Kompozitsiya va uning vositalari

Epigraf (yunoncha epigrafe- yozuvchi) – adabiy asar sarlavhasidan so’ng yoki uning qismi yoxud bobining boshlanishida yozib kuyiladigan tsitata, ibora, maqol, matal, xalq qo’shig’idan parcha va boshqalar. Epigraf, odatda, asarda yoxud uning biror qismida, bobida ifodalanadigan mazmunga aloqador bo’ladi, unga g’oyaviy yo’nalish beradi. Masalan, «O’g’ri» hikoyasi – «Otning o’limi, itning bayrami», «Tuyda aza»hikoyasi – «Zo’ri behuda miyon meshikanad».

• Epigraf (yunoncha epigrafe- yozuvchi) – adabiy asar sarlavhasidan so’ng yoki uning qismi yoxud bobining boshlanishida yozib kuyiladigan tsitata, ibora, maqol, matal, xalq qo’shig’idan parcha va boshqalar. Epigraf, odatda, asarda yoxud uning biror qismida, bobida ifodalanadigan mazmunga aloqador bo’ladi, unga g’oyaviy yo’nalish beradi. Masalan, «O’g’ri» hikoyasi – «Otning o’limi, itning bayrami», «Tuyda aza»hikoyasi – «Zo’ri behuda miyon meshikanad».
• Demak, o’rinli ishlatilgan epigraf asar kompozitsiyasida muhim ahamiyat kasb etadi.

Lirik chekinish. Bunda asardagi asosiy voqealar rivojini tasvirlash vaqtincha «tormozlanib», u haqidagi avtorning fikr – mulohazalari, kechinmalari bayon qilinadi. Lirik chekinishi, asosan, epik va liro - epik asarlarda qo’llaniladi. Masalan, Alisher Navoiy «Farhod va Shirin» dostonida Farhodning Shirinni axtarib, g’am tortib yurganini tasvirlab kelib, shunday lirik chekinish qiladi:

• Lirik chekinish. Bunda asardagi asosiy voqealar rivojini tasvirlash vaqtincha «tormozlanib», u haqidagi avtorning fikr – mulohazalari, kechinmalari bayon qilinadi. Lirik chekinishi, asosan, epik va liro - epik asarlarda qo’llaniladi. Masalan, Alisher Navoiy «Farhod va Shirin» dostonida Farhodning Shirinni axtarib, g’am tortib yurganini tasvirlab kelib, shunday lirik chekinish qiladi:
• Ketur soqiy, manga ul lali rangin!
• Ki tushti g’am yuki ko’nglumga sangin.
• Aningdek mayki chun og’zimga etkay,
• Ichimda dardu g’am toshin eritkay.
• Lirik chekinish asarning turli o’rinlarida kelishi mumkin.