Kokanduni uz

www.
kokanduni.uz 
Xuddi shu davrda Amir Temurning Angliya qiroli Genrix 4 bilan olib borilgan diplamatik 
munosabatlarida g
’arbiy viloyatlar hokimi Mironshoh faol qatnashdi.
 
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
 
1.
Shoxistajon Uljaeva “Amir Temur davlat boshqaruvi” “Akademnashr” T 2017 23 bet
2.
“Temur tuzuklari” Toshkent 1991. 14, 53, 57 betlar
3.
Mannonov 
B.S “Amir Temur diplamatiyas
i
” 105, 106. bet
4.
A. Muhammadjonov “O’zbekiston tarixi” T. 2017 116, 117, 123 betlar.
5.
Nizomiddin Shomiy.”Zafarnoma” 95 bet.

---

79
www.
kokanduni.uz 
YURAK QON TOMIR TIZIMIDA COVID-19 DAN KEYINGI ASORATLARNI ZAMONAVIY 
KOMPYUTER TEXNOLOGIYALAR YORDAMIDA DIAGNOSTIKA VA DAVOLASH 
Ashurova Muhabbatxon 
Farg‘ona Jamoat Salomatligi Tibbiyot Instituti tibbiy
 
profilaktika ishi yo‘nalishi 1
-bosqich 522-guruh talabasi
 
 Annotatsiya: 
Ushbu maqolada
y
urak qon-tomir sistemasi kasalliklari hamda yurak, 
arteriyalar va venalar kasalliklari haqida tushunchalar beriladi. Ular juda ko
ʻ
p va xilma-xil. Bu 
kasalliklarning ba
ʼ
zilari yurakni, ayrimlari arteriya yoki venalarni boshqalari butun yurak 
tomir sistemasini shikastlaydi. Arterial gipertoniya Yurak tomir sistemasi kasalliklari orasida 
eng keng tarqalgani bo
ʻ
lib, katta yoshli odamlar orasida ko
ʻ
p uchraydi. U miokard infarkti, 
insult, yurak yetishmovchiligi kabi ko
ʻ
pincha o
ʻ
lim yoki nogironlikka sabab bo
ʻ
ladigan asosiy 
patogenetik omil hisoblanadi. 
Kalit so’zlar:
revmatizm, miokardit, ateroskleroz, trombofebit, gipertoniya, covid-19. 
Arterial gipertoniya Yurak tomir sistemasi kasalliklari orasida eng keng tarqalgani bo
ʻ
lib, 
katta yoshli odamlar orasida ko
ʻ
p uchraydi. U miokard infarkti, insult, yurak yetishmovchiligi 
kabi ko
ʻ
pincha o
ʻ
lim yoki nogironlikka sabab bo
ʻ
ladigan asosiy patogenetik omil hisoblanadi. 
Arterial gipotoniya 
—
nisbatan kam uchraydi. U arterial gipotoniya sindromi tarzida ko
ʻ
pgina 
yurak tomir tizimi kasalliklarida masalan: miokard infarkti, kardiomiopatiya, miokardit, 
nevrozlar, gipotireoz, insultdan keyin kuzatiladi. Klinik amaliyotda yurak muskullarining 
yallig
ʻ
lanishi 
—
miokardit va yallig
ʻ
lanmay zararlanishi 
—
miokardiodistrofiya ko
ʻ
proq 
kuzatiladi. Endokardit yurak ichki qavatining yallig
ʻ
lanishi- revmatizm va boshqalar 
orttirilgan yurak poroklariga sabab bo
ʻ
ladi. Lerikardit kam uchraydi. Miokardit va 
miokardiodistrofiya, shuningdek, nevrotik holatlar natijasida yurak aritmiyalari va yurak 
blokadasi sodir bo
ʻlishi mumkin. Yurak aritmiyalari yurak qisqarishlari ya’ni urishining 
tezlashishi - taxikardiya yoki sekinlashuvi - bradikardiya, yurakning navbatdan tashqari 
qo
ʻ
shimcha qisqarishi ekstrasistoliya; yurak urishining to
ʻ
satdan tezlashuvi - parok sizmal 
taxikardiya; yurakning har xil vaqt oralig
ʻ
ida noto
ʻ
g
ʻ
ri qisqarishi - tebranuvchi aritmiya va 
boshqalarda namoyon bo
ʻ
ladi. Yurak blokadasi yurakning o
ʻ
tkazuvchi sistemasida nerv 
impulslari o
ʻ
tishining buzilishi masalan: bo
ʻ
lmachalardan qorinchalarga yoki Gis tutami 
oyoqchalariga impuls o
ʻ
tishining buzilishidan iborat. Nevrozlar tufayli yurak nerv apparati 
faoliyati buzilganda aritmiyalar bilan birga, yurakda sirqillaydigan, sanchadigan, jazillaydigan 
og
ʻ
riq sezgilari ham paydo bo
ʻ
ladi. Ateroskleroz va gipertoniya kasalligi arteriya tomirlarining 
keng tarqalgan xastaliklaridan bo
ʻ
lib, aksariyat ular birga kechadi. Ateroskleroz toj 
tomirlaridan tashqari, aorta va uning yirik shoxlari, jumladan, buyrak arteriyasi, miya 
tomirlari, qo
ʻ
l-oyoqning periferik tomirlarini ham zararlaydi. Arterial tomirlarning 
yallig
ʻ
lanishi 
—
arteriitlar ko
ʻ
proq infeksion masalan, zaxm va allergik-zardob kasalligi hamda 
kollagen kasalliklar tufayli yuzaga keladi. Klinik shakli obliteratsiyalovchi endarteriit, aorta 
panarteriiti Venalarning varikoz kengayishi va tromboflebit vena tomirlarining ko
ʻ
p 
uchraydigan kasalliklaridan. Sizning asab tizimingiz tanangizning boshqaruv markazidir. 
Sizning miyangizdan kelib chiqqan holda u sizning harakatlaringizni, fikrlaringizni va 
atrofingizdagi dunyoga avtomatik javoblaringizni boshqaradi. Shuningdek u ovqat hazm 

---

80