz.
Uluslarası Rehberler
•
2000: Guidelines for Preventing Opportunistic Infections Among Hematopoietic Stem Cell
Transplant Recipients Recommendations of:
- the Centers for Disease Control and Prevention (CDC),
- the Infectious Disease Society of America,
- the American Society of Blood and Marrow Transplantation.
Dykewicz, Biol Blood Marrow Transplant. 2001; 7: 19S-22S
•
2009: Guidelines for Preventing Infectious Complications among Hematopoietic Cell
Transplantation Recipients: A Global Perspective Recommendations of :
- the Center for International Blood and Marrow Transplant Research (CIBMTR®),
- the National Marrow Donor Program (NMDP),
- the European Blood and Marrow Transplant Group (EBMT),
- the American Society of Blood and Marrow Transplantation (ASBMT),
- the Canadian Blood and Marrow Transplant Group (CBMTG),
- the Infectious Diseases Society of America (IDSA),
- the Society for Healthcare Epidemiology of America (SHEA),
- the Association of Medical Microbiology and Infectious Diseases Canada (AMMI),
- and the Centers for Disease Control and Prevention (CDC).
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Uluslarası Rehberler
•
2007: Guidelines for isolation precautions: Preventing transmission of
infectious agents in health care settings Recommandations of Health Care
Infection Control Practices Advisory Committee (HICPAC)
Siegel et al Am J Infect Control. 2007;35: S65-S164
•
2009: WHO guidelines on hand hygiene in health care
Pittet et al. Infect Control Hosp Epidemiol 2009;30 (7): 611-622
•
2011: Guidelines for the Prevention of Intravascular Catheter-Related
Infections
O'Grady et al. and HICPAC. Clin Infect Dis. 2011; 52 (9): e162-e193
Tavsiye sınıfları
A
Belli bir tedavi veya işlemin etkili ve faydalı olduğuna ilişkin kanıt
ve/veya genel görüş birliği, her zaman önerilir
B
Belli bir tedavi veya işlemin etkili ve faydalı olduğuna ilişkin orta
derecede kanıt, genellikle önerilir
C
Belli bir tedavi veya işlemin etkili ve faydalı olduğuna ilişkin kanıtlar
net değil, duruma göre değişir
D
Belli bir tedavi veya işlemin etkili ve faydalı olmadığına ilişkin orta
derecede kanıt, genellikle önerilmez
E
Belli bir tedavi veya işlemin etkisiz ve zararlı olduğuna ilişkin kanıt,
kesinlikle önerilmez
Kanıt düzeyi
I
En az bir iyi tasarlanmış, randomize kontrollü çalışma
II
En az bir iyi tasarlanmış randomize olmayan kontrollü çalışma veya
kohort, vaka kontrol çalışması (birden fazla merkez )
III
Klinik tecrübe, uzman görüşü
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Hematopoetik Kök Hücre Nakli Merkezlerinde
İnfeksiyonların Kontrolü ve Önlenmesi
• Sağlık çalışanları
• El Hijyeni
• İzolasyon ve Bariyer Önlemleri
• Malzeme
• Oda havalandırılması
• İnşaat , tadilat ve ortam temizliği
• Bitkiler, oyun alanları ve oyuncaklar
• Ziyaretçiler
• Hastanın cilt ve ağız bakımı
• Diyet
• İntravasküler kateter İlişkili infeksiyonların önlenmesi
• İnfeksiyon kontrol sürveyansı
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Sağlık çalışanları
• Kök hücre nakli merkezlerinde çalışanların
rehberlere göre aşılanması önerilir (BIII)
– Centers for Disease Control and Prevention(CDC)
– Prevention Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP),
– Healthcare Infection Control Practices Advisory Committee (HICPAC)
• Aşı virüsünün hastalara bulaşma ihtimalini
ortadan kaldırmak için, etkin bir inaktif aşı
varsa tercih edilmelidir.
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Sağlık çalışanları
• Bulaşıcı hastalığı olan personelin kök hücre nakli
alıcılarına bakım vermesi engellenmeli (AII),
• Deri ve yumuşak doku infeksiyonu olanlar veya
herpes labialis gibi lezyonu olanların hastaya
temas etmesi engellenmeli (BIII),
• HIV veya HBV, HCV gibi kanla bulaşan viral
infeksiyonu olan sağlık çalışanlarının hasta ile
teması kısıtlanmamalıdır (DIII).
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
El Hijyeni
• Hastanede infeksiyonun önlenmesinin temel
dayanağı ve bütün hastalar için standart
önlemlerin en temelidir (AII).
• Su ve sabunla (normal veya antimikobiyal
içeren) el yıkama ve alkol bazlı el
dezenfektanları ile el hijyeni sağlanabilir.
Pittet et al. Infect Control Hosp Epidemiol 2009;30 (7): 611-622
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Gözle görülür kirlenme olmadığında el hijyeni
için alkol bazlı dezenfektanla ovalama tercih
edilir (AII).
• Ellerde görünür kirlenme varsa, kan ve vücut
sıvıları bulaşmışsa eller su ve sabunla
yıkanmalıdır (AI).
• Takma tırnak kullanılması önerilmez (EIII).
– Gram negatif basil ve Candida spp ile salgın
El Hijyeni
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Hasta ziyaretçilerinin, ziyaret öncesi ve
sonrasında, el hijyenine uyumu sağlanmalı
(BIII),
• Kök hücre nakli olacak hastalar ve aileleri,
nakil için hastanede kaldıkları dönemde ve
sonrasında, el hijyeninin önemi konusunda
eğitilmelidir (BIII).
El Hijyeni
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Ne zaman?
• Hastalara dokunmadan önce
• Kan, vücut sıvıları, müköz membranlar, sağlam olmayan
deri veya pansumana dokunduktan sonra
• Hastanın cildine dokunduktan sonra
• Hasta bakımı sırasında kontamine bir vücut alanından
temiz alana geçerken
• Hasta çevresinde bulunan yüzeyler ve tıbbi cihazlarla
temas sonrası
• Eldiven giymeden önce ve çıkardıktan sonra
El Hijyeni
Pittet et al. Infect Control Hosp Epidemiol 2009;30 (7): 611-622
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Vücut sıvılarıyla
temas
sonrasında
el hijyeni sağla
Hastaya
dokunmadan
önce el hijyeni
sağla
Hasta ve
çevresine
dokunduktan
sonra el hijyeni
sağla
Hastaya
dokunduktan
sonra elhijyeni
sağla
Aseptik
işlemlerden
önce
el hijyeni sağla
El Hijyeninde 5 Endikasyon
İzolasyon ve Bariyer
Önlemleri
İzolasyon ve Bariyer Önlemleri
• Kök hücre nakli merkezleri Centers for Disease
Control and Prevention (CDC) rehberi de dahil
olmak üzere sağlık bakımı ile ilişkili İnfeksiyonları
önleme rehberlerine uymalıdır (AIII).
• Hastalar tek kişilik odalarda takip edilmeli (BIII),
• Oda sayısı sınırlıysa immünsüpresyonu daha ağır
olanlara öncelik verilmelidir (Allojeneik nakil,
GVHD) (BIII).
Pittet et al. Infect Control Hosp Epidemiol 2009;30 (7): 611-622
Siegel et al 2007: Guidelines for isolation precautions, Am J Infect Control. 2007;35: S65-S164
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Bütün hastalar için en azından standart önlemler
alınmalı (AIII)
– El hijyeni
– Uygun koruyucu ekipman (kan ve vücut sıvılarıyla
temas ihtimalinde eldiven, gözlük, önlük kullanımı
gibi)
• Allojeneik kök hücre nakli alıcılarının HEPA filtre ve/
veya laminar akım gibi koruyucu izolasyon
önlemlerinden fayda gördüğü bildirilmiştir (BIII).
İzolasyon ve Bariyer Önlemleri
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Standart önlemlere ek olarak gerektiğinde
– Temas
– Damlacık
– Hava yolu izolasyonu uygulanabilir (AIII).
• Kök hücre nakli alıcıları, sağlık çalışanları ve
ziyaretçilerin izolasyon önlemlerine uyması,
infeksiyonların yayılmasını önlemek için,
önemlidir (AIII)
İzolasyon ve Bariyer Önlemleri
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Solunum
İzolasyonu
Standart önlemlere ek
olarak;
• Odanın kapısı kapalı tutulur.
• Odaya girmeden önce ve sonra el
hijyeni sağlanır.
• Odaya girerken N95 maske takılır.
• Hasta gerekmedikçe odadan
çıkarılmaz.
• Hastanın transferi gerekirse ilgili
birim bilgilendirilir, bulaş ya da
kontaminasyonu önleyecek
önlemler alınır.
• Hasta gerekli durumlarda cerrahi
maske kullanarak oda dışına
çıkabilir.
Standart önlemlere ek
olarak;
• Odaya her giriş çıkışta el
hijyeni sağlanır
• Odaya girmeden önce temiz
önlük giyilir, odadan çıkmadan
önlük çıkarılır ve ayrı kirli
torbasına konulur.
• Odaya her girişte temiz steril
olmayan eldiven giyilir, odadan
ayrılmadan önce eldiven
çıkarılır.
• Hasta gerekmedikçe oda
dışına çıkarılmaz, hastanın
transferi gerekli ise ilgili birim
bilgilendirilir, bulaş ya da
kontaminasyonu önleyecek
önlemler alınır.
• Hastaya kullanılan malzemeler
hastaya özel olur.
.
Temas
izolasyonu
Standart önlemlere ek
olarak;
• Odaya girmeden önce ve sonra el
hijyeni sağlanır.
• Hastaya 1 metreden daha yakın
temasta cerrahi maske takılır.
•
Aspirasyon,
entübasyon
ve
bronkoskopi
ve benzeri işlemler
esnasında vücut çıkartılarının yüze
sıçrama olasılığında yüz koruyucu,
kıyafete sıçrama olasılığında ise
önlük kullanılır.
• Odadan ayrılmadan önce eldiven,
yüz koruyucu, önlük ve maske
sırasıyla çıkarılır.
• Hasta gerekmedikçe oda dışına
çıkarılmaz, hastanın transferi
gerekli ise ilgili birim bilgilendirilir ve
hasta cerrahi maske takarak oda
dışına çıkabilir,
• Bulaş yada
kontaminasyonu
önleyecek önlemler alınır.
Damlacık
izolasyonu
• Hastalar, hastanede yapım ve onarım çalışmaları
olduğu dönemlerde, engrafman öncesinde hastane
odası dışına çıktıklarında N95 maske kullanımından
fayda görebilir (CIII).
• Bütün kök hücre nakli alıcıları immünsupresif
oldukları dönemlerde toplum kökenli solunum
virüsleri ile infekte olmamak için kalabalık
ortamlardan kaçınmalıdır (BIII).
İzolasyon ve Bariyer Önlemleri
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Malzeme
• Kök hücre nakli merkezinde kullanılan malzeme ve
araçlar rehberlerin önerilerine göre temizlenmeli,
dezenfekte veya sterilize edilmeli (AIII),
• Yara pansumanları ve bandajlar kontaminasyon
açısından takip edilmeli (BII), tarihi geçmiş olanlar,
hasar görmüş olanlar veya görünür kontaminasyon
olanlar değiştirilmelidir (BIII).
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Oda Havalandırması
• Kök hücre nakli alıcıları koruyucu önlemler alınmış
odalarda takip edilmeli,
• Saatte ≥ 12 hava değişimi olmalı,
• Çapı ≥0.3 µm büyük partikülleri %99.97 oranında
yok edebilen High efficiency particulate air (HEPA)
filtreler kullanılmalıdır (AIII).
• Hepafiltreler üretici önerisine göre değiştirilmelidir.
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Hava akımı havanın bir yönden alınıp ters
yönden çıkması şeklinde olmalı (BIII),
• Hastanın odasıyla koridor arasındaki basınç
farkı ≥2.5 Pa olmalı (BIII),
• Odaların pencere ve elektrik girişleri
etrafındaki izolasyonu tam olmalıdır (BIII).
Oda Havalandırması
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Odada hasta varken basıncın takip edilmesi ve
basınç farkını önlemek için kendiliğinden
kapanan kapılar kullanılması (BIII),
• Hemşirelerin hastayı görebilmesi için kapıya
veya odanın duvarına pencere yapılması
önerilir (CIII).
Oda Havalandırması
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Koruyucu önleme sahip oda sayısı azsa öncelik
invaziv mantar infeksiyonu riski olan hastalara
verilmeli (BIII),
• Bu durumlarda mantar sporlarına ve
mikobakteriye etkili portabl HEPA filtreler
kullanılabilir fakat bu konuda yapılmış yeterli
çalışma yoktur.
Oda Havalandırması
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Laminar hava akımının inşaat dönemlerinde
aspergilloz salgınlarını önleyebilceği bildirilmiş,
• Kök hücre nakli alıcılarının odalarında rutin
kullanımının genel sağ kalım üzerine faydası
gösterilmemiştir.
