Lüğətin quruluşu

L

LACİVERT – tünd göy, lacivərd

LAF – 1) söz, söhbət, danışıq; 2) laf, boş danışıq, boşboğazlıq, cəfəngiyat
LAHANA – bostan kələmi
LAHİT(-hti) – sərdabə, məqbərə
LAHZA, LAHZE – an, ləhzə
LAİK – dünyəviləşdirilmiş, dünyəvi
LAPA – 1) sıyıq; 2) təpitmə, məlhəm
LASTİK(-ği) – 1) rezin, kauçuk; 2) lastik, rezin pozan; 3) şin
LAUBALİ – ədəbsiz, nəzakətsiz, hörmət gözləməyən, təklifsiz
LAVABO – əl-üz yuyan
LENF(A) – limfa
LEVREK(-ği) – xanı balığı
LEYLAK(-ğı) – yasəmən
LİKEN – 1) dəmrov; 2) şibyə
LİNYİT(-ti) – liqnit (boz daş kömür)
LİSAN – dil; lisan bilen – xarici dilləri bilən
LİSANS – 1) ali təhsil haqqında diplom; 2) lisenziya; ihracat lisansı – ixracat lisenziyası
LİSE – lisey, orta ixtisas məktəbi
LİSTE – siyahı, cədvəl; fiyat listesi – preyskurant; yemek listesi – menyu
LOBUT(-tu) – gürz (idman)
LODOS – cənub küləyi
LOKANTA – restoran, yeməkxana
LOMBOZ – illüminator
LOP: lop yumurta – qaynanmamış yumurta
LOTA – nalim
LUTR – 1) susamuru; 2) susamuru xəzi; 3) susamuru dərisindən hazırlanmış


