Kompleks ishlab chiqarishda xarajatlarni taqsimlashda sof sotish qiymati usulining qo‘llanishi

Ajralish nuqtasida sof sotish mumkin bo‘lgan qiymati (SSMBQ) 
asosida taqsimlash. Bu usulda qo‘shma tannarx har bir mahsulotga ajralish 
nuqtasida sof sotish mumkin bo‘lgan qiymat proporsiyasi asosida taqsimlanadi. 
Sof sotish mumkin bo‘lgan qiymati bu ajralish nuqtasidagi sotishilishi mumkin 
bo‘lgan qiymati minus sotish va distributsiya xarajatlari. Ko‘p qo‘shma 
mahsulotlar ajralish nuqtasida bozorga tayyor holatga keladi, qaysiki u ajralish 

---

nuqtasida bozor qiymatidan uni tayyor holatga keltirish jarayonlarini 
chegirish orqali topiladi. 
Bizning misolimizda ajralish nuqtasida sof sotish mumkin bo‘lgan qiymat 
quyidagicha baholangan: 
Mahsulotlar 
Ajralish 
nuqtasida 
sof 
sotishmumkin 
bo‘lgan qiymat 
Z-800 
20,000 p.b. 
Z-900 
18,000 
XZ-880 
50,000 
XZ-990 
12,000 
Jami ajralish nuqtasida 
sof sotish mumkinbo‘lgan 
qiymat 
100,000 p.b. 
Ushbu ma’lumotlar asosida qo‘shma mahsulotlarga qo‘shma tannarx ajralish 
nuqtasidagi sof sotish mumkin bo‘lgan qiymatdagi (SSMBQ) hissasi asosida 
quyidagi tartibda taqsimlanadi. 
Mahsul 
otlar 
Ajralish nuqtasida 
SSMBQfoizi * 
Jami 
qo‘shma 
tannarx = 
Taqsimlangan 
qo‘shmatannarx 
Z-800 
20,000 p.b./ 
100,000 p.b. 
90,000 p.b. 
18,000 p.b. 
Z-900 
18,000 /100,000 
90,000 
16,200 
XZ-880 50,000 / 100,000