Kokanduni uz

www.
kokanduni.uz 
ТРАНЗИСТОР ТУЗИЛМАЛАРНИНГ ПАРАМЕТРЛАРИНИ ЯХШИЛАШНИНГ 
КОНСТРУКТИВ ВА СХЕМОТЕХНИКАВИЙ УСУЛЛАРИ
 
Жураев Асом Куйлибаевич 
 
Студент второго курса информационной 
 
безопасности Нурафшонский филиал ТУИТ 
 
 
Аннотация:
 
Ҳозирги кунда ярим ўтказгич тузилмалардан турлича янги 
қўлланишлар учун ажойиб имкониятлар юзага келмоқда. Транзистор типидаги 
кучайтириш қурилмаларини бундай жабҳадан қараб чиқиш уларнинг ҳарорат, ёруғлик 
нурланиши, босим ва б. ларни қайд қилиши мумкинлигини кўрсатди. Ушбу мақолада 
диод ва транзистор тузилмаларнинг ҳарорат ва ёруғликка сезгирликнинг физикавий 
асослари бўйича, шунингдек уларнинг хоссаларини конструктив ва схемотехник 
ечимлар орқали
бошқариш масалалари бўйича маълум ишлар кўриб чиқилади.
Калит сўзлар:
ярим ўтказгич тузилмалар, Транзистор типидаги кучайтириш 
қурилмаси, диод, транзистор, ёруғлик нурланиши.
Ахборотнинг катта ҳажмини алоқа линиялари орқали узатиш ва қабул қилиш 
эҳтиёжининг ортиб бориши билан, фотоқабул қилгичларга ва фойдали сигналлари 
сифатли ўзгартириб берадиган бирламчи кириш каскадларига бўлган эҳтиёж ортиб 
боради. Майдоний транзисторларнинг биполяр транзисторларга қараганда 
қоронғулик токлари қисми бўйича қатор афзалликларга эга эканлигидан ва сиғим 
токининг йўқлигидан улар микро ва оптоэлектрон қурилмаларнинг кириш 
каскадларида қўлланила бошланяпти. Бу жабҳада фотоэлементлар ва бошқа 
фотоқабул қилгичларга қараганда паст қоронғилик токларига ва ички фотоэлектрик 
кучланишга эга бўлган майдоний фототранзисторлар ҳам қизиқиш уйғотади, улар 
кучайтиргичнинг кириш каскади кириш қаршилигини шунтламайди. Кучайтириш 
каскадининг кириш қаршилигига эга майдоний фототранзисторнинг чиқиш 
қаршилиги энг келишилган (мослаштирилган) ишончли ҳисобланади. Шунингдек, 
таркибий транзисторни яратиш йўли билан уларнинг кучайтириш хусусиятларини 
яхшиланиши ҳақида ҳам маълумотлар бор. Вариантларнинг биттасида биринчи 
транзисторнинг стоки иккинчи транзисторнинг стоки билан уланган, исток эса 
затворга 
[1] 
уланган. Биринчи транзистор оддий тескари силжишда ишлайди, 
иккинчиси эса тўғридан
-
тўғри силжиш режимида ишлайди. Шунинг учун паст 
токларни сақлаш учун биринчи транзистор микрорежимда ишлаши керак. 
Транзисторларнинг бундай уланишида тўғри токнинг иккинчи транзисторнинг тўғри 
силжийдиган ўтиши орқали отриши, уни ишдан чиқариши мумкин. Бундан ташқари, 
таркибий транзисторни фототранзистор сифатида тадқиқ
қилиш ҳақидаги 
маълумотлар адабиётларда мавжуд эмас.
Сўнгги вақтларда майдоний транзисторлар микро
ва оптоэлектрон 
қурилмаларнинг кириш каскадларида кенг қўлланилмоқда. Уларнинг турли 
қурилмаларда қўлланилиши юқори кириш қаршилиги ва ишчи нуқтани кенг 
бошқариш 
имконияти 
билан 
олдиндан 
аниқланади 
(предопределяется). 
Фототранзисторларнинг 
биринчи 
тадқиқотлари 
биполяр 
транзисторларда 

---

68