Korxonaning segmentar hisoboti

Ko’rsatkichlar	Reja	Haq.	Farqi
Bo’lim kodi
1.	Mehnat haqi sarflari	1810	1740	-70	5
2.	Mehnat haqi jamg’armasidan ajratma
3.	Yo’llardan foydalanish solig’i
4.	Maishiy xizmat sarflari
5.	Тovarlarni bojxonadan o’tkazish va ekspertiza sarflari
6.	Тransport xizmati sarflari
7.	Mulklarning sug’urtasi sarfi
8.	Aloqa xizmatlari sarfi
9.	Hisoblash texnikalarini asrash va ulardan foydalanish sarfi
10.	AV va NMA eskirishi
11.	Bank va inkassatsiya xizmati
12.	Ijara to’lovlari
13.	Idora sarflari
14.	Хizmat safari sarflari
15.	Reklama sarflari
16.	Boshqa sarflar
	Ja’mi	9250	9090	-160	-

Ushbu markazlarning rahbarlarini rag’batlantirish bosh direktor tomonidan amalga oshirilsa, bo’limlarning xodimlarini rag’batlantirish esa departamentlarning direktorlari tomonidan amalga oshiriladi. Ushbu rag’batlantirishning umumiy summasi kompaniyaning byudjetida ayrim moddada keltiriladi.

Shunday qilib, ushbu kompaniyada segmentlar bo’yicha hisobni ishlab chiqish va amaliyotga tadbiq qilishdan ko’zlangan asosiy maqsad ushbu kompaniyaning moliyaviy barqarorligini o’stirishdir.
Хulosa
Segmentlar bo’yicha hisobotning asosiy vazifasi - biznes segmentlari bo’yicha tasdiqlangan me’yorlardan sodir bo’lgan farqlar bo’yicha hisobotlarni taqdim qilishdir. Ushbu farqlarni o’z vaqtida aniqlash va sabablarini bilish natijasidagina ularni tezkorlik bilan tugatish imkoniyati vujudga keladi.
Segmentlar bo’yicha hisobot hisobot yurituvchi subektning ayrim bo’limlari, faoliyatining turlari va ma’sullik markazlari bo’yicha tuzilgan hisobot hisoblanardi.
Segmentlar - segmentum u yoki bu narsaning qismi yoki bo’lagidir. Ushbu hisobotlarni tashqi foydalanuvchilar uchun tuzish tartibi va unga qo’yiladigan talablar tegishli BХMS belgilangan. Lekin ichki foydalanuvchilar uchun tuzish tartibi va qo’yilgan talablar hozircha ishlab chiqilmagan va hozirgi amaliyotda foydalanilayotgan me’yoriy hujjatlarda o’z aksini topmagan. Ushbu muammolarni subektlar o’zlaricha va faoliyatiga ma’qul variantlarda baholi qudrat yechib kelmoqdalar.
O’zbekiston Respublikasida qabul qilingan “Buxgalteriya hisobi to’g’risida qonun”da faqatgina ushbu ma’lumotlarning sir saqlanishi, ya’ni buxgalteriya hisobining segmentlar bo’yicha tuzilgan ichki hisobotlari tijorat siri ekanligi va tashqi foydalanuvchilarga ushbu ma’lumotlarning berilmasligi ta’kidlangan. Ushbu hisobot ma’lumotlarining sir saqlanishi me’yoriy-huquqiy hujjat (Qonun) bilan birinchi bor mustahkamlandi. Chunki bu holat asosan seb’ektlarning faoliyatini elementlar, texnologiya jarayonlari, ma’sullik markazlari bo’yicha yoritilishi natijasida ushbu hisobotning ma’lumotlaridan faqatgina ichki boshqaruv xodimlari foydalanishi mumkin, chunki u tijorat siri hisoblanadi.
Shu bilan bir vaqtda moliyaviy hisobning ma’lumotlaridan esa tashqi foydalanuvchilar ham foydalanadilar. Ushbu hisobotlarda ma’lumotlar umumlashgan holda yakuniy qilib tuziladi. Amaliyotda esa hozirgi davrda ichki hisobotlar uchun berilgan huquqlar buzilyapti. Misol, tashqi foydalanuvchilar hisoblangan soliq tashkilotlarining va iqtisodiy jinoyatga qarshi kurashuvchi prokuratura xodimlari ko’p hollarda boshqaruv hisobi va hisobotlarini tekshiradilar.
Mas’ul xodimlar hisobot yurituvchi seb’ektlarning moliyaviy holatini tahlil qilish va baholash uchun moliyaviy hisobotdan foydalansalar boshqaruv hisobi va hisobotning ma’lumotlaridan esa ushbu subektning faoliyat segmentlari, bo’lim, sex, ma’sullik markazining faoliyatini tahlil qilish va baholash uchun foydalanadilar. Ma’sullik markazi subektning faoliyatida o’ziga xos o’ringa ega, chunki u ushbu subektning asosiy qismlarini tashkil qiladi. Natijada kirish va chiqishga ega. Ma’suliyat markazining kirishida xomashyo materiallar va yarimfabrikatlar turadi.
Bundan tashqari ma’suliyat markazlari ishlab chiqarish faoliyatini yuritish uchun ma’lum mulklarga, asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar, ishlab chiqarish qurollari va boshqa mablag’larga egalik qiladilar. Bu bo’linmalar o’zining faoliyatida mehnat resurslarini iste’mol qiladilar, buyurtmalarni bajarish uchun tashqi subektlarning xizmatidan foydalanadilar. Ushbu mas’uliyat markazlarining chiqishida esa sotish yoki boshqa bo’limlarga berish uchun chiqarilgan tayyor mahsulotlar, ishlar, xizmatlar va yarimfabrikatlar mavjud bo’ladi.
Segmentlar bo’yicha tuzilgan hisobotlar subektning rahbarlariga o’zining qaramog’idagi bo’lim va sexlarning faoliyatini boshqarish va faoliyatining yakunini baholash uchun xizmat qiladi, ularning faoliyatini baholash uchun moliyaviy va nomoliyaviy chegaralar ishlab chiqiladi, xodimlarni moddiy va ma’naviy rag’batlantirish tizimi shakllanadi. Ushbu vazifalarni bajarish jarayonida bitta menejerning faoliyatiga ikkinchi boqaruvchining faoliyati ta’sir qiladi. Ushbu qarama-qarshiliklarni tugatish imkoniyati yo’q, lekin o’zaro bog’liq menejerlarni tegishli va zarur axborotlar bilan o’z vaqtida ta’minlash, ularning faoliyatini nazorat qilish omillari yordamida ushbu qarama qarshiliklarni yumshatish va asta sekinlik bilan tugatish mumkin.