M

MABET(-di) – məbəd, ibadətxana, səcdəgah

MACERA – 1) macəra; 2) avantüra, fırıldaq; maceracı – fırıldaqçı
MACUN – 1) pasta; diş macunu – diş pastası; 2) zamazka, sürtgü; kayak macunu – xizək sürtgüsü
MADALYA – medal
MADEN – 1) metal; maden alaşımı – metal ərintisi; maden kap – metal qab; 2) filiz, mineral, külçə
MAHCUP(-bu) – utancaq, abırlı, həyalı; mahcup etmek – utandırmaq
MAHFİL – 1) iclas yeri, klub; 2) cəmiyyət, dairə; hükümet mahfilleri – rəsmi dairələr
MAHREK(-ki) – orbit (astronomiya)
MAHSUS – 1) xas, məxsus; 2) xüsusi olaraq, məxsusən; 3) qəsdən, bilə-bilə, bilərəkdən
MAKARNA – makaron
MAKAS – 1) qayçı; bahçıvan makası – bağ qayçısı; 2) kəlbətin, qısqac, maşa
MAKASTAR – biçici
MAKBUZ – 1) alınmış, götürülmüş, qəbul edilmiş; yüz lira makbuzum olmuştur – mən yüz lirə aldım; 2) qəbz
MAKTU – müəyyən, qəti, son; maktu fiyat – son qiymət
MAKUL – 1) aydın, başa düşülən, ağıla batan, məntiqə uyğun; 2) fərasətli, bacarıqlı, işgüzar
MALUL(-lü) – əlil, şikəst
MALZEME – material, ləvazimat; fotoğraf malzemesi – fotoləvazimat; inşaat malzemesi – inşaat materialı
MAMUL(-lü) – məmulat, mal, məhsul
MAMUR – abad
MANAV – meyvə-tərəvəz satan, göyərti satan, səbzəvatçı; manav dükkanı – meyvə-tərəvəz dükanı
MANDA I – kəl
MANDA II – mandat
MANŞET(-di) böyük sərlövhə, başlıq
MANŞON – mufta (qadınlar üçün)
MANTAR – 1) göbələk; 2) probka, mantar; mantar agacı – mantar ağacı
MARANGOZ – xarrat
MARATON – marafon qaçışı
MARİFET(-ti) – ustalıq, çeviklik, bacarıq, məharət
MARŞANDİZ – yük qatarı
MARTI – qağayı
MARUL – kahı
MASAL – nağıl, əfsanə
MAŞRAPA – krujka, parç, tayqulp
MATİNE – səhər tamaşası, səhər seansı
MAVUNA – barja
MAYDANOZ – cəfəri (botanika)
MAYIN – mina (hərbi)
MAYIS – may
MAYO – 1) çimərlik kostyumu, ülgücü tumanı; 2) triko, mayka
MAZERET(-ti) – üzr, üzrlü səbəb; mazeret beyan etmek – üzr ismətəm; sağlık mazereti – xəstəlik haqqında arayış, bülleten
MAZHAR: mazhar olmak – nail olmaq
MAZİ – keçmiş, ötmüş; mazide – keçmişdə
MAZUR – 1) bağışlanılmış, günahından keçilmiş; 2) üzrlü, məzur, bağışlana bilən; mazur görmek – üzrlü hesab etmək
MEBUS – deputat, vəkil
MELEZ I – 1) metis, mələz, mulat; 2) hibrid
MELEZ II – şam ağacı
MEMURİYET(-ti) – xidməti tapşırıq, ezamiyyət
MENDİL – cib dəsmalı
MENEKŞE – 1) bənövşə; 2) bənövşəyi
MENSUP: basın mensupları – mətbuat nümayəndələri
MERCEK(-ği) – linza (fizika)
MERAK ETMEK – 1) maraqlanmaq; 2) narahat olmaq, həyəcan keçirmək
MERCİ(-ii) – instansiya, pillə, mərhələ
MERHABA – salam, salaməleyküm, xoş gördük
MERSİNBALIĞI(-nı) – nərə, nərə balığı
MESAİ – zəhmət, əmək, iş; mesai birliği – əməkdaşlıq; mesai arkadaşı – iş yoldaşı
MESAJ(-ji) – müraciətnamə, məktub; tebrik mesajı – təbrik məktubu
MESLEK(-ki) – sənət, peşə; meslek hastalıkları – peşə xəstəlikləri
MEŞALE – məşəl, işıq, nur; hayat meşalesi – həyat məşəli
MEŞE – 1) palıd ağacı; meşe ormanı – palıd meşəsi; 2) palıddan hazırlanmış
MEŞRU – haqlı, düz, qanuni; meşru haklar – qanuni hüquqlar
METABOLİZMA – maddələr mübadiləsi
MEVDUAT(-tı) – kapital qoyuluşu, əmanət, təminat pulları, depozit; mevduat sahibi – əmanət sahibi
MEVKİ(-ii) – 1) dərəcə, sinif; birinci mevki kamara – birinci dərəcəli kayut; 2) mövqe, yer
MEVKUF – həbs olunmuş, tutulmuş
MEVZİ(-ii) – döyüş meydanı
MEZE – çərəz, məzə
MIKNATIS – 1) maqnit; 2) maqneto
MINTAKA – 1) rayon, zona; 2) zona, qurşaq
MISIR – qarğıdalı
MİĞFER – dəbilqə, şlem, taskulah, dəmir papaq
MİLİS – 1) yığma qoşun; 2) milis
MİNDER – 1) idman döşəyi; 2) nimdar, döşəkçə
MİNİBÜS – mikroavtobus
MİNİK – kiçicik, bambalaca
MİNK – su samuru
MİSAFİR – qonaq, müsafir; misafir salonu – qonaq otağı
MİSAFİRPERVER – qonaqpərvər, qonaqsevər
MİSAK(-kı) – xartiya, pakt
MİTOLOJİ – mifologiya
MİYOP – yaxından görən, uzağı görməyən
MİZAH – yumor, məzhəkə
MİZAHÇI – yumorist, məzhəkəçi
MOBİLYA – mebel; mobilya fabrikası – mebel fabriki
MOLA – tənəffüs, fasilə, dinclik, əylənmə, dayanma, nəfəsini dərmə
MOR – bənövşəyi
MORARMAK – göyərmək; soguktan morarmak – soyuqdan göyərmək
MORINA – treska (zoologiya)
MOTORBOT(-tu) – motorlu qayıq
MUAMELE – 1) rəftar, münasibət; 2) əməliyyat; 3) qanuniləşdirmə, rəsmiləşdirmə
MUAZZAM – qüvvətli, güclü, əhəmiyyətli, mühüm; muazzam silahlı kuvvetler – güclü silahlı qüvvələr
MUHABİR – müxbir, reportyor; foto muhabiri – fotomüxbir
MUHAFIZ – keşikçi
MUHAKKAK – 1) etibarlı, mötəbər, səhih, dəqiq; 2) hökmən, şübhəsiz, mütləq, yəqin
MUHTEMEL – mümkün olan, ola bilən, ehtimal edilən; kuvvetle muhtemel – çox ehtimal edilən
MUHTEVİYAT(-ti) – məzmun, mahiyyət
MUHTIRA – 1) qeyd, yaddaş; 2) yaddaş dəftərcəsi; 3) memorandum
MUKABELE – 1) cavab; 2) əvəzini vermə, əvəzini çıxartma, ödəmə; 3) qarşıqoyma, müqayisə etmə, tutuşdurma
MUKAVVA – karton
MUM – şam
MURABAHA – sələmçilik, müamiləçilik
MUSLUK(-ğu) – kran; su musluku – su kranı
MUTABAKAT(-ti) –1) razılıq, uyğunluq, müvafiqlik, mütabiqlik; maksada mutabakat – məqsədə uyğunluq; 2) eynilik, bərabərlik (riyaziyyat)
MUTABIK – razı; mutabık kalmak – razı qalmaq
MUTLU – məsud, xoşbəxt, bəxtəvər
MUVAFAKAT(-ti) – icazə, razılıq; muvafakat etmek – razı olmaq, icazə vermək
MUVAZENE, MUVAZENET(-ti) – 1) müvazinət, tarazlıq, dayanıqlılıq; 2) balans; ödeme muvazenesi – ödəmə balansı
MUZ – banan
MÜCADELE – 1) mübarizə; mücadelede bulunmak – mübarizə aparmaq; 2) qovğa, dava
MÜCEVHER – daş-qaş, cəvahirat
MÜDAHALE – müdaxilə; müdahaleden masun – toxunulmaz
MÜFREZE – dəstə (hərbi); ihraç müfrezesi – desant dəstəsi
MÜFRİT – qatı, sərt, ekstremist
MÜHİMSEMEK – mühüm hesab etmək, əhəmiyyət vermək, vacib saymaq
MÜKELLEF – 1) təmtəraqlı, dəbdəbəli; 2) mükəlləfiyyətli, borclu
MÜNEVVER – 1) işıqlı, aydın; 2) ziyalı, oxunmuş, mədəni, aydın fikirli, elmli, bilikli; münevver bir adam – ziyalı adam
MÜNFERİT(-di) – ayrı, xüsusi. tək; münferit emir – xüsusi əmr
MÜPHEM – aydın olmayan, dumanlı, qeyri-müəyyən
MÜSABIK – yarış iştirakçısı
MÜSAİT – 1) əlverişli, münasib, yararlı; 2) mümkün olan, yol verilən
MÜSAVAT(-tı) – bərabərlik
MÜSAVİ – 1) bərabər, eyni; müsavi olmak – bərabər olmaq; 2) bərabərlik işarəsi (riyaziyyat)
MÜSHİL – işlətmə dərmanı
MÜSTACEL – təxirəsalınmaz, təcili
MÜSTAHZAR – hazır dərman
MÜSTAKBEL – gələcək, qarşıda gözlənilən
MÜSTEŞAR – müşavir, məsləhətçi, məşvərətçi; elçilik müsteşarı – səfirliyin müşaviri
MÜŞTEŞRİK(-ki) – şərqşünas
MÜSVEDDE – 1) qaralama; 2) parodiya
MÜTAREKE – barışıq, sülh; mütareke etmek – sülh bağlamaq; mütareke teklifi – barışıq təklifi
MÜTECAVİZ – 1) təcavüzkar; 2) həddini aşan
MÜTEHARRİK MERDİVEN – eskalator
MÜTEVAZİ – təvazökar, sadə
MÜZMİN – xronik, uzunsürən, çox davam edən, kök salmış; müzmin hastalık – xronik xəstəlik


