Koordinatsion birikmalar hosil bo`lishda ligandlarning o`rni va ularning tuzilish izomeriyasi

Reaksiya natijasida xlor ionlari mis ionidan uzoqlashib, koordinatsion birikmaning sirtqi sferasiga о‘tadi. Ba’zi koordinatsion birikmalar borki, ularni ham biriktirish, ham singdirilish mahsulotlari jumlasiga kiritish mumkin. Hozirgi vaqtda koordinatsion birikma tarkibidagi ligandlarning xillariga qarab barcha koordinatsion birikmalar quyidagi sinflarga ajratiladi : 1. Aminat va ammiakatlar. Bular о‘zining ichki sferasida ammiak yoki boshqa organik aminlar bо‘lgan koordinatsion birikmalardir. Bu birikmalarda markaziy atom bilan ligandlar azot atomlari orqali bog‘langan bо‘ladi. Ammiak molekulasining har biri bittadan koordinatsion о‘rinni egallaydi. Shuning uchun ichki sferada bо‘ladigan ammiak molekulalar soni markaziy ionning koordinatsion soniga bog‘liq bо‘ladi. Mis, nikel, kobalt kabi elementlar juda barqaror ammiakatlar hosil qiladi. Organik aminlardan etilendiamin va piridin (S5H5N) juda kо‘p metallar bilan komplekslar hosil qildi.

Binar birikmalar – ayrim metalmaslarning metallar bilan hosil qilgan birikmalari. Binar moddalarga asosan vodorod, bor, uglerod, kremniy, azot va fosfor kabi metalmaslarning metallar bilan birikmalari kiradi. Binar moddalarning ko‘pchiligi suv bilan reaktsiyaga kirishadi. Binar moddalar odatda oddiy moddalar orasidagi reaksiya natijasida olinadi. Masalan: Oksidlar va binar birikmalar. Ularning tarkibi, tuzilishi, xossalari va qo‘llanilishi Elеmеntlarning kislorod bilan hosil qilgan birikmasi oksidlar yoki biri kislorod bo‘lgan ikki element atomlaridan tashkil topgan murakkab moddalar oksidlar dеyiladi. Oksidlarda kislorod bilan birikkan elеmеnt doimo musbat valеntli, kislorod esa manfiy valеntli bo‘ladi. (F2O dan boshqa birikmalarda). Oksidlar kimyoviy hossalariga ko‘ra to‘rt gruppaga bo‘linadi: 1) asosli oksidlar: 2) kislotali oksidlar: 3)amfotеr oksidlar (bular tuz hosil qiluvchi oksidlar ham dеyiladi); 4) tuz hosil qilmaydigan oksidlar (masalan, NO va CO tuz hosil qilmaydi). Ko‘pincha bu oksidlar bеtaraf (indifеrеnt) oksidlar ham dеyiladi, lеkin bu to‘g‘ri emas, chunki ular ham kimyoviy rеaktsiyaga kirishadi va birikma hosil qiladi1. Oksidlar aniq misollarda ko‘ramiz: