Limning xozirgi zamon noananaviy va intraktiv usullarini nazariy asoslari

O’qituvchining umumiy madaniyati uning ijtimoiy-ahamiyatli tavsiflarining kasbiy faoliyatda amalga oshgandagi yetukligini ifodalaydi. Madaniyat shaxsning rivojlanishi, uning ruhiy kuchlari va qobiliyatlarining amaliy faoliyatida amalga oshish darajasi va hokazo. Insonning madaniy rivojlanishi - bu uning bilimlari, ishonchlari, qobiliyatlari, hulqining muhit tomonidan rivojlanish jarayonidir.
O’qituvchining kasbiy madaniyati uning kasbiy faoliyat doirasidagi, uning shaxsiy sifat tavsifining mohiyati-tizimli ta’limdan iborat. O’qituvchining pedagogik madaniyati tashkil topgan ko’rsatgichlar darajasiga va asosiy tizimli komponentlariga quyidagilar kiradi:
A) pedagogning intellektual rivojlanish darajasi (eng avvalo, pedagogik tafakkurning rivojlanishi);
B) pedagogik faoliyatning har tomonlama tashkil topishi va darajasi;
V) asosiy kasbiy pedagogik etika, ma’naviy xarakter va odob madaniyati;
G) o’zaro munosabat madaniyati;
D) so’zlashuv madaniyati;
E) tashqi ko’rinish madaniyati va boshqalar.
Pedagogik fikrlash madaniyati bo’lgan o’qituvchi tafakkuri –dunyo- qarashining uch bosqichini o’z ichiga oladi: birinchisi metodologik dunyo qarashdagi pedagogik ishonchdir. Metodologik tafakkur o’qituvchiga o’zining kasbiy faoliyatiga to’g’ri qaray olishiga, gumanistik strategiyani ishlab chiqishiga imkon yaratadi. Pedagogik fikrlash madaniyatiga pedagogik tahlil va sintez qobiliyatining rivojlanishi, fikrlashdagi tanqidiy kurash, mustakillik, kenglik, epchillik, faollik, tezlik, kuzatuvchanlikning rivojlanishi, pedagogik xotira va boshqalar kiradi. Pedagogik tafakkurning ikkinchi bosqichi - taktikaviy dunyoqarash bo’lib, u o’qituvchiga pedagogik fikrlash, pedagogik jarayonning moddiylashuviga imkon yaratadi. Uchinchi bosqichi umumiy pedagogik konuniyatlarni, real pedagogik faoliyatning unikal hodisasi bo’lib hisoblangan bo’lim-bo’limlarga tadbiq qilishda namoyon bo’ladi. Bu tezkor fikrlashdir. Pedagogik madaniyat tuzilmasida uning odob-ahlok bo’limi muhim o’rin egallaydi. Bu pedagogik ishonch jarayonining shakllanishi, natijasi va o’qituvchining o’z qiziqishlarini ko’proq aniqlash jarayonidir. O’qituvchi, kasbiy muhitdan reloksin jarayonga, o’zining tutgan o’rnini yangilashga faol kirib borishi zarur. Pedagogik madaniyatning kasbiy faoliyatiga bog’liq tashkil etuvchisi pedagog tomonidan o’zining pedagogik qobiliyatlarining barcha spektrini bilib olganligini xarakterlaydi, bu esa pedagogik faoliyat muvaffaqiyatining nishonasi, pedagogic xatolarning oldini olish va nihoyat, pedagogik qobiliyat usullarini egallanganligidan iborat. Ma’naviy madaniyat yetuk bilimlarning nazariy darajasi holatida shakllanuvchi axloqiy bilimni o’z ichiga oladi. Bu kasbiy pedagogik etikadan iborat.