N

NAFİLE – nahaq, boş, əbəs, mənasız

NAKIL(-kli) – 1) nağıl etmə, nəql etmə; 2) danışma, aparma, ötürmə, vermə; 3) köçürmə (tibb); 4) tərcümə
NALIN – taxta səndəl (hamam üçün)
NAMLU – 1) lülə (silahda); 2) tiyə (qılıncın və s.)
NASIL – necə; bu nasıl bir adam? – bu necə adamdır? nasıl geldiniz? – necə gəldiniz?
NASIR – qabar, döyənək
NAVLUN – 1) fraxt; mesafe navlunu – uzaq məsafə fraxtı; 2) gəmidə getmə haqqı
NAZİ – nasist
NEBAT(-tı) – bitki, nəbatat; nebat bahçesi – nəbatat bağı; nebat mahşeri – sıx meşəlik, cəngəllik
NEHIR(-hri) – çay; nehır kolu – çayın qolu
NERE – hara; nereniz ağrıyor? – haranız ağrıyır?; nere bulundunuz? – harada oldunuz?
NEREDE – harada
NERELİ – haralı; siz nerelisiniz – siz haralısınız
NET – aydın, təmiz, dürüst, dəqiq; ayda net beş yüz lira – ayda beş yüz lirə qalır
NEZLE – zökəm, tumov
NİCELİK(-ği) – kəmiyyət, miqdar; nicelik zarfı – kəmiyyət zərfi
NİHAİ – son, qəti
NİSAN – aprel
NİTEKİM – həmçinin, həm də
NİTEL – keyfiyyət; nitel analiz – keyfiyyət analizi
NİTELEMEK – xarakterizə etmək, səciyyələndirmək
NİTELİK(-ği) – keyfiyyət, səciyyə, xassə, xüsusiyyət
NOEL – milad (bayramı)
NOT(-tu) – 1) qeyd, işarə; 2) qiymət, bal, dərəcə; iyi not – yaxşı qiymət; tam not – ən yüksək bal
NOTER – notarius
NÖBET(-ti) – 1) növbə; 2) keşik, qarovul (hərbi), növbətçilik; 3) tutma (xəstəliyin)
NUTUK(-tku) – nitq, çıxış
NÜFUS – 1) əhali, xalq; nüfusun artması – əhali artımı; 2) adam, sakin; burada beş nüfus var – burada beş adam var
NÜKLEER – nüvə; nükleer denemeler – nüvə sınaqları


O

OCAK – yanvar

ODA – 1) otaq; 2) nömrə (mehmanxanada); 3) palata
ODAK(-ğı) – fokus (fizika); odak uzaklığı – fokus məsafəsi
OFİS – ofis, idarə, müəssisə, şöbə, departament; ticaret ofisi – ticarət idarəsi
OJE – lak (dırnaq üçün)
OKUL – məktəb, təhsil ocağı; özel okul – xüsusi məktəb
OKULÖNCESİ – məktəbəqədər; okulöncesi eğitim – məktəbəqədər tərbiyə
OKUNAKLI – aydın, səlist (xətt)
OKUR – oxucu
OKURYAZAR – savadlı
OKYANUS – okean; okyanus bilgisi – okeanoqrafiya
OLACAK(-gı) – əlverişli, yararlı, münasib; olacak bir fiyat söyle – münasib bir qiymət de
OLAĞAN – adi, adət edilmiş
OLAĞANÜSTÜ – qeydi-adi, fövqəladə
OLANAK(-ği) – imkan
OLANAKLI – mümkün
OLANAKSIZ – mümkün olmayan
OLANCA – bütün; olanca gücüyle – var gücüylə
OLASILIK(-ğı) – ehtimal
OLAY – hadisə, əhvalat
OLGUN – 1) yetişmiş, dəymiş (meyvə və s.); 2) yetkin, kamil (insan); 3) təkmilləşmiş, təcrübəli
OLMUŞ – yetişmiş, dəymiş; bu karpuz fazla olmuş – bu qarpız çox yetişib
OLTA – tilov
OLUK(-ğu) – növ, novalça
OLUMLU – müsbət; olumlu karşılamak – müsbət qarşılamaq
OLUMSUZ – inkar, mənfi; olumsuz cevap – mənfi cavabı; olumsuz cümle – inkar cümləsi
OLUŞMAK – yaranmaq, əmələ gəlmək, törəmək, düzəlmək
OLUŞTURMAK – təşkil etmək, yaratmaq, düzəltmək, tərtib etmək
OMUR – onurğa; omur kemiği – onurğa sümüyü
OMUZ – çiyin
OMUZLUK(-ğu) – paqon, epolet
ONAMAK – bəyənmək təqdir etmək, təsdiq etmək
ONARIM – təmir
ONARMAK – təmir etmək, düzəltmək
ONAYLAMAK – təsdiq etmək
ONUR – 1) mənlik, qürur; onuruna yedirememek – mənliyinə sığışdıra bilməmək; 2) ləyaqət, heysiyyət; 3) şərəf; onur üyesi – fəxri üzv
OPERATÖR – 1) cərrah; 2) operator; telsiz operatörü – radiooperator, radist
ORAN – nisbət, faiz; doğum oranı – doğum faizi; oranla – nisbətən
ORG(-gu) – orqan (musiqi)
ORTAM – mühit, şərait; bu ortamda calışılmaz – bu şəraitdə işləmək olmaz
ORTODOKS – pravoslav; ortodoks kilisesi – pravoslav kilsəsi
OTOPSI – yarma (tibbi), yarılma (meyiti)
OTORİTE – avtoritet
OTURUM – 1) iclas; 2) daimi yaşayış yeri
OVA – düzənlik, düzəngah
OY – 1) rəy, fikir, mülahizə; 2) səs, səs vermə hüququ; oy birliği ile – bir səslə
OYALAMAK – 1) fikrini dağıtmaq, başını qarışdırmaq; 2) başını tovlamaq, aldatmaq, kələk gəlmək
OYLAMA – səs vermə; açık oylama – açıq səsvermə; gizli oylama – gizli səsvermə


