M a h m u d k a ş ğ a r I n I n çəkdiyi və «Divanü lüğat-it-türk»ə
|
|
M anınq əyəgüsi arttı= o n u n qabırğası art- dı», (bu, qürrəbnm əkdən kinayədir), ( J ' ^ J - j'jJ a rta r - artm ak). Ö r 11 i: « t j ^ ^ J>J ü* ol örtti nənqni = o, bir şeyi örtdü», ( - j ^ J t-SUjJ örtər-örtm ək). Ə r 11 i: «J>J ö d h b k ərtti = zaman ötdü». Ə r t t i: « tP J J ər əwindən ərtti = adam cvindən keçdi». Bir yerdən keçib gedən adam üçün də b e b deyilir, ( - j ^ J uStuJ ərtər - ərtmək). B ə r t t i: «J>Ji J* o! anmq əligin bərtti = o onun əlini yara-bərə ebdi». Bir adam hər hansı bir şeyi yaralasa və ya qırsa, yenə b eb deyilir, (^ U j j j . j I jjj b ə r tə r - bərtmək). T ü r 11 i: « J ‘J ‘ köngə yağ türtti = gönə yağ sürtdü, gönü yağla suvadı». H ər hansı bir şey suvansa və ya bulaşsa, yenə b e b deyilir, (*-SUijj -jü jj tü rtər - türtm ək). 368 Mahmud Kaşğari T a r t t ı: J( ol yarm ak tarttı = o, pul çəkdi». Başqası da belədir. T a r 1 1 1 : J ol yıp ta rttı = o, ip dartdı, uzatdı, çəkdi». T a r t t ı: «ıyj> CyJ ol tartın ta rttı = o, ərzaq dartıb gətirdi, aldı». H ər hansı bir şey çəkilib gətirilsə, yenə b e b deyilir, (jU ujj-jL jjj ta rta r - tartm ak). T a r 1 1 1 : J ol ətügin ta rttı =o, ayaqqabısm ı çıxartdı». Bu a talar sözündə də işlənmişdir: suw körm əginçə ətük tartm a= su görməmiş ayaqqabm ı çı- xarm a». Bu söz işində təb sən adam üçün söylənir. Ç ə r t t i: Jf ol çərtti nənqi = o, bir şeyi əlindən bu- raxdı». Ç ə r 11 i: « çərtdi, qopardı, qırdı». Bir yanı qırılan hər nəsnə üçün be- b deyihr, (‘-^'-"j^ çərtər - çərtmək). i^ J ^ S ü r t t i: « ( y j" J ol ətməkgə yağ sürtti = o, çörəyə yağ sürtdü». i^ J ^ S ü r t t i: « i^ J ^ İİ>^jJ J ol yarm akığ taşka sürtti = o, pulu daşa sürtdü». Başqası da belədir, (>-SUijl« - J ^ j ^ sürtər - sürtm ək). i^J^ K ə r 11 i: « bebdir. i^J^ K ə r t t i: « i ^ ^ ıj4 i Ji ol kulm boynı-'’^^ kərtti= o, qulun boy- nunu kərtti». Bu, qulu xorlam aqdan, təhqir etm əkdən ki- nayə yolu ib düzəldilmiş sözdür, (‘-S'^j^ - P J ‘ kərtər- kərtmək). D o ğ ru s u « b o y n ın » o la ca q . Divanü lüğat-it-türk 369 [Qayda]: Bu bölm ənin əmr qəlibi üç hərflidir. ^ı^ji ərt=keç», ^ ‘ j j S kərt» sözbri kimi. Bu fe’lb r əslində üç hərflidir, təbffüzdə iki hərfli olur. Y uxarıda qaydasm ı bəyan etdiyimiz kimi, bütün çəkm əbr (təsriflər) buna görə düzəlir. B U B A B IN D Ö R D H Ə R F L İL Ə R İ (»jjjf Ö p ü r 11 ü m: «^Ji^ j^T <> mən an q ar suf öpürttüm = mən ona su içirtdim». Başqası da b eb d ir, («-5'-»jjj( -<>jjjj( öpür- türm ən - öpürtm ək). y jj^ i Ə s ü r 11 i: « JiJ^^ is^ süçik anı əsürtti = şərab onu sərxoş etdi», ( uSUjjI-İ -jjjI-İ əsürtür - əsürtmək). I s 1 r 1 1 1 : « J j ^ \ ‘-SUjI jSJI J( ol anqar ətmək ısırttı = o ona çörək dişbtdi». Başqa bir şey dişbyən hər kəs üçün b eb deyilir, (jL u j« t - j ^ j ^ l ısırtur - ısırtmak). tPj^' Ə g i r 11 i: « əyirtdi». tPj^' Ə g i r t t i: bir qalanı fəth etmək üçün m ühasirəyə aldırm ağa da « (y ^ ' əgirtti» deyilir, ('-^'-"j^! -jjjj? ' əgirtür - əgirtmək). (yj^t A 1 a r 1 1 1 : « zünü bərəltdi», ((j'-«jj5İ ->j2' alartu r - alartm ak). iJ^J\ İ 1 ə r t t i: « ijij\ jJJ J( ol anınq közinqə bir nənq ib rtti = o onun gözünə bir şey ilişdirdi», (o onun gözünə bir xəyal göstərdi), (ı-SUij]! .jjj2l ib rtü r - ilərtmək). 