Lizin ishlab chiqarish texnologiyasi
Yüklə 47,72 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 2 « Научный импульс » Ноябрь , 202 1195 sintez qilish ko‘pchilik mikroorganizmlarning oziqa muhitida ushbu maxsulotlarni yuqori darajada to‘plashiga asoslanadi. Mikroorganizmlar orasida yuqori darajada glutamin kislota hosil qilish xususiyatiga ega bo‘lgan qator bakteriyalar, achitqi va zamburug‘ turlari mavjud. Mikroorganizmlarning aminokislotalar to‘plash xususiyati va turlar aro korrelyasiyasi qatiy ko‘rinishda bo‘lmaydi. Aminokislota produtsentlarining ko‘pchiligi grammanfiy sporasiz bakteriyalar bo‘lib, ular Corynebacterium, Micro coccus, Arthrobacter, Brevibacterium turkumlariga mansubdir. Lizin aminokislotasini ishlab chiqarish. Lizin odam va hayvonlar organizmida qator o‘ta muhim biokimyoviy funksiyalarni bajaradi: hujayrada kalsiy transporti, ovqat hazm qilish fermentlari sekretsiyasini va umumiy azot nisbatini oshirishni ta’minlaydi va h.k. Lizinning produtsent-mikroorganizmiari, auksotrof bakteriyalarning Brievibacterium, Micrococcus,Corynebacterium kabi gomoseringa muhtoj turlari hisoblanadi[2]. Lizin aimnokislotasini ishlab chiqarishda asosiy xom ashyo vazifasini mikroorganizmlar, bakteriyalar sintez qiladi. Aminokislotalarni tayyor oqsillarni sintez qilish orqali ham olinadi. Oqsillarni ferment prorotein gidrolaza ta’sirida gidrolizlash natijasida ham olinadi. Pepsin fermenti oqsillarni tez fermentativ gidroliz qiladi. Natijada hosil bo‘lgan aminokislotalar fraksiyalash orqali bir biridan ajratib olinadi. Aminokislotalarni biosintezi uchun oziq-ovqat mahsulotlarini har xil taksonomik guruhga mansub bo‘lgan mikroorganizmlardan foydalaniladi. Masalan, lizin va glyutamin kislotasini sintezi uchun Corunebacterium glutamicum va Brevibasterium flavum bakterialari ishlatiladi. Aminokislotalar sintez qiluvchi mikroorganizmlarning ko‘pchiligi klassik mikrobiologiya usullaridan foydalanib, tanlab olinganlar, ya’ni ular mutantlar hisoblanadilar. Past molekulyar og‘irlikga ega bo‘lgan birikmalarni superprodutsentlarini yaratish strategiyasi unchali yaxshi yo‘lga qo‘yilmagan bo‘lsada, ba’zi aminokislotalarni produtsentlari gen-muxandislik usullari yordamida yaratilgan va ulardan ishlab chiqarish miqyosida foydalanib kelinmoqda. Kimyoviy yo‘l bilan, sintez orqali olinadigan aminokislotalarni qismi hozircha ko‘proq. Masalan, keng miqyosda ishlatiladigan aminokislotalardan glitsin va metionin asosan kimyoviy sintez yo‘li bilan ishlab chiqiladi. Aminokislotalar oziq-ovqat kimyoviy sintez yo‘li bilan ishlab chiqiladi.[3,7]. Aminokislotalar oziq-ovqat mahsulotlarini ta’amini tuzatish va ularni oziqa birligini oshirish maqsadida keng qo‘llaniladi. Tarkibida yuqori miqdorda almashmaydigan aminokislotalar saqlovchi ozuqa oqsillari konsentratlari orqali faqatgina oqsili kam bo‘lgan ozuqa mahsulotlari tarkibidagi oqsil moddalar miqdorini me’yoriga keltirish mumkin xolos, ammo bu mahsulotlar almashmaydigan aminokislotalar miqdorini me’yorga keltirish uchun kamlik qiladi. Hayvonlar ozuqasini me’yoriga keltirish uchun ba’zi bir aminokislotalar sof holda qo‘shilishi shart, chunki ularni miqdori ozuqalar tarkibida me’yoridan juda ham oz. Dunyoda har yili 300 ming tonnadan ko‘proq almashmaydigan aminokislotalar sanoat asosida ishlab chiqariladi. Ammo, afsuski bu texnologiya mamlakatimizda joriy etilmagan. Almashmaydigan |