Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.
kokanduni.uz qilish, nafas olish va jinsiy rivojlanish kabi boshqa tana tizimlari va jarayonlarini boshqaradi. Kasalliklar, baxtsiz hodisalar, toksinlar va tabiiy qarish jarayoni asab tizimingizga zarar yetkazishi mumkin. Yurak yetishmovchiligi yurakning o ʻ ziga yuklangan to ʻ la hajmdagi funksional yuklamani bajara olmasligini ko ʻ rsatuvchi patologik belgilar masalan, terining ko ʻ karishi, nafas qisishi, oyoq shishib qolishi va boshqalar bilan namoyon bo ʻ ladi. Biror ish qilayotganda nafas qisib qolishi patologik alomat hisoblanadi. O ʻ tkir yurak yetishmovchiligi — juda xavfli, lekin kamdan-kam uchraydi. U kutilmaganda yoki to ʻ satdan nafas qisib, bo ʻ g ʻ ilish xuruji bilan kechadi. Bunga misol qilib Yurak astmasini keltirishimiz mumkin. Ko ʻ pchilik Yurak-tomir sistemasi kasalliklari oqibatida yurak muskulining qisqarish funksiyasi hamda tomirlar devori muskul qavatining qisqarish quvvati susayadi. Natijada organizmda qon aylanishi buziladi. Bu omillarning qay biri ustun bo ʻ lishiga qarab yurak yoxud tomir yetishmovchiligi vujudga keladi. Yurak tomir sistemasi kasalliklaridan gipertoniya kasalligi, revmatizm, yurakning ishemik kasalligini muntazam va o ʻ z vaqtida davolash yurak kasalliklarini oldini olishning eng yaxshi vositalaridan hisoblanib, uni kardiologiya fani o ʻ rganadi. Yurak tomir sistemasi kasalliklarini aniqlash, davolash, oldini olish va boshqalar kardiorevmatologik markazlarda hamda dispanserlarda amalga oshiriladi. Davolash reabilitatsiya, ya ʼ ni salomatlikni qayta tiklashdan iborat. Hozirda yurak-qon tomir xirurgiyasi sohasidagi ulkan yutuqlar tufayli yurak hamda yirik tomirlar tuzilishidagi tug ʻ ma va turmushda orttirilgan turli nuqsonlar operatsiya yo ʻ li bilan davolanadi Yangi koronavirus Covid-19 koronavirusning yangi shtammidir. Xitoyning Uxan shahrida ilk bor aniqlangan yangi koronavirus keltirib chiqaradigan kasallik 2019 yil koronavirus kasalligi deb nomlandi. Qisqacha COVID-19 nomida"CO" koronani - corona, "VI" virusni - virus, "D" esa kasallikni - disease anglatadi. Avval ushbu kasallik "2019 yilgi koronavirus" deb nomlangan. Covid-19 yangi virus bo‘lib, kuchli o‘tkir respirator sindromni va o'tkir respirator virusli infektsiyaning ya’ni - O‘RVI ba'zi turlarini k eltirib chiqaradigan viruslar oilasiga tegishlidir. Yurak-tomir sistemasini ultratovush va rentgenologik usullar bilan tekshirmasdan zamonaviy klinikada bu a`zo kasalliklarini aniqlash va tez yordam ko‘rsatish mumkin emas. Nur usullari bilan tekshirganda yurak va yirik tomirlarning morfologik tuzilishi, ko‘krak qafasida joyla shishi, konfiguratsiya va o‘lchamining o‘zgarganini birmuncha oldinroq aniqlash va tomirning urishi kuchi, ritmi va uning tezligi to‘g‘risida ma`lumot olish mumkin. Yurak va yirik tomirlar to‘g‘risida tez, to‘g‘ri, aniq, ma`lumot olish uchun zamonaviy nur bilan tekshirish usullari: ultratovush, rentgenologik, radiologik tomografiya keng qo‘llaniladi. O‘zbekistonda nur kardiologiyasining rivojlanishi va bu sohada kadrlar tayyorlashga E.I. Otaxonov, N.I. Ismoilov, O.N. Pavlova, K.Y. Yo‘ldoshev kabi olimlar katta hissa qo‘shganlar. Yurak va yirik tomirlarni rentgenologik tekshirish usullari asosiy, qo‘shimcha, rentgenkontrast va rentgenfunksional turlarga bo‘linadi. Asosiy rentgenologik usullarga: rentgenoskopiya, telerentgenografiya va flyuorografiya, qo‘shimc ha usullarga esa tomografiya, rentgentelevidyenie va rentgenkinyematografiya kiradi. Rentgenfunktsional usullar rentgenkimografiya va elektrkimografiya usullaridan iborat, lekin ular cheklangan, chunki ultratovush tekshirish usullari bilan almashingan. Rentgenkontrast usullarga angiokardiografiya, aortagrafiya, arteriografiya va boshqalar kiradi. Yurak va yirik tomirlarni ultratovush tekshiruv usullari keng tarqalgan. Bu usullar orasida exokardiografiya yetakchi o‘rinni egallaydi. Yurak va yirik tomirni tek shirishini ultatovush tekshiruvidan boshlash |