Kokanduni uz

 
 
 

---

551
www.
kokanduni.uz 
MAKTABGACHA TA’LIM TASHKILOTLARIDA BOLALARNI ATROF
-MUHITNI ASRAB-
AVAYLASH VA G‘AMXO‘RLIK KO‘RSATISHGA O‘RGATISH
 
 
Adhamova Xurshidaxon 
Maktabgacha (sirtqi) ta’lim yo‘
nalishi 3-kurs talabasi, 
Jumanova Shahnoza Ikromjonovna
Qo‘qon universiteti “Ta’lim” kafedrasi o‘qituvchisi
 
 
 
 
 
 
 
 
Annotatsiya
: Maqolada maktabgacha ta’
lim tashkilotlarida bolalarni atrof-muhitni 
asrab-
avaylash va g‘amxo‘rlik ko‘rsatishga o‘rgatish, shuningde
k, bolalarning yoshi va 
individual xususiyatlarini inobatga olish, shaxsga yo‘naltirilgan turli yondashuvlar, 
pedagoglarning kasbiy mahorati va ta’li
m sifatini oshirishga imkon berish tadqiq etildi. 
Bundan tashqari, tarbiyalanuvchilar o‘rtasida ta’lim
-tarbiya va ekologik tarbiyani 
shakllantirish, ulardagi ijodkorlik, ziyraklik, mustaqillik va ijtimoiy faollik kabi sifatlarni 
tarbiyalash masalalari atro
flicha o‘rganildi.
 
Kalit so’zlar
: Ekologik tarbiya, tabiat, ona-
yer, pedagogika, ma’naviy komillik, 
mashg
‘ulot, ekskursiya, metod, usul, o`yinlar. tabiat go‘zalligi, ekologik
-estetika, tarbiya, 
tarbiyachi, mahorat, dastur, tarbiyaviy imkoniyat, mashg‘ul
ot, sayr. 
Respublikamiz 
mustaqillikka 
erishganidan 
so‘ng, 
ta’lim
-tarbiya 
jarayonini 
takomillashtirish, bu j
arayonning samaradorligini oshirishga katta e’tibor qaratilmoqda.
“Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”da yosh avlodni har tomonlama kamol topgan, 
jami
yatda o‘z o‘rnini topa oladigan , ta’lim va kasb
-hunar dasturlarini ongli ravishda anglab, 
huquqiy, psixolo
gik, pedagogik sharoitlarni yaratishni, jamiyat, davlat va oila oldida o‘z 
javobgarligini his etadigan qilib tarbiyalashni ko‘zda tutadi. 
Maktabgach
a ta’lim muassasalarida bolalarni ma’naviy yetuk, axloqli, pok insonlar qilib 
voyaga yetkazishda tabiat bilan tanishtirish metodikasi fani muhim ahamiyat kasb etadi. 
Uning maqsadi, maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni maktabga tayyorlash, tabiat bilan 
ta
nishtirish jarayonida tabiatga ehtiyotkorona munosabatda bo‘lish, Vatanga mehrli bo‘lish, 
ekologik ta’lim
-t
arbiyani amalga oshirish, tabiat haqida mukammal bilimga ega bo‘lgan 
yoshlarni tarbiyalashdir.
Insonni har tomonlama barkamol etib tarbiyalash xalqi
mizning azaliy orzusi bo‘lib, 
ajdodlarimiz ma'rifat, ma'naviyat va madaniyatni qanday qilib yosh avlodga o‘
rgatish, ularni 
komillikka yetaklash yo‘llari, qonun
-qoidalarini muttasil izlaganlar.
Maktabgacha ta’lim yo‘nalishi talabalari uchun bolalarni tabiat bilan tanishtirishni to‘g‘ri 
yo‘lga qo‘yish usullarini o‘rgatuvchi turli fan sohalari mavjud. Jumladan, p
edagogika fanini 
olishimiz mumkin. Pedagogika - 
yunoncha so‘z bo‘lib, «bola yetaklovchi» 
- 
ma’nosini bildiradi. 
Insonlarni ma’rifiy va ma’naviy barkamollikka munosabatlarni o‘zgartirib borishi natijasida 
pedagogika fani xalq orasida o‘z mavqeyiga ega bo‘ld
i. Shu tariqa insonni tarbiyalovchi fan 
sifatida pedagogika dunyoviy fanlar tizimi qatoridan alohida o‘rin egallagan.Uning bosh 
masalasi tarbiyadir. Bundan uch ming yillar ilgari Zardushtiylik dinining muqaddas kitobi 
«Avesto»da ta’lim
-tarbiya masalalariga katta ahamiyat berilgani holda, uning ibodatxonalari 
qoshida maktablar tashkil etilib, kohinlar tomonidan bolalarning ta’lim
-tarbiya tizimi ishlab 
c
hiqilgan. Bu ta’lim
-tarbiya tizimi quyidagi tartibda amalga oshirilgan: diniy va axloqiy 
tarbiya, jismoniy 
tarbiya, o‘qish va yozishga o‘rgatish.
Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida tarbiyalanayotgan bolalarda atrof
-muhitni asrab-
avaylash ko‘nikmalarini
shakllantirishning samarali shakl va metodlarini ishlab chiqish 
bugungi kunning muhim talabi bo‘lib qolmoq
da.Turli yosh guruhlarda bolalarni tabiat bilan 
tanishtirishda tarbiyachi aralashmagan holda sezgilar bilan amalga oshiriluvchi usul 
–