Ö

ÖBEK(-ği) – qrup, dəstə, yığın

ÖÇ(ÖCÜ) – intiqam, qisas; öç alma – intiqam alma
ÖDEM – şiş (tibbi)
ÖDENEK(-ği) – ayrılmış məbləğ, təxsisat
ÖDEV – borc, vəzifə; ödevini yapmak – borcunu yerinə yetirmək
ÖDLEK(-ği) – qorxaq
ÖDÜL – mükafat, priz
ÖDÜNÇ(-cü) – borc (pul); ödünç almak – borc almaq
ÖFKE – acıq, hirs, qəzəb; ofkeden – acığından; öfke ile – hirslə
ÖFKECİ – hirsli, acıqlı, qəzəbli
ÖFKELENMEK – acıqlanmaq, hirslənmək, qəzəblənmək
ÖĞLE – günorta; öğle paydosu – nahar fasiləsi
ÖĞRENCİ – şagird, tələbə
ÖĞRENİM – təhsil, öyrənmə, təlim
ÖĞRETİCİ – 1) tədris; öğretici filmi – tədris filmi; 2) ibrətamiz, faydalı
ÖĞRETİM – dərs, tədris, təhsil
ÖĞRETMEN – müəllim
ÖKALİPTÜS – evkalipt
ÖKÇE – daban
ÖKSÜZ – yetim
ÖNAYAK: önayak olmak – təşəbbüs göstərmək, başçılıq etmək
ÖNCE – əvvəl, qabaq, hər şeydən, əvvəl
ÖNCEDEN – əvvəlki, qabaqkı
ÖNCEL – sələf
ÖNCELİK – 1) birincilik, qabaqcıllıq; 2) beh, təminat
ÖNCÜ – avanqard
ÖNDER – lider, rəhbər, başçı
ÖNEM – məna, əhəmiyyət
ÖNEMLİ – əhəmiyyətli, mühüm, vacib, qiymətli; önemli bir rol oynamak – mühüm rol oynamaq
ÖNERGE – təklif
ÖNERMEK – təklif etmək
ÖNGÖREN – uzaqgörən, tədbirli
ÖNGÖRMEK – nəzərə almaq, qabaqcadan fikirdə tutmaq
ÖNGÖRÜ – ehtiyatlılıq, tədbirlilik, uzaqgörənlilik
ÖNGÖRÜLÜ – ehtiyatlı, tədbirli, uzaqgörən
ÖNLEMEK – qarşısını almaq, mane olmaq; dünya harbini önlemek – dünya müharibəsinin qarşısı almaq
ÖNSEZİ – ürəyə damma, qabaqcadan hiss etmə, duyma
ÖRGÜT(-tü) – təşkilat
ÖRGÜTÇÜ – təşkilatçı
ÖRGÜTLEMEK – təşkil etmək
ÖRNEĞİN – məsələn, misal üçün
ÖTE – 1) o biri tərəf, o tərəf; dağın ötesi – dağın o tərəfi; 2) yerdə qalan, qalan hissə
ÖTEBERİ – xırda-para, cürbəcür; öteberi almağa çıktım – xırda-para almağa çıxdım
ÖTEKİ(-ni) – o, o biri; öteki dünya – o dünya
ÖTÜCÜ – cəh-cəh vuran, oxuyan quşlar
ÖVGÜ – 1) tərif, mədh; 2) mədhiyyə, mədhnamə
ÖVMEK – mədh etmək, tərifləmək
ÖVÜCÜ – mədhedici, tərifləyici
ÖYKÜ – hekayə, novella; hayat öyküsü – tərcümeyi-hal
ÖZDEKÇİLİK(-ği) – materializm
ÖZEL – şəxsi, xüsusi, özünün; özel araba – şəxsi maşın; derginin özel sayısı – jurnalın xüsusi nömrəsi
ÖZELLİK(-ği) – xüsusiyyət, özünə məxsusluq
ÖZEN – 1) səy, cəhd, çalışqanlılıq; 2) səliqə, diqqət
ÖZENSİZ – səthi, ötəri, başdansovma, səliqəsiz
ÖZERKLİK, ÖZERKLİLİK(-ği) – muxtariyyət
ÖZET(-ti) qısa, məzmun, rezyume, xülasə, nəticə; haberlerden özet – xəbərlərdən xülasə; özetini çıxarmak – nəticə çıxarmaq
ÖZETLEMEK – xülasə çıxarmaq, nəticə çıxarmaq, yekunlaşdırmaq
ÖZGÜ – 1) xas olan, xarakterik, səciyyəvi; 2) ayrılmış, nəzərdə tutulmuş, məxsus; bu bahçe çocuklara özgüdü – bu bağça uşaqlara məxsusdur
ÖZGÜN – orijinal, xüsusi
ÖZGÜR – sərbəst, azad, müstəqil
ÖZGÜRLÜK(-ğü) – azadlıq, müstəqillik, istiqlaliyyət; özgürlüke kavuşmak – azadlığa çıxmaq
ÖZLEM – həsrət, qüssə, xiffət
ÖZVERİ – fədakarlıq, candan keçmə

P

PAÇA – balaq (şalvarda)

