Kompyuter injinering

2. Markaziy protsessor funksiyalari haqida ma’lumot bering. 
 
Markaziy protsessor (CPU), kompyuter tizimining asosiy funktsiyalarini 
bajaruvchi qurilma sifatida ishlaydi. Quyidagi asosiy funktsiyalarni o'z ichiga oladi: 
1.
Buyruq o'qish va bajarish: Markaziy protsessor buyruqlarni o'qib chiqaradi va 
ularni bajaradi. Bu buyruqlar kompyuterda bajarilishi kerak bo'lgan amallarni 
(arifmetik, mantiqiy, keshish, o'qish/yozish, tarmoq bilan aloqalar va hokazo) 
ifodalaydi. 
2.
Ma'lumotlarni o'qish va saqlash: Markaziy protsessor ma'lumotlarni 
kompyuter xotirasi (memory)dan o'qiydi va unga yozadi. Bu ma'lumotlar buyruqlar 
bajariladigan va natijalar olish uchun foydalaniladigan ma'lumotlar, sonlar, matnlar, 
o'zgaruvchilar va boshqa ma'lumot turlarini o'z ichiga oladi. 
3.
Arifmetik hisoblash: Markaziy protsessor arifmetik amallarni bajaradi. U 
sonlarni qo'shish, ayirish, ko'paytirish, bo'lish va boshqa arifmetik jarayonlarni 
amalga oshiradi. 
4.
Mantiqiy hisoblash: Markaziy protsessor mantiqiy amallarni bajaradi. U 
mantiqiy operatsiyalar (solish, yoki, yoki emas) orqali ma'lumotlarni solish va 
natijalarni aniqlash uchun foydalaniladi. 
5.
Keshish: Markaziy protsessor kesh xotirasini ishlatadi. Kesh xotirasi, tezkor 
erkin xotiraga saqlangan ma'lumotlarni o'z ichiga oladi, shuningdek, ulardan o'qishni 
tezlashtiradi. Bu protsessorda kesh xotirasiga murojaat qaydalarini bajarish va 
ma'lumotlarni o'qish/saqlash jarayonlari xisoblanadi. 
6.
Bajarish tartibini boshqarish: Markaziy protsessor bajarish tartibini 
boshqaradi. U buyruqlar ketma-ketligini, natijalar olish tartibini va bajarish 
jarayonlarini belgilaydi. 
7.
Protsessor boshqarish: Markaziy protsessor boshqa tizim komponentlarini 
boshqaradi. U boshqa qurilmalar bilan aloqalar, xotira va resurslarni boshqarish, 
xavfsizlikni ta'minlash, uchun foydalaniladi. 
Markaziy protsessor, kompyuter tizimi uchun asosiy ishlovchi qism 
hisoblanadi va barcha buyruqlarni, hisoblash jarayonlarini, ma'lumotlarni va boshqa 
protsessor funktsiyalarini bajaradi.