Lizing-agror sohada ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlarni takomillashtirish uslubi
Yüklə 0,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- II bob bo’yicha xulosa
|
2.7-rasm. O’zqishloqxo`jalikmashlizing"ALK kompaniya aktivlarining 2010- 2015 yillarda o’zgarishi, mlrd. so’mda diagramma Manba: Statistika qo`mitasi ma’lumotlari asosida. Lizing xizmatlari ko’rsatishdan olinadigan tushumlar 2013-yilda 27,7 mlrd.so’mni tashkil qilgan bo’lsa, 2014-yilda bu ko’rsatgich 40,0 mlrd. so’mni tashkil qildi. Sof foyda o’tgan 2013-yilda 4,2 mlrd.so’mni tashkil qilgan bo’lsa, hisobot davrida 10,4 mlrd. so’mni tashkil qilib, o’tgan yiliga nisbattan 6,2 mlrd.so’mga ko’p bo’ldi. Keltirilayotgan raqamlar kompaniya moliyaviy ko’rsatkichlarining yuqori tezlik bilan o’sganligidan dalolatdir. Lizing xizmatlari ko’rsatishdan olinadigan tushumlar 2013-yilda 27,7 mlrd.so’mni tashkil qilgan bo’lsa, 2014-yilda bu ko’rsatgich 40,0 mlrd. so’mni tashkil qildi. Sof foyda o’tgan 2013-yilda 4,2 mlrd.so’mni tashkil qilgan bo’lsa, hisobot davrida 10,4 mlrd. so’mni tashkil qilib, o’tgan yiliga nisbattan 6,2 mlrd.so’mga ko’p bo’ldi. Keltirilayotgan raqamlar kompaniya moliyaviy ko’rsatkichlarining yuqori tezlik bilan o’sganligidan dalolatdir. 69 II bob bo’yicha xulosa Dissertatsiya tadqiqotining ikkinchi bobini bajarish jarayonida amalga oshirilgan tahlillarning natijalariga tayangan holda, quyidagi ilmiy xulosalarni shakllantirdik: - O’zbekiston Respublikasida qishloq xo’jaligini lizing asosida moliyalashtirish bugungi kunda lizing kompaniyalari va tijorat banklari tamonidan amalga oshirilmoqda. Tahlil natijalariga qaraydigan bo’lsak O’zbekistonda lizing bozori kenayib lizing hizmatlari ortib qishloq xo’jaligi va boshqa tarmoqlar rivojlandi lekin, kezi kelganda aytish kerakki, lizing amaliyoti va uning turli jihatlari hali O’zbekistonda to’la shakllanib rivojlanib ulgurgani yo’q. - Lizing kompaniyalari tamonidan berilayotgan kreditlarning asosiy qismini ularning o’z mablag’lari hisobidan berilayotganligi tijorat banklari tamonidan lizing kompaniyalarini kreditlash amaliyotining takomillashmaganligi bilan izohlanadi va lizing kompaniyalarining kichik biznes subektlari faoliyati va qishloq xo’jaligini lizing asosida moliyalash imkoniyatini oshirishga to’sqinlik qilmoqda. - Aholi turmush darajasi yaxshilanib, ishlab chiqarish, xizmat ko’rsatish, sanoat va qishloq xo’jaligi tarmoqlari yaxshi rivojlanmoqda. Respublikamizda paxta va don ekinlariga davlat buyurtmasi o’rnatilgan bo’lib, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 1998 yil 31 dekabrdagi PF-2165-sonli farmoniga muvofiq fermer xo’jaliklari davlat buyurtmasi hajmidagi yetishtirayotgan mahsulot qiymatining 50 foizi miqdorida Moliya Vazirligining “Davlat ehtiyojlari uchun xarid etiladigan qishloq xo’jaligi mahsulotlari bilan hisob-kitob qilish jamg’armasi” mablag’lari hisobidan avans puli olish imkoniyatiga ega. Buning ijobiy tomoni shundaki, fermer xo’jaliklari mahsulot yetishtirish uchun zarur bo’lgan aylanma mablag’larni yuqori foiz stavkalarida tijorat banklaridan qarzga olishga majbur bo’lmaydi. 70 -Qishloq xo’jaligida faoliyat ko’rsatayotganlar qishloq xo’jaligining o’ziga xos xususiyatlari ta’sirida doimiy ravishda moliyaviy mablag’larga ehtiyoj sezadilar. Chunki, ekinlarni ekish va parvarishlash davri uzoq davom etib, hosilni yig’ib olgunga qadar pul tushumi bo’lmaydi. Tadqiqotning ikkinchi bobida amalga oshirilgan tahlillar natijasi shuni ko’rsatadiki, Respublikamiz lizing kompaniyalari va tijorat banklarining ma’lum qismida lizing kreditlari foizlarining yuqoriligi lizing kreditlari xajmining oshishiga to’sqinlik qilmoqda. - Respublikamiz tijorat banklari va lizing kompaniyalari deposit bazasining yetarli emasligi, mintaqalarda qishloq xo’jaligini lizing asosida moliyalashning rivojlanishiga to’sqinlik qilishi mumkin.Lizing xizmatlari keyingi paytlarda o’zining yetarlicha rivojlanish tendensiyalariga erishib kelmoqda. Lizing so’nggi paytlardagi rivojlanish sur`atlari butun kredit va sug’urta xizmatlarining rivojlanish suratlaridan yuqoriroqdir. 2014-yilda lizing xizmatlarining YaIM dagi hissasi 0,6 % ni tashkil qildi. Aksariyat tijorat banklarining lizing instrumentini iqtisodiyot ehtiyojlarini moliyalashtirishda foydalanishi o’ziga xos holatdir. |