Kokanduni uz



Yüklə 15,42 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə98/1070
tarix20.11.2023
ölçüsü15,42 Mb.
#164100
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   1070
Ilmiy-amaliy konferensiya to‘plami

www.
kokanduni.uz 
Matematikaning allaqachon mavjud bo‘limlari (ehtimollar nazariyasi, statistika va boshqalar) 
tadqiqot va ishlanmalar uchun yangi material oldi. [2] 
Masalan: 
M
а’lum korxonа
da yaroqsizlikk
а
yo‘l qo‘yish ehtimoli 0,05 gа
teng. 100 t
а
m
а
hsulot or
а
sid
а
gi yaroqsiz m
а
hsulotl
аrning o‘rtа
ch
а
soni nech
а
g
а
teng? 
Yechish
Izl
а
n
а
yotg
а
n son,
𝑛𝑝 = 100 ∙ 0.05 = 5 
g
а
teng bo‘lа
di. 
Uchinchidan, matematika hozir iqtisodiyotda shunday 
muhim o‘rin tutadiki, uni endi 
amaliy fan sifatida ta’riflab bo‘lmaydi. Iqtisodiy va matematik modellashtirish allaqachon 
mustaqil fanga aylandi. [3] 
Masalan: 
Talab funksiyasi quyidagi tenglama orqali aniqlanadi: 12
𝑄
𝐷
+ 7P = 216 
Talab funktsiyasinin
g baho (R) bo‘yicha egiluvchanligini aniqlang hamda P=20 da uni 
baholang. 
Yechish
.
 
Berilgan tenglamadan avval talab funksiyasini modelini hosil qilib olamiz. 
𝑄
𝐷
= f(P) = 
216
−7𝑃
12
= 18 - 
7
12

Bu funktsiyaning baho (P) bo‘yicha egiluvchanligini 
topamiz.
Buning uchun: f(P) = - 
7
12
hosilani topamiz va formulaga asosan talab egiluvchanligini hisoblaymiz:
𝐸
𝑄
𝐷
= - 
7
12

𝑃
𝐷
=
7𝑃
7𝑃
−216
Agar P = 20 bo’
lsa, u holda talab eguluvchanligi
𝐸
𝑄
𝐷
= - 
1,842 bo’lar ekan
Iqtisodiy model tushunchasi. Iqtisodchilar turli iqtisodiy hodisalarni o‘rganish uchun 
ularning iqtisodiy model deb atagan. Iqtisodiy modellarga istemolchilarni tanlash modeli, 
firmalar 
modeli, iqtisodiy o‘sish modeli, tovarli, faktorli, moliyaviy bozorlar
da muvazanat 
modellari va boshqalarni misol qilib olish mumkin. Modellarni tuzishda iqtisodchilar 
izlanayotgan hodisalarni aniqlovchi muhim faktorlarni ajratib oladilar, qo‘yilgan masal
ani 
yechishda muhim bo‘lmaganlarini esa tashlab yuborishadi. [4]
Masalan
.(Quyidagi ishlab chiqarishni rejalashtirish masalasining matematik modelini
tuzing). Poyabzal fabrikasi 3 xil oyoq kiyim-etik, krasovka va botinkalar ishlab chiqarishga 
ixtisoslashgan. Bu maxsulotlarni ishlab chiqarishda 3 xil 
𝑆
1
, 𝑆
2
, 𝑆
3
xom ashyolar ishlatiladi. 
Xar bir oyoq kiyimnining bir juftini ishlab chiqarish uchun sarf qilinadigan hom ashyolar 
miqdori, korxonadagi xom ashyolar zaxirasi hamda korxonaning xar bir oyoq kiyimidan
oladigan daromadi quyidagi jadvaldan keltirilgan. 

Yüklə 15,42 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   1070




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin