Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.
kokanduni.uz o‘rganilayotgan ob’ektning turli jihatlari va xususiyatlarini har tomonlama ochib berilishini nazarda tutadi. O‘zaro alo qadorlik – mohiyatiga ko‘ra ikki o‘quv predmetlari orasidagi aloqadorlikni, ya’ni birinchi o‘quv predmeti bo‘yicha o‘zl ashtirilgan bilim va ish-harakat usullarini ikkinchisida qo‘llashni va aksincha qo‘llanishini ifodalaydi. Integrativ aloqadorlik – nisbat an yuqori darajali aloqadorlik bo‘lib, avval zikr etilganlaridan o‘quv dasturiga va maqsadga muvofiq kiritilganligi bilan farq qiladi , albatta, uni ta’minlashni talab etadi. Natijada ob’ekt haqida tizimli mukammal bilim, ish -harakat usullari shakllanishiga imkon yaratadi. Predmetlararo aloqadorlik o‘rnatish uchun o‘quv materiali mazmuni mantiqan, psixologik, didaktik, metodik va boshqa jihatlardan tahlil etiladi. Pedagogik amaliyotda o‘quv materialini mavzular bo‘yicha va tarkibiy tahlil etish usullaridan keng foydalaniladi. O‘quv materialini mavzular bo‘yicha tahlil etish yo‘li bilan turli o‘quv predmetlarini qaysi mavzula ri bir-biri bi lan aloqadorligi yuzaki ravishda aniqlansa, tarkibiy tahlil etish orqali o‘quv materialining tashkil etuvchi tushunchalari, dalillari, qonuniyatlari, hukm va xulosalari, tasavvurlari orasidagi aloqadorlik o‘rnatiladi. Aniqlangan predmetlararo aloqadorliklar sxematik jadval, verbal shakllarda qayd etiladi. Predmetlararo aloqadorlikning qanday shaklda qayd etilishi undan foydala nuvchining imkoniyatlariga bog‘liq. Imkoniyati cheklangan bola bolani oddiy sharoitga joylashtirish integratsiyaga qarab qo ‘yilgan birinchi qadamdir. Imkoniyati cheklangan bolalarning umumta’ lim muassasalari tarkibiga qamrab olinishi jahon miqyosida “inklyuziv” yoki “integratsion” ta’lim atamalari bilan ataladi. “Integratsiya” atamasini aniqlash maqsadida ushbu t ushunchaning t a’rifini bergan G.M.Kajdasparovning “Pedagogicheskiy slovar” lug‘ati ga murojaat qilamiz. Unda “guruxlar integratsiyasiga”, “guruxda shaxslar aro munosabatlarni tartibga solish” sifatida qaraladi shuningdek, jamoada faqatgina insonparvrlik munosabatlarni va mazkur guruxda ijobiy jamoatchilik fikrini yaratilishi bilan integratsiyani amalga tadbiq etish mumkin deb ta’kidlanadi. Keyingi yillarda imkoniyati cheklangan bolalarni barcha tengdoshlari katori umumta’lim tizimida ta’lim olishiga jiddiy etibor berilmo kda va inklyuziv ta’lim matbuot axborot vositalari orkali ommaga keng targibot kilinmokda. Bu borada ota-onalar xam farzandlarini umumta’lim tizimidagi integratsiyalashgan va inklyuziv gurux va sinflarda ta’lim - tarbiya olishiga uz istaklarini bildirishmokda. Integratsiyalashgan ta’lim bu, -diqqat markazida bolaning aynan maktabga kelib ketish muammosi turgan, maxsus ehtiyojli bolaning maktabga qatnash jarayonidir. Integratsiyalashgan ta’limda bolaga muammo sifatida qaraladi. Bu ta’lim tizimining quyidagicha shakllari mavjud: • A)Jismoniy integratsiya. Integratsiyaning bu shakli Imkoniyati cheklangan bola va Imkoniyati cheklangan bola bulmagan bolalar urtasidagi jismoniy farkni kamaytirishga qaratilgan. Oddiy maktab bilan yonma-yon joyda Imkoniyati cheklangan bola bolalar uchun maxsus bo‘lim yoki sinf tashkil qilish mumkin. • Funksional integratsiya. Bu shakl Imkoniyati cheklangan bola va Imkoniyati cheklangan bola bo‘lmagan bolalar o‘ rtasidagi funksional muammolarni kamaytirishga qaratilgan. • Ijtimoiy integratsiya. Itegratsiyaning bu shakli ijtimoiy muammolarni kamaytirishga qaratilgan va u Imkoniyati cheklangan bola hamda Imkoniyati cheklangan bola bo‘l magan bolalar o‘rtasidagi o‘zaro aloqani qo‘llab – quvvatlaydi. Reabilitatsiya ( lot. rehabilitatio — tiklash) (tibbiyotda) — organizmning buzilgan funksiyasini va bemorlar hamda Imkoniyati cheklangan bolalarning mehnat qobiliyatini tiklashga qaratilgan tibbiy, pedagogik va ijtimoiy chora-tadbirlar majmui. Og ʻ ir kasalliklar (miokard infarkti, insult, orqa miya shikastlanishlari, umurtqa pog ʻ onasi va bo ʻ g ʻ imlarning shakli o ʻ zgarishi bilan kechadigan kasalliklari); markaziy nerv sistemasining jiddiy |