• Kök hücre nakli merkezlerinde yeni yapılan
odalarda önerilmiyor (DII).
Oda Havalandırması
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Kök hücre nakli merkezlerinde kuşların hava
giriş kanallarına yuva yapması engellenmelidir
(AII).
• Merkezi havalandırma sistemi devre dışı
kaldığında kullanılacak yedek bir sistem
bulunmalı (BII),
• Sistem enerji tasarrufu için kapatılmamalıdır.
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Oda Havalandırması
• Kök hücre nakli merkezlerindeki hasta
odalarında giriş odası olması solunum
izolasyonu gerektiren bir enfeksiyonu
olmayan hastalar için opsiyoneldir (BIII).
• Solunum izolasyonu gereken hasta için giriş
odası olan, uygun bir oda yoksa, hasta
odasında portabl HEPA filtre kullanılabilir
(BIII).
Oda Havalandırması
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Yapım ve Onarım
• Bu dönemlerde hastane kaynaklı invazif küf
infeksiyonları artabilir.
• İnfeksiyon kontrol risk değerlendirmesi yapılmalıdır
(AIII).
• Yapım ve onarım İnfeksiyon kontrol planlama
komitesinde mühendis, mimar, otelcilik hizmetleri
sorumlusu, infeksiyon kontrol personeli, kök hücre
nakli merkezinin yöneticisi, hastane idaresi temsilcisi
olmalıdır.
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Mümkünse kök hücre nakli alıcıları inşaat
alanından uzak tutulmalı (AIII),
• Sağlık çalışanları, kök hücre nakli alıcıları
tarafından kullanılan malzemeleri inşaat
alanından uzak tutmalıdır (AIII).
Yapım ve Onarım
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Hava temizliğine önem verilmeli, hava sabit
tutulmalı, değilse HEPA filtreler sık sık kontrol
edilmeli ve gerektiğinde değiştirilmeli
• Asma tavan mümkünse kullanılmamalı (BIII)
– Mümkün değilse vakumlu bir aletle sık sık
temizlenmeli (BIII)
Yapım ve Onarım
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• İnşaat alanları ile hasta bakımı yapılan alanlar
arasında sağlam, toz ve hava geçirmeyen
bariyerler kurulmalıdır (BIII).
• İnşaat alanlarının hava basıncı, hasta bakımı
yapılan alanlardan düşük olmalıdır (AII).
Yapım ve Onarım
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Yeterli bariyer yapılamıyorsa;
• İnşaat bitene kadar hastalar başka bir yere taşınabilir
(BIII).
• Hastane giriş çıkışları değiştirilebilir, kapı açılması
kısıtlanabilir.
• Bazı koridor, asansör, giriş ve çıkışlar sadece inşaat
için kullanılabilir.
• İnşaat alanlarından toz kalkmasını azaltmak için ıslak
zemin örtüleri kullanılabilir.
Yapım ve Onarım
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• İnşaat alanı genişse ve negatif basınç
sağlanamıyorsa inşaat alanı ve kök hücre nakli
ünitesi arasında sanayi tipi HEPA filtre
bulundurulmalı (AII),
• İnşaat boyunca hava kalitesini ölçmek için
– günlük partikül sayımı,
– hava örneklemesi
– ventilasyon basınç farklarının daha sık ölçülmesi
gibi yöntemler kullanılabilir (CIII).
Yapım ve Onarım
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Allojeneik kök hücre nakli alıcıları, inşaat
olduğu dönemlerde HEPA filtreli alan dışına
çıktıklarında N95 maske kullanabilir (CIII).
• Standart cerrahi maske küf sporlarına karşı
yeterince koruyucu değil,
• İnşaat dönemlerinde küfe etkili ilaçlarla
profilaksi konusunda yeterli veri yok.
Yapım ve Onarım
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Yapım onarım çalışması biten alanlara hasta
alınmadan önce iyice temizlenmeli ve
dezenfekte edilmeli (AIII),
• Odanın havalandırması, hava akımı ve basıncı
hasta odaya alınmadan kontrol edilmeli (BIII).
Yapım ve Onarım
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Temizlik
• Kök hücre nakli merkezleri her gün toz
kaldırmamaya çok dikkat ederek temizlenmeli
(BIII),
• Havalandırma alanları, pencere pervazları ve
bütün yüzeyler uygun bir dezenfektan
solüsyon kullanarak toz bırakmayan bir bez
veya mop (yer) başlığıyla silinmelidir (BIII).
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Yer yüzeyleri, toz miktarını azaltmak için, düz,
gözenekli olmayan, kaygan materyelden
yapılmalı (vinil, muşamba, karo) (BIII),
• Oda içinde ve dışında halı kullanılmamalıdır
(DIII).
Temizlik
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Kök hücre nakli alıcıları fungal sporlara maruz
kalacağından elektrikli süpürge kullanımına
maruz kalmamalı (EIII), ya da HEPA filtreli
süpürge kullanılmalı,
• Süpürme işlemi ıslak yapılmalı ve öncesinde
uygun bir dezenfektanla dezenfeksiyon
yapılmalıdır (BIII).
Temizlik
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Su sızıntısı olduğu zaman zemin ve duvarlarda küf
oluşmasını önlemek için onarım ve temizlik 72 saat
içinde yapılmalı (BIII)
• Gecikme olursa etkilenmiş yerler ve malzemeler
mantarla kontamine kabul edilmelidir.
Temizlik
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Kök hücre nakli alıcılarında bitki ve çiçekle
temasın invaziv mantar infeksiyonuna neden
olduğu kesin gösterilmemiştir.
• Süs bitkilerinin topraklarında, kuru çiçeklerin
yüzeylerinde ve taze çiçeklerde Aspergillus spp
izole edildiğinden, nakil öncesi ve sonrası
dönemde hasta odalarında bitki, kuru ve taze
çiçek bulundurulmamalıdır (DIII).
Bitkiler, oyun alanları
ve oyuncaklar
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Çiçeklerin suda bekletildiği vazolarda, başta
Pseudomonas olmak üzere, Gram negatif bakteriler
üremiştir.
• Küf infeksiyonu riskini azaltmak için kök hücre nakli
alıcıları ve adayları kil veya saksı toprağı gibi
maddelerle temastan kaçınmalıdır (DIII).
Bitkiler, oyun alanları
ve oyuncaklar
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Oyuncaklar solunum veya gastrointestinal
infeksiyonlardan dolayı bakteri veya virüslerle
kolonize olabilirler
• Oyuncaklarla küf mantarı infeksiyonu bulaşına
dair kanıt yoktur
• İmmünsüpresif kök hücre nakli alıcıları su
tutan banyo oyuncakları ile oynamamalıdır
(DII).
– Pseudomonas aeroginosa salgını bildirilmiş
Bitkiler, oyun alanları
ve oyuncaklar
• Oyuncaklar, rehberlere uygun olarak yıkanmalı ve
dezenfekte edilmeli (BIII)
• Kumaş veya peluş oyuncaklar, en az haftada bir
olmak üzere, makinede yüksek ısıda yıkanmalı (BIII)
Yıkanamayan veya dezenfekte edilemeyen oyuncaklar
kullanılmamalı (DIII)
Bitkiler, oyun alanları
ve oyuncaklar
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Sert plastik oyuncaklar ılık sabunlu suyla yıkanıp temiz
suyla durulandıktan sonra 10-20 dk seyreltilmiş
çamaşır suyunda bekletilmeli, tekrar durulanıp havada
kurutulmalıdır (BIII).
• Oyun alanlarının temizliği ve dezenfeksiyonu günlük
veya gerektiğinde daha sık yapılmalı (BIII),
• Temas izolasyonu yapılan çocuklara mümkünse tek
kullanımlık oyuncak sağlanmalıdır (BIII).
Bitkiler, oyun alanları
ve oyuncaklar
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Ziyaretçiler
• İnfeksiyon belirtileri olan ziyaretçilerin hastalarla
teması engellenmelidir (BII).
• Ziyaretçiler aktif infeksiyonları geçene kadar veya
maruz kaldıkları bulaşıcı hastalığın inkübasyon
dönemi bitene kadar hastaneye gelmemelidir (AII).
• Ziyaretçiler canlı aşı açısından da sorgulanmalıdır
(AII).
•
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Ziyaretçiler
• Ziyaretçiler için yaş sınırlaması yoktur fakat el
hijyeni ve izolasyon önlemlerine uyabilecek
yaşta olmaları gerekir (AIII).
• Ziyaretçi sayısı, hemşirenin ziyaretçileri bulaşıcı
hastalıklar açısından sorgulaması ve el hijyeni,
önlük ve maske kullanımı konularında yardımcı
olmasına izin verecek şekilde kısıtlanmalıdır
(BIII).
