Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Gipertoniya kasalligi
, birlamchi essensial arterial gipertoniya, idiopatik arterial gipertoniya — odamlarda ko ʻp uchraydigan 75% gacha bo’lgan odaml arda arterial qon bosimining oshishi. Sabablari: turli o ʻ tkir yoki surunkali ruhiy emotsional iztiroblar, irsiy yoki kasbiy omillar, ovqatlanish tartibiga rioya qilmaslik.Gipertoniya kasalligi klinik kechishiga qarab ikki xil bo ʻ ladi: 1) sokin, uzoq muddat davom etadigan va 2) shiddatli, tez rivojlanadigan va qisqa vaqt ichida bosh miya, buyrak yetishmovchiligi hamda ko ʻ rishning keskin pasayishiga olib keladigan shakli.Tanadagi kislorodning past darajasi miya va tanadagi boshqa muhim organlarga doimiy ravis hda zarar yetkazishi mumkin. Ba’zi kasalxonaga yotqizilgan shaxslar respiratorlarga sun’iy shamollatishni talab qiladi. Ventilatordan foydalanishga qarshi bo’lgan ko’krak qafasi harakatlarini oldini olish uchun odamni vaqtincha ,,falaj qilish ‘’ va odamni uyquga qo’yish uchun anestetik preparatlarni qo’llash kerak bo’lishi mumkin. Yengil va o’rtacha alomatlari bo’lgan odamlar odatda bir necha kun yoki hafta ichida tuzalib ketadi. 82 www. kokanduni.uz Biroq, covid- 19 ning yengil yoki o’rtacha alomatlariga ega bo’lgan ba’zi odaml ar tana tizimlarining, ayniqsa, o’pka,jigar,buyraklar,yurak,teri,miya va asab tizimiga ta’sir qilishi mumkin. Covid- 19 virusi tanadagi hujayralar yuzasida ma’lum bir molekulaga yopishadi. Ushbu molekula o’pka hujayralarida to’plangan, ammo tanadagi qon tom irlarini qoplaydigan ba’zi hujayralarda ham mavjud. Infeksiya ba’zi arteriyalar va tomirlarning, shu jumladan miya tomirlarining ham ingichka bo’lishiga, zaiflashishiga olib keladi. Kichik qon tomirlardagi tanaffuslar covid- 19 infeksiyasi bo’lgan ba’zi odamlarda miyada qon ketishiga sabab bo’ladi. Covid- 19 infeksiyasi tufayli vafot etgan odamlarda o‘tkazilgan tadqiqotlar qon ketishi orqali ekanligini ham ko’rsatadi. Miyaning turli sohalarida suv va boshqa ko’plab molekulalar, shuningdek, odatda miyadan tash qarida bo’lgan qon hujayralarining qon oqimidan miyaga o’tishiga imkon beradigan tomirlar zarar ko’rishi mumkin. Bu qon tomirlari atrofida yuzaga keladigan yallig’lanish bir necha kichik joylarga zarar yetkazishi mumkin. Covid -19 shuningdek, qon hujayralar ining to’planishiga va butun tanadagi arteriyalar, tomirlarda zararlanish paydo bo’lishiga olib keladi. Ushbu zararlanishlar qon, kislorod va hujayralar faoliyati uchun zarur bo’lgan oziq moddalar oqimini kamaytiradi yoki to’sib qo’yadi. Bu holat insult yoki yurak hurujiga olib kelishi mumkin.qon tomirlari tiqilib qolganda, torayib ketganda yoki qon tomir yorilib, miyaga qon quyilganda insult sodir bo‘ladi. Ushbu Covid -19 bilan bog’liq kasalliklarda o’z - o’zini davolash xavfli bo’lib, og’ir oqibatlarga olib kelishi mumkin. Antibiotiklar ta’sir qilmaydi. Faqat shifokor tomonidan virusga qarshi mahsus preparatlar yordamida davolanadi. Butunjahon sog‘liqni saqlash tashkiloti tomonidan kasallikning tarqalishini oldini olish maqsadida aholiga qo’lini sovunli suv b ilan yuvgandan so‘ng spirt bilan ishlov berishni,yo’talganda va aksirganda og‘iz va burunni ro’molcha bilan yopishni, shamollash belgilari bo’lgan bemorlar bilan yaqin muloqotda bo’maslik,yo’tal, isitma,nafas olish qiyinlashganda tezlik bilan shifokorga murojatat etish lozimligini tavsiya etamiz.Shuni ta’kidlash lozimki,nafaqat koronavirus, balki barcha yuqumli kasalliklarning oldini olishning eng samarali usuli bu shaxsiy va jamoat gigiyenasi qoidalariga qat’iy amal qilish, aholi o‘rtasida sanitariya targ’ibot ishlarini tashkil etishdan iboratdir. Zero, sog’lom tanda- sog‘ aql. Sog‘ligimizni saqlash o‘z qo‘limizda. Yüklə 15,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|