PAKETLEMEK – qablaşdırmaq, yığıb bağlamaq
PALAMUT(-du) – palıd qozası
PALET – 1) tırtıl; paletli traktör – tırtıllı traktor; 2) palitra
PALYAÇO – kloun, məzhəkəçi, təlxək
PANAYIR – yarmarka
PANCAR – çuğundur, pazı; şeker pancarı – şəkər çuğunduru
PANCUR – jalyuzi (nazik taxtadan, metaldan düzəldilən pəncərə, pərdə və s.)
PANKART(-tı) – plakat, transparant
PANSIMAN – sarğı (tibbi)
PAPAĞAN – tutuquşu
PAPATYA – çobanyastığı
PAPAZ – 1) keşiş; 2) korol (kart kağızlarında tuzdan sonra ən böyük kart)
PARA – 1) pul; para bozmak – pul xırdalamaq; 2) parça, tikə, hissə, bir tikə, bir parça, dilim
PARADİ – qalereya (teatr)
PARANTEZ – mötərizə
PARASIZ – pulsuz, havayı
PARDÖSÜ – nazik palto
PARFÜM – ətir
PARS – bəbir
PASKALYA – pasxa
PASTA – pirojna, peçenye
PASTA(H)ANE – qənnadı mağazası, şirniyyat mağazası
PATATES – kartof
PATEN – 1) konki; 2) rolik, ayaq diyircəyi
PATIRTI – səs-küy, hay-küy
PATİKA – cığır
PATİNAJ – konkidə gəzmə
PATİNAJCI – konki sürən
PATLICAN – badımcan
PATRON – sahib, ağa
PAYDOS – 1) tənəffüs, fasilə; yemek paydosu – nahar fasiləsi; 2) bəsdir!, yetər!, bitdi!, kifayətdir!
PAYLAMAK – danlamaq, məzəmmət etmək
PAYTAK(-ği) – 1) piyada (şahmatda); 2) əyriayaq
PEÇETE – salfet, əlsilən
PEK – olduqca, çox
PEKALA – 1) gözəl, yaraşıqlı, qəşəng; 2) çox gözəl, əcəb, yaxşı
PEKİ – çox yaxşı, çox gözəl, yaxşı, olsun
PEKİŞMEK – bərkimək, möhkəmlənmək
PEKİŞTİRMEK – bərkitmək, möhkəmləndirmək
PEKSİMET(-ti) – suxarı, qalet
PELTE – jele, marmelad
PEMBE – çəhrayı
PERKİ – xanı balığı
PERŞEMBE – cümə axşamı
PERTAVSIZ – böyüdücü şüşə, lupa, zərrəbin
PERUKA – parik, qoyma saç, süni saç
PERVANE – 1) pərvanə; 2) propeller, pər; 3) nazimçarx, yay; saat pervanesi – saat yayı
PEŞİN – 1) əvvəldən, qabaqcadan, əvvəlcə; peşin cevap – hazır cavab; 2) nağd; peşin para ile satış – nağd pulla satış
PEŞKİR – salfet, əl dəsmalı
PEŞTAMAL – önlük, döşlük, qənşərlik
PETROL(-lü) – benzin, neft
PEYKE – taxta skamya
PİRASA – kəvər
PIRLANTA – brilyant; pırlanta küpe – brilyant sırğa
PİDE – kökə
PİL – batareya, qalvanik element; elektrik pili – elektrik batareyası
PİLAV – plov
PİLİÇ(-ci) – cücə
PİNEKLEMEK – mürgüləmək, mürgü döymək
PİPO – tənbəki çubuğu, müştük; pipo içmek – tənbəki çubuğu çəkmək
PİRİNÇ(-ci) – düyü, çəltik
PİRZOLA – döyülmüş ət, kotlet
PİSKOPES – yepiskop
PİST(-ti) – qaçış zolağı (idman); iniş pisti – enmə zolağı (aviasiya); 2) meydança; dans pisti – rəqs meydançası
PİŞKİN – 1) bişmiş; 2) yetişmiş, yetkin; 3) ədəbsiz, nəzakətsiz; 4) təcrübəli, dünyagörmüş; pişkin bir tavırla – dünyagörmüş adam kimi
PİTORESK(-ki) – mənzərəli, səfalı; pitoresk bir köy – mənzərəli kənd
PİYANGO – lotereya; piyango bileti – lotereya bileti
PİYASA – 1) bazar; piyasa ekonomisi – bazar iqtisadiyyatı; 2) bazar qiyməti
PLAK(-ğı) – 1) val, qramafon valı; 2) fotoplastinka
PLAKA – nömrə nişanı (maşının)
POLİÇE – 1) veksel; poliçe farkı – veksel məzənnəsi; 2) polis (sığorta vəsiqəsi)
POMPA – nasos
POMPALAMAK – nasosla doldurmaq
PORSELEN – farfor, çini; porselen fincan – çini fincan
PORTMANTO – paltarasan
POST(-tu) – dəri, gön; ayı postu – ayı dərisi
POSTA – 1) poçta; 2) qrup, komanda; 3) reys; otobus oraya günde üç posta yapar – avtobus ora gündə üç reys edir; 4) növbə; gece postası – gecə növbəsi
PRİM – 1) sığorta haqqı; 2) mükafat, priz; prim vermek – mükafat vermək
PRİZ – ştepsel, rozetka (elektrik)
PROJE – layihə
PROPAGANDA – təbliğat
PUL – 1) marka; posta pulu – poçt markası; 2) axça, pul (balıqda)
PULCU – 1) marka satan; 2) marka kolleksioneri; filatelist
PULLUK(-ğu) – kotan
PUNTO – şrift
PURO – siqar
PUSULA I – kompas, bussol
PUSULAII – 1) sərəncam kağızı, əmrnamə, order, çağırış vərəqəsi; 2) bülleten (seçki)
PUTREL – tir (dəmir)
PUVAN – xal (idman); puvan hesabı yle yenmek – xal hesabı ilə udmaq
PÜNEZ – knopka, pünez (dəftərxana)
PÜRÜZ – 1) əyri-üyrü, kələ-kötür; 2) çatışmamazlıq, qüsur; 3) maneə, çətinlik
PÜRÜZSÜZ – 1) hamar, düz; 2) qüsursuz, nöqsansız; 3) sadə, asan
PÜSKÜRTEÇ(-ci), PÜSKÜREN – pulverizator, püskürdücü, tozlandırıcı
PÜSKÜRTMEK – geriyə oturtmaq (hərbi), dəf etmək; düşmanı geriye püskürtmek – düşməni geriyə oturtmaq; 2) çiləmək, püskürtmək, tozlandırmaq


R

RAFADAN: rafadan yumurta – ilıq bişmiş yumurta

RAFİNERİ – neftayırma zavodu
RAĞMEN – baxmayaraq, əksinə olaraq; bütün ricalamarıma rağmen – bütün xahişlərimə baxmayaraq
RAKI – rakı, araq
RAKIM – dəniz səviyyəsindən hündürlük
RAMPA – eniş
RANDEVU – görüş; randevu vermek – görüş təyin etmək
RANDIMAN – 1) məhsuldarlıq, səmərəlik; çalışma randımanı – əməyin səmərəliyi; 2) faydalı iş əmsalı
RANDIMANLI – məhsuldar, səmərəli
RAPOR – 1) məruzə, hesabat, raport; 2) məlumat ; hava raporu – hava haqqında məlumat; 3) arayış, xəstəlik vərəqəsi
RAPTİYE – sancaq, qısqac; raptiye ignesi – dəftərxana sancağı
RASGELE – 1) təsadüfi; 2) necə gəldi, təsadüfən, bəxtəbəxt
RAY – rels; raydan çıkmak – relsdən çıxmaq; rayına girmek – yoluna düşmək (işlər)
REÇEL – mürəbbə
REÇETE – resept; reçete yazmamak – fikir verməmək
REFAKAT(-tı) – 1) müşayiət (hərbi) 2) akkompanement; müşayiət; piano refakat ile – pianonun müşayiəti ilə; 3) mühafizə dəstəsi, svita, məiyyət (böyük bir şəxsin müşayiətçiləri); refakat etmek – müşayiət etmək
REHBER – 1) bələdçi, gid; 2) soraq kitabçası
REHİN(-hni) – girov; rehin bırakmak – girov qoymaq
REİS(RESİ) – rəhbər, başçı, rəis, sədr; aile reisi – ailə başçısı; mahkeme reisi – məhkəmənin sədri
REKOLTA, REKOLTE – məhsul, kənd təsərrüfatı məhsulları
REKUN – yenot (zoologiya)
REN, RENGEYİĞİ – şimal maralı
RESEPSİON – 1) qəbul; 2) qeyd şöbəsi; resepsion şefi – növbətçi adminstrator
RESEPTÖR – 1) radioqəbuledici, qəbuledici aparat; 2) telefon dəstəyi
RESİTAL(-li) – konsert, solo konserti
RESTORE, RESTORASYON – bərpa
REVELATOR – aydınlaşdırıcı preparat (foto); revelator banyosu yapmak – şəkli aydınlaşdırmaq
REVİR – tibb məntəqəsi, lazaret
RIHTIM – sahil, dənizkənarı, çay qırağı
RİCAL(-li): devlet ricali – dövlət xadimləri; ricali siyasi – siyasi xadimlər
RİCAT(-tı) – geri çəkilmə (hərbi)
RİMEL – kirpik üçün tuş
RİNGA – siyənək (zoologiya)
ROTA – yol, səmt, istiqamət; rotasından çıkmak – yolundan çıxmaq
ROZET(-ti) – döş nişanı
RÖMORK(-ku) – qoşqu (nəqliyyat vasitəsi)
RUGAN – 1) lak, parıltı; 2) lak çəkilmiş, laklı; rugan iskarpin – laklı tufli
RUHSAT TEZKERESİ – vəqisə
RUJ – pomada (dodaq üçün kosmetik yağ)
RULMAN – podşipnik; bilyalı rulman – diyircəkli podşipnik
RÜZGAR – külək; rüzgar çıktı – külək qalxdı
RÜZGARLI – küləkli


S

SABAHLIK(-ğı) – qadın xalatı

SABAN – kotan; kara saban – xış, cüt
SAÇMA – 1) axmaq, səfeh; 2) boş söz, mənasız fikir, cəfəngiyat
SAÇMALAMAK – boş-boş danışmaq, mənasız danışmaq
SAFHA – faza, mərhələ, dövr, etap; hazırlık safhası – hazırlıq mərhələsi
SAFİ – təmiz, saf, xalis; safi kar – təmiz gəlir
SAĞANAK(-ğı) – şiddətli yağış, sel, tufan
SAĞDUYU(-nu) – sağlam fikir, sağlam düşüncə
SAĞIR – kar; sağır edici – qulaq batırıcı
SAĞLAMAK – 1) təmin etmək, təchiz etmək; 2) nail olmaq, müvəffəq olmaq; başarı sağlamak – müvəffəqiyyətə nail olmaq
SAĞLIK MEMURU – feldşer
SAHANDA YUMURTA – qayğanaq
SAKAT(-tı) – 1) zədəli, qüsurlu, xarab; 2) şikəst, əlil
SAKATLAMAK – 1) şikəst etmək, eybəcər hala salmaq; 2) zədələmək, xarab etmək, korlamaq
SAKATLIK(-ğı) – 1) şikəstlik, əlillik; sakatlık emekli aylığı – əlilliyə görə pensiya; 2) nöqsan, zədə, qüsur
SAKIN – ehtiyatlı ol, gözlə, bax
SAKINMAK – qorunmaq, yayınmaq, özünü gözləmək; soğuktan sakınmak – soyuqdan özünü gözləmək
SAKLANMAK – 1) gizlənmək, daldalanmaq; 2) qorunmaq, saxlanmaq
SAKLI – 1) saxlanılmış, qorunmuş; 2) gizlədilmiş, gizli, gizlin; saklı mevzi – gizli mövqe
SALAM – səlyami (bərk kolbasa növü)
SALAMURA – 1) duzlu su, şoraba suyu; 2) şoraba; duza qoyulmuş; balık salamurası – duzlu balıq
SALÇA – 1) sous, xörək şirəsi; 2) tomat pastası
SALDIRGAN – təcavüzkar
SALDIRI – hücum, basqın, təcavüz; saldırıya uğramak – hücuma məruz qalmaq
SALDIRMAK – cummaq, hücum etmək, təcavüz etmək
SALGIN – 1) epidemiya; 2) hücum, axın, basqın; çekirge salğını – çəyirtkə basqını
SALI – çərşənbə axşamı
SALIK: salık vermek – məsləhət görmək, tövsiyə etmək
SALIVERMEK – azadlığa buraxmaq, azad etmək
SALINCAK(-ğı) – yelləncək
SALLAMAK – bulamaq, yelləmək; başını sallamak – başını bulamaq
SALLANTI – 1) yellənmə, yırğalanma, silkələnmə, titrəyiş; 2) etinasızlıq, laqeydlik, saymazlıq, diqqətsizlik
SALT(-tı) – təkcə, yalnız; bu iş salt kendisini ilgilendirmez – bu iş təkcə ona aid deyil
SALTÇILIK(-ğı) – mütləqiyyət
SALVO – yaylım atəşi, salyut
SANATORYUM – vərəm sanatoriyası
SANCAK(-ğı) – bayraq
SANDAL – qayıq
SANDALYE – 1) stul, kürsü, oturacaq; koltuklu sandalye – qoltuqlu kürsü; 2) vəzifə, stol; sandalye kavgası – vəzifə davası
SANIK(-ğı) – müttəhim, müqəssir; öldürmekten sanık – adam öldürməkdə müqəssir sayılan
SANSAR – daş dələsi
SANTRFOR – mərkəz hücumçusu
SANTRHAF – mərkəz yarımmüdafiəçisi
SANTRAL(-lı) – 1) mərkəzi stansiya; elektrik santralı – elektrik stansiyası; 2) kommutator
SAPMAK – 1) çevirmək, döndərmək; sokağa sapmak – küçəyə döndərmək; 2) əl çəkmək, uzaqlaşmaq; amacından sapmak – məqsədindən uzaqlaşmaq, yoludan çıxmaq
SAPTAMAK – 1) bərkitmək, möhkəmlətmək, bənd etmək; 2) müəyyən etmək, təyin etmək; bu olayın sorumlularının saptanmasını istedi – bu hadisənin günahkarlarının müəyyən olunmasını tələb etdi
SARFİYAT(-ti) – xərc, məsrəf, məsarif; sarfiyat ve varidat – məxaric və mədaxil
SARKMAK – sallanmaq
SARNIÇ(-cı) – 1) nohur, hovuz; 2) sistern
SARP(-pı) – 1) sıldırım, yalçın, dik; sarp bir dağ – sıldırım dağ; 2) çətin, ağır
SATICI TEZĞAHI – piştaxta
SATRANÇ(-cı) – şahmat; satranç tahtası – şahmat taxtası
SATRANÇCI – şahmatçı
SATRANÇLI – dama-dama, xana-xana, göz-göz
SAVCI – prokuror; baş savcı – baş prokuror
SAVMAK – qovmaq, qovub çıxartmaq
SAVRUK – nizamsız, qeyri-mütəşəkkil, intizamsız
SAVUNMA – müdafiə; savunma hattı – müdafiə xətti; milli savunma – mili müdafiə
SAVUNMAK –müdafiə etmək, qorumaq
SAYDAM – şəffaf; cam saydamdır – şüşə şəffafdır
SAYGI – hörmət, ehtiram
SAYGISIZ – hörmətsiz, ehtiramsız, sayğısız
SAYILI – 1) sayılmış, sayılı; 2) nadir, qeyri-adi
SAYIN – hörmətli, möhtərəm; sayın beyim – möhtərəm cənab
SEBATSIZ – qətiyyətsiz, hərdəmxəyal, mütərəddid
SEÇİM – 1) ayırma, seçmə, seleksiya; 2) seçki; seçim çevresi – seçki dairəsi
SEÇMEN – seçici
SEDİR – sədr ağacı (botanika)
SEDYE – xərək (sanitar)
SEFAHAT, SEFAHET(-ti) – əxlaqsızlıq, pozğunluq
SEHPA – 1) ştativ (foto); 2) molbert; 3) dar ağacı
SEK – tünd (spirtli içkilər)
SEMİZ – kökəldilmiş (heyvan, quş)
SENDİKA – həmkarlar ittifaqı
SENE – il; senelerce – illərlə; sene başı – yeni il
SENELİK(-ği) – illik, birillik; senelik gelir – illik gəlir
SERİ(-i) I – cəld, çevik, tez, sürətlə; makinede seri yazmak – makinada sürətlə yazmaq
SERİ II – seriya, seriyalı; seri imalat – seriyalı istehsal
SERÜVEN – macəra, sərgüzəşt
SERVİS – xidmət, qulluq, servis; casus arama servisi – əks kəşfiyyat xidməti
SESBİLİM – fonetika
SEVKETMEK – 1) göndərmək, yola salmaq, yollamaq; tekaüde sevketmek – təqaüdə yola salmaq; 2) istiqamətləndirmək (hərbi), yönəltmək; 3) toplanmaq, cəmləmək, yığmaq (qoşunu); 4) vadar etmək, sövq etmək, təhrik etmək
SEYİR(-yri) – gediş, inkişaf; hadiselerin seyiri – hadisələrin gedişi
SEYİRCİ – tamaşaçı; beyaz perde seyircisi – kinotamaşaçısı
SEYYARE – planet, səyyarə
SEZGİ – duyma, hiss etmə, intuisiya
