Kompüterin texniki təminati Giriş – çıxış qurğularının

Sistem proqramları icində əməliyyat sistemləri xüsusi yer tutur. Əməliyyat sisteminin koməyi ilə kom pyu ter və istifadəci arasında unsiyyət yaranır. Antivirus proqramları, arxivləşdirmə proqramları, kompyuter qurğularının iş qa biliyyətini yoxlayan proqramlar, qurğuların işini idarə edən proqramlar (drayverlər) və bu kimi proqramlar da sistem proqramlara aiddir. Paint qrafik redaktoru, WordPad mətn redaktoru, Power Point təqdimat proqramları ilə artıq tanışsınız. Kompyuterdə oyun oynamağı isə, yəqin ki, hər biriniz xoşlayırsınız. Belə proqramlara tətbiqi proqramlar deyilir. Kompyuterin tətbiq olunduğu hər bir sahədə yuzlərcə tətbiqi proq ramdan istifadə olunur. Bəs yuxarıda sadalanan proqramlar necə yaranır? Proqramlaşdırma alətləri sinfinə

aid olan proqramlar bunun üçün nəzərdə tutulub. Tətbiqi proqramların hazırlanması üçün Basic, Pascal, C++ kimi proqramlaşdırma dillərindən geniş istifadə olunur. Qeyd olunduğu kimi, insan və kompyuter arasında unsiyyət prosesi əməliyyat sistemi vasitəsilə həyata keçirilir. Kompyuterdə işlə məyin rahatlığı məhz bu unsiyyətin necə təşkil olunmasından asılıdır. İnsanın kompyuterlə unsiyyət qaydalarına istifadəci interfeysi deyilir. İstifadəci interfeysi əməliyyat sistemini xarakterizə edən əsas cəhətlərdəndir.

Uzun muddət ən geniş yayılmış əməliyyat sistemi DOS idi. İndi bu sistemə bəzi kohnə və zəif kompyuterlərdə rast gəlmək olar. Hazırda Windows əməliyyat sistemi daha geniş yayılmışdır. Bu əməliyyat sis teminin geniş yayılmasının əsas səbəblərindən biri isə onun qrafik interfeysə, daha dəqiqi, qrafik istifadəci interfeysinə malik olmasıdır. Bu interfeysdə siz kompyuterlə qrafik simvollar, başqa sozlə, şəkillər vasitəsilə unsiyyətdə olursunuz. Kompyuteri işə saldıqda ekranda iş ma sası açılır və orada muxtəlif obyektlər, yaxud simgələr görünür. Bu qrafik simvollar –fayl, disk, proqram və başqa obyektləri təmsil edir. Bugünkü kompyuterlərin əksəriyyətində qrafik istifadəci interfeysinin hər hansı bir növü olur. Yaxşı hazırlanmış qrafik istifadəci interfeysi istifadəni asanlaşdırır, istifadəcini mətn komandalarını yadda saxlamaqdan azad edir. Proqramları, yaxud komandaları aktivləşdirmək üçün istifadəci, sadəcə, siçanın gostəricisini uyğun obyektin uzərinə aparır və onu çıqqıldadır.