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Hastanın Cilt ve
Ağız Bakımı
• Kök hücre nakli alıcıları nakil döneminde ve
sonrasında her gün duş almalı (BIII),
• Nötropeni süresince perine, kateter alanları
gibi bölgelerin dikkatli muayene edilmesi ve
hastaların perine hijyenine dikkat etmesi
önerilir (BIII).
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Hastanın Cilt ve
Ağız Bakımı
• Kadın hastaların tuvalet kullanımı sonrası,üretranın
kontaminasyonunu önlemek için, perine temizliğini
önden arkaya yapması önerilir (AIII).
• Kadın hastaların tampon kullanması önerilmez (DIII).
• Rektal termometreler, enemalar, suppozituarlar ve
rektal muayeneler, cilt ve mukozaya zarar vererek
patojenlerin girmesine neden olacağından dolayı,
önerilmez (DIII).
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Hastanın Cilt ve
Ağız Bakımı
• Ağız ve diş infeksiyonlarını azaltmak için, kök
hücre nakli alıcıları ve onlara bakım veren
kişiler, ağız ve diş bakımı konusunda
eğitilmelidir (AIII).
• Hastalar tedavi öncesinde yeterli zaman varsa
diş muayenesi olmalı ve uygun tedaviyi
almalıdır (AIII).
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Hastanın Cilt ve
Ağız Bakımı
• Mukoziti olan kök hücre nakli alıcıları günde 4-
6 kez steril su, fizyolojik tuzlu su veya sodyum
bikarbonat ile ağız bakımı yapmalıdır (AIII).
• Hastaların dişlerini günde 2-3 defa yumuşak bir
diş fırçasıyla fırçalaması önerilir (CIII).
• Diş macunu kullanımı hastanın toleransına
bağlı olarak opsiyoneldir (CIII).
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Hastanın Cilt ve
Ağız Bakımı
• İsteyen hastalar dişetlerini travmatize
etmeden diş ipi kullanabilir (BIII).
• Hastaların ağız ve diş hijyeni kontrol edilmeli
ve bu konuda teşvik edilmelidir (BIII).
• Ortodontik cihazlar, mekanik travma ve oral
mukoza infeksiyonlarını önlemek için, mukozit
geçinceye kadar kullanılmamalıdır (EIII).
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Hastanın Cilt ve
Ağız Bakımı
• Takma dişler, mukoza yaralanmasını azaltmak
için, hazırlık tedavisi ve transplant sonrası
erken dönemde mümkün olduğunca az
kullanılmalı, bakımı yapılmalıdır (BIII).
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Diyet
• Hastalarda düşük bakterili diyet ve enfeksiyonun
önlenmesi arasında doğrudan ilişkiyi gösteren bir
çalışma olmadığı belirtilmektedir.
Van Dalen EC, Cochrane Database Syst Rev. 2012 Sep 12;9:CD006247
• Temel ilkeler; pişmemiş et, deniz ürünleri, yumurta,
çiğ veya pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri,
yıkanmamış sebze ve meyvelerden kaçınılması
şeklindedir.
• Bitkisel doğal ürünler küf ve diğer patojenlerle
kontamine olabileceğinden önerilmez
.
Oliver MR, Clin Infect Dis. 1996 Mar;22(3):521-
4
.
İntravasküler kateterle ilişkili
İnfeksiyonların önlenmesi
• Sağlık çalışanlarının kataterle ilişkili
infeksiyonları önleme rehberlerine uyması
önerilir.
• Hastalar veya refakatçilerine kateter bakımı
öğretilmeli (AIII).
Biol Blood Marrow Transplant 2009; 15:1143-1238
Clin Inf Dis 2011;52 (1 May): e1-132
İntravasküler kateterle ilişkili
İnfeksiyonların önlenmesi
• Santral kateterin giriş yerinin musluk suyuyla
teması önlenmeli (BIII).
• Hastalar banyo yaparken kateterin ucu ve uç
kapağını musluk suyuyla temas ettirilmemeli
O'Grady et al. and HICPAC. Clin Infect Dis. 2011; 52 (9): e162-e193
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Sağlık bakımıyla ilişkili spesifik
infeksiyonların önlenmesi ve kontrolü
• MRSA
• VISA
• VRE
• MDR-GNB
• C. difficile
• Toplum kökenli solunum virüs infeksiyonları
• Adenovirus
• Viral gastroenteritler
• Legionella spp.
