[ravishdosh shakliQko’makchi fe’l] qolipi barcha harakat tarzi shakllari uchun yagona lisoniy morfologik qolip bo’lsa-da, ichki bo’linishlarda esa kichik qoliplarga ajraladi:
1) birikish doirasi tor harakat tarzi shakllari: [-aG’yQbor], [-(i)bQbit (bitir)], [-(i)bQet], [-aG’yQket], [-(i)bQo’l], [-aG’yQko’r], [-(i)bQboq], [-(i)bQboshla], [(i)bQur], [-aG’yQtur], [-(i)bQtuga];
2) birikish doirasi keng harakat tarzi shakllari: [-aG’yQboshla], [-(i)bQyot], [-(i)bQtur], [-(i)bQyur], [-(i)bQo’tir], [-(i)bQbor], [-(i)bQkel], [-(i)bQbo’l], [-(i)bQchiq], [-(i)bQo’t], [-aG’yQol], [-(i)bQol], [-(i)bQber], [-(i)bQqol], [-aG’yQqol], [-(i)bQqo’y], [-(i)bQket], [-(i)bQyubor], [-(i)bQtashla], [-(i)bQsol], [-aG’yQsol], [-(i)bQtush], [-(i)bQko’r], [-(i)bQqara], [-aG’yQbil], [-aQyoz], [-aG’yQber].
Endi esa o’zi birikuvchi fe’l leksemalarga qo’shilib, soddalashish holatidagi harakat tarzi shakllarini kuzatamiz:
1) qo’shimchalashayotgan harakat tarzi shakllari: [-aG’yQber], [-aQyoz], [-aG’yQol], [-(i)bQyubor];
2) qo’shimchalashgan harakat tarzi shakli: [-aG’yQyot]. Shuningdek, nutqda etakchi fe’llarga ravishdosh shakllarisiz juftlashgan holatda birikuvchi ko’makchi fe’llar soni 6 ta bo’lib, ular quyidagilar: [ol], [ber], [qol], [qo’y], [ket], [tashla]. Nutqda (yozdi-oldi), (aytdi-qo’ydi) juftlashuvchi shakllari bilan birgalikda tashladi-vordi kabi ko’makchi fe’l ham uchrab turadi. Bunday misollar, asosan, so’zlashuv uslubiga xos.
Dostları ilə paylaş: |
