Lazar Markoviĉ Zamenhof kaj la Zamenhof-falsaĵaro Resumo

1. sukcese kreis la lingvoprojekton en 1887 konforme al la postulatoj starigitaj de 

Comenius, kvankam li verŝajne ne konis la verkon de sia spirita antaŭulo;  

2. trovis la taŭgan nomon Internacia Lingvo,

27

 kvankam komece ankaŭ li uzis la 

malnovan kaj maltaŭgan terminologion, kaj la nomo de la unua, ne publikigita versio de lia 

lingvoprojekto estis Lingwe Universala.  

En 1887 la projekto de Internacia Lingvo aperis sinsekve en rusa, pola, franca kaj 

germana lingvoj, ĉiu libro kun la aŭtor-nomo/pseŭdonimo Dr. Esperanto. 

 

6. La origino de la falsofaradoj 

 

Tiutempe oni decidis prepari la unuan internacian kongreson de esperantistoj en 

Francio. En tiu etoso elstaraj francaj esperantistoj intencante protekti kaj Zamenhofon kaj 

Esperanto-movadon de la antisemitaj atakoj decidis prezenti lian personon al la publiko kun 

falsa, sed ne atakebla identeco. Pro aliaj kaŭzoj fervore apogis ilin polaj esperantistoj kaj la 

eldonejo Hachette, kiu eldonis verkaron de „nova” Zamenhof. 

La esperantista pioniro Émile Javal, fervora franca adepto de Zamenhof, fiere 

informis lin, ke okaze de la Esperanto-kongreso en 1905 aperis 700 artikoloj en la gazetaro, 

sed nur unu el ili menciis la judecon de Zamenhof. La kaŝo de la vero nur tiel eblis, ke 

anstataŭ ĝi ili asertis ion alian, t. e. ili mensogis, falsofaris. Javal poste konfesis: „Ni bezonis 

admirindan disciplinon por kaŝi al la publiko vian originon. Pri tiu punkto akordiĝis 

                                                 

26

 La ofte citita Zamenhofa difino „mi estas ruslanda hebreo” estas malaplikenda, ĉar: 1. temas pri judoj, la 

Esperanta vorto hebrea signifas ilian malnovepokan lingvon; 2. ruslanda ne estas etna, sed geografia difino. 

Elmigrintaj rusaj judoj jam ne estis ruslandaj, sed restis ruskulturaj. La infanoj de LMZ vivantaj en Pollando retis 

ruskulturaj, sed ne ruslandaj. Paranteze: oni vokis Zamenhofon loĝi en Parizo, do esti franclandano. Liaj 

parencoj, kiujn li vizitis dum la Vaŝingtona kongreso, estis jam kanadaj judoj 

27

 La procezo tutmondiĝo estas unusola, unika fenomeno, sekve por tia mondo konformas nur unu Internacia 

Lingvo (tutmonda). Majuskle, ĉar ĝi ne estas spontana, sed konscia, homa kreaĵo. Kiel konscian, homan, unikan 

kreaĵon oni devas skribi ĝin majuskle, same kiel Biblion, Linukson, ktp. Tute alia afero estas (minuskle) 

internaciaj lingvoj regionaj aŭ la ekzistanta, sed absurda termino (minuskle) internacia lingvo en la senco etna 

lingvo internacie uzata. 

---

 

7 

ĉiuj amikoj de Esperanto, kaj ni devas plu kaŝi la aferon, tiel longe kiel la granda batalo