Laqablar Og'abek

K a l so‘zi sochi to‘kilgan kishilarga nisbatan laqab vazifasida ham 
ishlatiladi. Masalan: Samovarchi Asra k a l degan xipchadan kelgan, qotma, epchil 
yigit edi. Ustida oldi ochiq yaktak, oyog‘ida kala kovush, zangori shohi qiyiq 
bog‘langan, yelkasiga xolparan ro‘mol tashlagan xushfe’l yigit edi. 
Badiiy asarda bu so‘z sochi to‘kilgan so‘z birikmasi o‘rnida ishlatiladi. 
Demak, asar mualliflari ixcham forma personajning tashqi qiyofasini mukammal 
ochib berish uchun k a l laqabidan foydalagan. 
19
O’zbåê tilining izîhli lug’àti. m.1981.I-t. 156-b. 
20
Qîdiriy À. «Måhrîbdàn chàyon». Tîshêånt.1974. 57-b.G’.G’ulîm nàshriyoti. 

---

19 
G a r a n g – so‘zining izohli ma’nosi qulog‘i eshitmaydigan, kar va ko‘chma 
ma’noda boshi qotgan, nima qilarini bilmay qolgan tarzda berilgan
21
. Masalan: Biz 
doim torko‘chaga suv sepib qo‘yar, Shoddi g a r a n g ko‘ra-bila o‘sha yerdan 
yurib uchib tushar, keyin turib bizga po’psa qilar, lekin doim olma bilan siylar 
edi
22
. 
K a r - laqabi garang laqabining sinonimi bo‘lib, u ham qulog‘i 
eshitmaydigan odamlarga nisbatan ishlatiladi. 
-O‘t, uyga Kir! Ko‘chada balo bormi yomg‘irda ivib? Televizor ko‘rib 
o‘tirmaysanlarmi, oyoqni uzatib... Xu, eshshaklar! - derdi Sattor k a r 
yolg‘ondakamiga po‘pisa qilib
23
. 
Y a m o q – so‘zining o‘zbek tilining leksikografik manbalarida biror 
narsaning yirtilgan joyini yamash, yamoq solingan, tuzalgan yaraning izi kabi 
ma’nolari berilgan. 
-Abdukarim aka yaxshi yuribdimi? 
-Abdukarim ya m o q q a jin ham urgani yo‘q. Hali ham o‘sha-o‘sha, 
o‘rgandan bo‘shagan. Chap qo‘li yaxshi ishlamaydi
24
. 
O‘zbek tilining To‘rtko‘l shevasida bunday kishilarga nisbatan t i r t i q 
laqabi ishlatiladi. 
Bulari Rustam t i r t i q n i ng uyinnan oldik.