Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Asosiy qism:
Xorijiy olimlar A. Marshall va A. Pigu, keyinchalik R. Kouz rahbarlik qilgan institutsional maktab vakillari atrof- muhitga zararni salbiy tashqi ta’sirlar deb ta’ rifladilar. D.X.Medouz, D.L.Medouz va J.Randersning “Oʻsish chegaralari” asarlari atrof -muhitning o ʻ sib borayotgan ifloslanishi, tabiiy resurslarni iste ʼ mol qilish va jahon iqtisodiyoti rivojlanishi o ʻ rtasidagi bog ʻ liqlikni o ʻ rganishga katta hissa qo ʻ shdi. Bu ish ilmiy jamoatchilikda katta rezonansga sabab bo‘ldi. G. Deyli (X. Dali) iqtisodiy o‘sish doimo atrof -muhitni ifloslantiradi va biosfera yukini oshiradi, degan fik rni qo‘llab -quvvatladi. Boshqa tadqiqotchilar V.Bekkerman va B.Barlett atrof-muhit sifa tini yaxshilashning asosiy vositasi iqtisodiy o‘sish ekanligini ta'kidladilar. Tabiiy resurslardan samarali foydalanish muammolari bilan shug‘ullanuvchi Arskiy, A.L., Bobrov, S.N. Bobyleva, O.I. Malikova, K.V. Papenov, uning asarlari makroiqtisodiy siyosat ning ekologik muammolariga, barqaror rivojlanish ko‘rsatkichlariga bag‘ishlangan. O.V. Zubarevaning ishlarida esa xalqaro ekologik loyihalarni moliyalashtirish masalasi ko‘rib chiqilgan bo‘lib muallif tomonidan tegishli xulosa va tavsiyalar ishlab chiqilga n. Hammamizga ma’lumki daraxtlar o‘ziga karbonat angidridni yutadi va insonlar uchun muhim bo‘lgan kislorodni chiqarib beradi. Shuning uchun ham davlatlar ekologiyani 45 www. kokanduni.uz ya xshilash maqsadida juda ko‘plab daraxtlar ekishmoqda. Albatta insonlarga yog‘och mahsulotlari juda ham kerak. Ularni yetishtirish esa bir muncha qiyinroq. Hozirgi kunda esa yog‘ochbop eng mashxur bo‘lgan daraxt ya’ni Pavloniya daraxti ham so‘nggi yillarda O‘zbekistonga kirib kelmoqda. Bu daraxt juda ham tez yetiladi va juda ham ko‘p umr ko‘r adi. Bu daraxtni o‘stirish orqali ekologiyamizga juda katta foyda bo‘ladi, shuningdek respublikamizda yog‘ochga bo‘lgan ehtiyojni ham qondirishimiz mumkin. Hozirgi kund a bu daraxtga bo‘lgan e’tibor juda ham katta qaratiloqda. Buni Vazirlar Mahkamasining 2020-yil 27-avgust 520- sondagi “Respublikada tez o‘suvchi va sanoatbop pavlovniya daraxti plantatsiyalarini barpo qilish chora- tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorida ham ko‘rishimiz mumkin. Bu qarorda respublika bo‘yicha tuproq -iqlim sharoitidan kelib chiqib, suv tanqis, yer osti suvlari 30 metrdan pastda joylashgan foydalanilmayotgan zaxira maydonlarda hamda o‘rmon fondining suv tanqis yoki tuprog‘i sho‘r bo‘lgan yerlarida pa vlovniya plantatsiyalarini tashkil qilish ko‘zda tutilgan. Pavloniya daraxti haqida: D unyodagi eng tez o‘sadigan pavloniya daraxti haqida eshitgan har qanday odamni o‘simlikning o‘ziga xos xususiyatlari va u o‘sadigan sharoitlari hayratda qoldiradi. Bugun gi kunda ko‘pchilik uchun yangilik bo‘lgan pavloniya ko‘chatlari ko‘chalar, dam olish joylari va xiyobonlarning landshaft dizaynida dekorativ daraxt sifatida ishlatiladi. Vaholanki, dunyodagi eng qimmatbaho yog‘ochni sotib olish uchun ekiladigan pavloniya daraxti boshqa o‘simliklardan nafaqat dekorativ ko‘rinishi, balki qimmatli xususiyatlar i bilan ham ajralib turadi. U gul ochsa, asalarilar oilasi uchun yaxshi asal manbai bo‘lib, xushbo‘y hidi bilan 1 oy davomida qalbni quvontiradi. Guli parfyumeriya ishlab chiqarish uchun kosmetika sanoatida keng qo‘llaniladi. Aprel- may oylariga to‘g‘ri ke ladigan gullash davrida 1 ari oilasi 10-15 kilogramm asal yig‘adi. Pavloniyaning tanasi dunyodagi eng qimmat materialdir. Yaponiya Xitoy davlatlarida 1 kg asali 10$ dan sotiladi. Dunyoda ko‘proq mebelsozlikda ishlatiladi va bu daraxtdan tayyorlangan mebell ar juda ham mustahkam, hattoki, chinordan ham mustahkam bo‘ladi va juda go‘zal ham bo‘ladi.Shuning uchun ham uning 1 kv i dunyo bozorida 300 -450 $ gacha baholanadi. Alba tta bu narxlar uning yoshiga qarab belgilanadi. Bu daraxtning ko‘chati yerga ekilishi b ilan 5 yilda ustun qilib ishlatishga tayyor bo‘ladi. Agar uni mebelsozlik bo‘yicha ishlatmoqchi bo‘lsangiz kamida 6 - 7 yilda tayyor bo‘ladi. Bu daraxning yana bir xususiy ati borki, tayyor bo‘lganidan keyin kesib tashlasangiz, keyingi yili yana qaytadan tagi dan chiqadi. Bu daraxt 100 yildan ham ko‘proq yashashi mumkin. Keling kichik tadqiqot qilib ko‘ramiz. 1 gektar yerga pavloniya ko‘chatlarini ekib qancha xarajat va qanch a daromad qilishimizni ko‘ramiz. Yüklə 15,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|