SICAK(ğı) – 1) isti; qaynar; sıcak yemek – isti yemək; 2) istilik; 3) hərarətli, coşqun, qızğın; sıcak istek – coşqun həvəs
SICAKLIK(-ğı) – istilik, hərarət, temperatur
SIĞ(-ğı) – dayaz; sığ nehir – dayaz çay
SİĞİRTMAÇ(-cı) – çoban (iri buynuzlu heyvanları otaran)
SİHHİ – 1) sanitar, gigiyenik; 2) cana faydalı, cana xeyirli
SIKI – 1) sıx, dar, ensiz; yaka sıkıdır – yaxası ensizdir; 2) qəti, kəsin, ciddi; sıkı tedbirler – ciddi tədbirlər
SIKILGAN – utancaq, həyalı, abırlı; sıkılgan bir eda ile – utancaq bir tərzdə
SİKİYÖNETİM – hərbi vəziyyət; şehirde sikiyönetim ilan edildi – şəhərdə hərbi vəziyyət elan olundu
SIKLET(-ti) – çəki, ağırlıq; sıklet merkezi – ağırlıq mərkəzi; atom sıkleti –atom çəkisi
SINAV – imtahan, sınaq; bitirme sınavı – buraxılış imtahanı; giriş sınavları – qəbul imtahanları
SINIR – sərhəd, hüdud, hədd; sınır direği – sərhəd dirəyi; sınır eri – sərhədçi; tahammülün sınırına gelmişlerdi – onların hövsələsi son həddə çatıb
SINIRLAMAK – 1) məhdudlaşdırmaq, sərhəd qoymaq, hədd qoymaq; 2) çərçivəyə salmaq, haşiyə çəkmək
SINIRLI – məhdud, sərhəddi olan, məhdud edilmiş
SIRIK(-ğı) – şüvül, uzun ağac
SIRT(-tı) – arxa, kürək
SITMA – malyariya (tibbi), qızdırma, isitmə
SİLECEK(-ği) – qətfə
SİLO – anbar; buğday silosu – buğda anbarı, elevator
SİMGE – simvol, nişan
SİMİT(-di) – 1) bublik; 2) avtomobilin sükan çarxı
SİNDİRİM – həzm, həzm prosesi; sindirim aygıtı – həzm orqanı
SİNEK(-ği) – 1) milçək; 2) tref, xaç (xallı qumar kağızları)
SİNİRBİLİM – nevrologiya
SİNİRLİ – əsəbi
SİNLİK(-ği) – qəbristan
SİNMEK – 1) gizlənmək, sinmək; 2) canına hopmaq, canına çəkmək
SİNSİ – xain, xəyanətkar, namərd
SİNYAL – işarə, siqnal; sinyal vermek – siqnal vermək, işarə etmək
SİTE – şəhərcik; basın sitesi – mətbuat mərkəzi; öğrenci sitesi – tələbə şəhərciyi
SİVA – mala, suvaq
SİVİL – mülki, sivil; sivil elbise – mülki geyim
SİVİLCE – sızanaq
SİVRİSİNEK(-ği) – hünü, mığmığa
SİYAH – qara; siyah ekmek –qara çörək
SKOR – hesab (idman); skor 3:2 lehimizedir – hesab 3:2 bizim xeyrimizədir
SLOGAN – şüar; Ya özgürlük ya ölüm – Ya azadlıq ya ölüm şüarı
SOKAK(-ğı) – küçə; sokak başı – küçənin başı
SOLUK(-ğu) – nəfəs; rahat bir soluk almak – rahat nəfəs almaq
SOLUNMAK – nəfəs almaq, tənəffüs etmək
SOMURTKAN – qaşqabaq, qaraqabaq, tutqun
SOMUT(-tu) – konkret, müəyyən, dəqiq; somut sayı – müəyyən ədəd
SONBAHAR – payız
SONDAJ – 1) qazıma; sondajcı – qazmaçı; 2) zondaj (tibbi)
SONUÇ(-cu) – nəticə; sonuç çıkarmak – nəticə çıxarmaq
SONUÇLAMAK – tamamlamaq, qurtarmaq, bitirmək; bu işi iki güne kadar sonuçlıyabiliriz – bu işi iki günə qurtara bilərik
SORGU HAKİMİ – müstəntiq
SORU – 1) sual; soru cümlesi – sual cümləsi; 2) sorğu; sözlü soru – şifahi sorğu
SORUM – məsuliyyət, cavabdehlik; bu işin sorumunu üzerime alırım – bu işin məsuliyyətini üzərimə götürürəm
SORUMLU – məsul, cavabdeh; sorumlular – məsul şəxslər; sorumlu tutulmak – cavabdeh olmaq
SORUN – məsələ, problem
SORUŞTURMA – istintaq
SOYUT(-tu) – mücərrəd, abstrakt; soyut isim – mücərrəd isim
SÖĞÜŞ – soyutma (buğda bişirilib soyudulmuş ət)
SÖMÜRGE – müstəmləkə
SÖMÜRGECİ – müstəmləkəçi; sömürgeci devletler – müstəmləkəçi dövlətlər
SÖMÜRGECİLİK(-ği) – müstəmləkələşdirmə, müstəmləkəçilik
SÖMÜRÜ – istismar
SÖMÜRÜCÜ – istismarçı
SÖYLEV – nitq; söylev vermek – nitq söyləmək
SÖZLEŞME – saziş, müqavilə, kontrakt, bağlaşma, razılaşma
SÖZLU – şifahi; sözlu sınav – şifahi imtahan
SPİKER – diktor, spiker; spor spikeri – idman şərhçisi
SPOR – idman; spor haberleri – idman xəbərləri; sporcu – idmançı
STAJİYER – təcrübə keçən, praktikant; stajiyer öğretmen – təcrübəçi müəllim
STİLO – avtoqələm
SUBAY – zabit; subay okulu – zabit məktəbi
SUÇ(-çu) – 1) günah, suç; suçtan geçmek – günahından keçmək; 2) cinayət
SUÇLU – 1) təqsirkar, günahkar; 2) cani, cinayətkar; harp suçluları – hərbi canilər
SUÇSUZ – günahsız, təqsirsiz
SUDAN – mənasız, əhəmiyyətsiz, dəyərsiz, boş; sudan bir bahane – mənasız bəhanə
SUİİSTİMAL(-li) – suiistifadə; emniyeti suiistimal – inamdan sui istifadə
SUNMAK – vermək, təqdim etmək; bildirmək; derin saygılarımı sunarım – sizə dərin ehtiramımı bildirirəm
SUR – qala dirvarları; Topkapı surları – Tonqapı divarları
SUSKUN – dinməz, azdanışan, sakit
SUSTALI – qatlama bıçaq
SUTYEN – büsthalter
SUVARE – axşam seansı, axşam tamaşası
SÜLÜK(-ğü) – zəli (zoologiya)
SÜMKÜRMEK – burnunu silmək
SÜRAHİ – qrafin
SÜRDÜRMEK – davam etmək, davam etdirmək; savaşı sürdürmek – mübarizəni davam etdirmək
SÜRE – müddət, vaxt, dövr; askerlik süresi – hərbi xidmət müddəti; bir hafta süresince – bir həftə ərzində
SÜREÇ(-ci) – proses; üretim süreçi – istehsal prosesi
SÜREĞEN – xroniki
SÜRELİ: süreli yayınlar – dövri nəşriyyat
SÜRMENAJ – hədsiz gərginlik, hədsiz yorğunluq
SÜRÜM – satış; sürüm pazarı – satış bazarı
SÜS – bəzək; süs eşyası – bəzək-düzək, bijuteriya
SÜSLEMEK – bəzəmək, yaraşıq vermək