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Siegel et al Am J Infect Control. 2007;35: S65-S164
Sağlık bakımıyla ilişkili spesifik
infeksiyonların önlenmesi ve kontrolü
Sağlık bakımıyla ilişkili infeksiyonların önlenmesi ve
kontrolü için rehber önerilerine uyulmalı,
• MRSA, VISA, VRE, MDR-GNB, C. difficile,RSV ve
parainfluenza için temas izolasyonu,
• İnfluenza için damlacık izolasyonu,
• Adenovirus için temas + damlacık izolasyonu,
• Su çiçeği için temas + havayolu izolasyonu
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Siegel et al Am J Infect Control. 2007;35: S65-S164
Sağlık bakımıyla ilişkili spesifik
infeksiyonların önlenmesi ve kontrolü
• Kök hücre nakli alıcılarının MRSA açısından
taranması veya asemptomatik kolonizasyon
için lokal veya sistemik antimikrobiyal
verilmesi konusunda, pek çok çalışma
yapılmasına rağmen, yeterli kanıt yok.
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Kök hücre nakli merkezinde VRE bulaşı olduğu
düşünülüyorsa rektal sürüntü veya dışkıda
tarama şeklinde aktif sürveyans yapılabilir
(CIII).
• VRE taşıyıcılarına antimikrobiyal tedavi
verilmesi yan etki ve direnç sorunu nedeniyle
önerilmemektedir (DIII).
Sağlık bakımıyla ilişkili spesifik
infeksiyonların önlenmesi ve kontrolü
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Çoklu dirençli Gram negatif basiller (MDR-
GNB) için aktif sürveyans kültürü konusunda
yapılan çalışmalarda farklı sonuçlar bildirilmiş,
• MDR-GNB ile infeksiyon oranı yüksek olan
klinikler infeksiyon kontrol ve önleme
programının bir parçası olarak sürveyans
kültürünü kullanabilir (CIII).
Sağlık bakımıyla ilişkili spesifik
infeksiyonların önlenmesi ve kontrolü
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• C. difficile infeksiyonu olan hastalar için temas
izolasyon önlemleri alınmalı (BIII),
• Asemptomatik hastalar ve sağlık çalışanları,
salgın dönemlerinde bile C difficile açısından
taranmamalı (DIII),
• Sağlık çalışanlarının ellerinden C difficile için
kültür alınmamalı (EIII),
• Asemptomatik taşıyıcılar tedavi edilmemelidir
(EII).
Sağlık bakımıyla ilişkili spesifik
infeksiyonların önlenmesi ve kontrolü
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
Nozokomiyal Legionella spp. infeksiyonunu önlemek için ;
• Nebülizatör rezervuarlarında ve diğer solunum yolu için
kullanılan yarı kritik malzemelerin dezenfeksiyonundan
sonra durulama için steril su kullanılmalı (BIII),
• Aerosol oluşturacak yüksek hacimli oda nemlendiricileri
kullanılmamalı (DI),
• Ya da sterilizasyon veya günlük yüksek düzey dezenfeksiyon
yapılmalı ve sadece steril su kullanılmalı dır (CIII).
Sağlık bakımıyla ilişkili spesifik
infeksiyonların önlenmesi ve kontrolü
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
İnfeksiyon kontrol sürveyansı
• Epidemiyolojik olarak önem arz eden
nozokomiyal patojenler ve direnç paternlerinin
sürveyansı rehberlere uygun olarak takip
edilmeli (BIII),
• Bir etkenle infeksiyonlarda kümelenme
olmadıkça ortam ve kullanılan malzemelerden
rutin sürveyans kültürü alınması önerilmez
(DIII).
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• Nozokomiyal mantar infeksiyonu salgını olmadığı
sürece cihazlardan veya hasta odalarından mantar
kültürü alınması önerilmez (DIII).
• Kök hücre nakli alıcılarında invaziv küf
infeksiyonlarının sürveyansı yapılmalıdır (BIII).
• Mantar infeksiyonunda artış olması durumunda
çevre kontrolü ve filtrasyon, hava akımı ve basınç
farkı gözden geçirilmelidir (BIII).
İnfeksiyon kontrol sürveyansı
Tomblyn et al. Biol Blood Marrow Transplant. 2009; 15(10):1143-1238
• TESEKKÜRLER…
Dostları ilə paylaş: |