Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.
kokanduni.uz Foydalanilgan adabiyotlar ro ’yxati: 1. Morgunova I.I. Gimnast ika va uni o‘ qitish metodikasi. O‘ q uv qo‘llanma. Toshkent, 2011 y. 2. Sushko G.K. Gimnastika i metodika yeyo prepodavaniya. Uchebnoe posobie. TDPU, 2008 g. 3. Teoriya i praktika fizicheskoy kulturi. 1990. № 10. 4. Cross Fit. Gymnastics training guide. Copyright 2015. 405 www. kokanduni.uz PEDAGOGIK KOMPETENTLIK- SHAXSGA TA’LIM -TARBIYA BERISHNING MUHIM SHARTI Radjapova Zuxra Tirkashevna Qo'qon universiteti "ta'lim"kafedrasi p.f.f.d., dotsent Shaxsni har tomonlama rivojl antirishga yo‘naltirilgan ta’lim -tarbiya tizimini nazariy- metodologik jihatdan qurollantirish-bugungi kunda pedagogika fanining bosh maqsadi sifatida belgilangan.Yuqorida bayon etilgan yuksak, ammo, sharafli vazifalarni muvaffaqiyatli uddalash har bir pedagogik xodimdan yuksak kasbiy mahorat kasbiy malaka, bilimdonlik va keng dunyoqarashni talab etadi. Bularning barchasiga esa kasbiy kompetentlik natijasida erishiladi. Kompetentlik tushunchasi haqida so‘z yuritishdan oldin, uning mazmun va mohiyati bilan tanishib chiqish lozim. Pedagogik kompetentlik fan sohasiga kompetensiya tushunchasi negizida kelib chiqqan. Kompetensiya tushunchasi esa, psixo logik izlanishlar natijasida psixologiya fanida qo‘llanila boshlandi. “Kо mp е t еnsiya” dе g а nd а (l о tinch а c о mp е t е - erish а m а n, muv о fiqm а n, m о s k е l а m а n) kishi eg а ll а g а n mu аyyan bilim, ko‘nikmа , m а l а k а l а r m а jmui tushunil а di. K о mp е t е nsiya, shuningd е k, mu а yyan v а zif а ni b а j а rish uchun bir о r sh ах s yoki t а shkil о tg а b е rilg а n v а k о l а t v а huquq m а’nо sid а h аm qo‘llа nil а di. Mazmunan, u yoki bu sohadagi bilimlar, qadriyatlar, tajriba va shaxsiy dunyoqarashlar majmuasidir. Va shaxsning individual qobiliyati hamdir. K о mp е t е ntlilik v а k о mp е t еnsiya so‘zlа ri bir-biri bil а n b оg’liq vа biri ikkinchisini t а q о z о et а dig а n tushunch а l а r s а n а l а di. Shung а ko’rа k а sbiy k о mp е t еnsiya o‘zidа bir q а t о r k о mp е t е ntlik v а k о mp е t е nsiyal а rni muj а ss а ml а shtir а di. Z е r о , y е t а rli d а r а j а d а k а sbiy k о mp е t е nsiyasi riv о jl а nm а g а n v а k е ng d о ir а d а gi k о mp е t е nsiyag а eg а bo‘lmа g а n mut аха ssis o‘z lа v о zim v а zif а l а rini muv а ff а qiyatli b а j а r а о lm а ydi. K о mp е t е ntli d е b mu а yyan bir s о h а g а о id m а’lumо tg а eg а bo‘lgа n v а shu s о h а g а хо s k о mp е t е nsiyal а rni eg а ll а g а n kishig а а ytil а di.[2;44-b] Kompetentlik- har bir soha mutaxassisi uchun zarur bo‘lgan atama sifatida qo‘llaniladi. Mutaxassis o‘z kasbiga oid bilim, turli xildagi fikrlar, nazariyalar, ilmiy yangiliklar, faoliyati sohasidagi o‘zining shaxsiy tajribalarini to‘playdi. Ulardan eng yaxs hisi va eng sarasini kasbiy faoliyatida qo‘llaydi va jamiyatga targ’ib etadi. Kompetentlik tushunchasi umumiy ma’nodagi tushuncha hisoblanadi. U ham o‘z navbatida turli xildagi kompetensiyalarga turkumlanadi. Kasbiy kompetentlik ham ana shu umumiy kompeten tlik tushunchasini to‘ldirib turuvchi xususiy bir qismidir. Kompetentlik tushunchasi zamonaviy ta’lim -tarbiya tizimida yangi atama sifatida vujudga kelgan bo‘lsada, qadimda ham uning ma’no - mazmun aks etganligini ko‘rishimiz mumkin. Tarbiyachi-muallimlar ning shaxsiy, kasbiy va ijtimoiy sifatlariga azaldan e’tibor qaratib kelingan va har bir zamon talabidan kelib chiqib, pedagogga qo‘yiladigan talablar takomillashib, murakkablashib boravergan. Chunonchi, Zardushtiylik ta’limotida Zardushtning oliy tangri Ahuramazda bilan muloqotida ham yaxshi va yomon ustozlar haqida: “Noshud, yomon muallim o‘quvchi qalbidan hunarmandchilikni yuqotar ekan, ey yazdon, yomon ustozdan o‘zing asra” deyilgan. [1;145 - b.] Taniqli rus pedagogi A.S. Makarenko o‘z asarlarida pedagogn ing kasbiy sifatlariga alohida urg’u bergan. Pedagog olim o‘ qituvchi- muallimning hech bir kasbga o‘xshamaydigan kasbiy faoliyatini yuksak baholab, “Tarbiyachi tashkil etishni, yurishni, hazillashishni, quvnoq yoki jahldor bo‘lishni bilishi lozim, u o‘zini shunday tutishi kerakki, uning har bir harakati, yurish-turishi, kiyinishi bolalarni tarbiyalasin” -deb yozgan edi. Kasbiy kompetentlik-mutaxassis tomonidan kasbiy vazifalarning samarali yechimini topishga xizmat qiluvchi bilim, ko‘nikma, malaka va qadriya tlarning egallanishi va ularni amaliy faoliyatda yuqori dara jada qo‘llay olishdir. Kasbiy kompetentlik mutaxassis tomonidan |