370 Mahmud Kaşğari A m u r 1 1 1 : ^ J ol bəg öpkəsin am urttı = o, bəyin hirsini yatn-tdı». Bu söz dayı [atı] ram etmək, qazanm qaynam asm ı səngitm ək üçün də işlədilir, am u rtu r - amurtmak)'^^^. Bu şeirdə də işbnm işdir: uj-La ÖwiJ (jü A11 «Tosun m ünüp səgirtsün, Əsizligin am urtsun, Itk a keyik kaytartsun, Tutm ış sanı um nalım ». Tosun daya m inib çapsın, Qoy onu ram eləsin, İtinə geyik qovdursun, Ovu tutm uş sanaraq üm idbnək. (Bir igidi vəsf edərək deyir: qoy o, minilməmiş daya minsin, onu ram ebsin, a t üstündə ov etsin, köpəyini geyikə qısqırtsın, biz də ovu tutulm uş sanaraq ətini yeməyə üm idbnək). Ç u b r a 1 1 1 : oğrı ərig çubrattı = oğru, adam ın malmı soydu, onu çılpaq qoydu», - > j ^ ç u b ra tu r- çubratm ak). Çox zam an «çubratsudı», yəni «soydu və çıl- paqladı» da deyilir. Ç 1 b 1 r t t ı: « c y j^ J* ol oğlın çıbırttı = o, oğlunu çırpdı, çırpışdırdı», (təzə çubuqla döydü), ( çıbırtur -çıbırtm ak). M ü z a r e v ə m ə s d ə r i biz q o y d u q . Divanü lüğat-it-türk 371 K o p u r t t ı: «tpji^ u^¥j( J ol ərig ornm dm kopurttı = o, adamı yerindən qopardı, qaldırdı». Başqası da bebdir, ( - j j j j ^ ko p u rtu r - kopurtm ak). c p j^ K a b a r 1 1 1 : 'j' ətük adhakığ k ab arttı = ayaqqabı ayağı döydü, qabartdı». Bu, şişkinlik ucundan qabartm m artm asıdır, (J '^ j ^ k ab artu r-k ab artm ak ). K a b a r 1 1 1 : « başmı böyütdü, m übaliğə etdi». B eb edən adam a « ü ^ jj^ kabartğan» deyilir. y j j ^ K ö p ü r 11 i: « pürtdü». Bir şey suyu və buna bənzər şeyi köpürtsə, yenə b e b deyilir, (‘-SUij^ - j j j ^ köp ü rtü r - köpürtm ək). K a 1 1 r 1 1 1 : « J j ^ t*' atığ katırttı= atı qaytardı, rədd etməyi əmr etdi», ( J ^ ^ -y jl^ k atırtu r - katırtm ak). K a ç u r t t ı: « < y j^ tr'' Jf ol anı kaçurttı = o onu qaçırtdı», ( j U j j ^ - j İ j ^ kaçurtur - kaçurtm ak). r t 1 1 : « J j '^ J' ol anınq boym n kadhırttı = o onun boynunu bükdürdü, qanırtdırdı», (ıj'-«jj,jä-jjjj^ kad- hırtur - kadhırtm ak). J j J ^ K a r a r 1 1 1 : « J j J üjjJ Jf ol anm q tonm kararttı = o onun paltarm ı qaraltdı». Başqası da bebdir, ( (J>j3 K 1 z a r 1 1 1 : « u j ^ ' - i < y j^ J' ol kızarttı nənqni=o, bir nəsnəni qı- zartdı», ( ( j'^ jjŞ - j j j j ^ kızartur - kızartm ak). S a w u r t t ı: « J> J^ j ^ ' J' ol an q ar tarığ sawurttı =o ona taxıl sovurtdurdu». Başqası da bcbdir, ((j'-«Jji^ sa- w urtur - saw urtm ak). 372 Mahmud Kaşğari S ə k i r 11 i: J ol an q ar at səkirtti = o ona at səkdirdi, at çapdırtdı». Başqası da bebdir, səkirtür -səktirtm ək). K e ç ü r 11 i; Jf ol an q ar su f keçürtti = o onu su- dan keçirtdi». Başqası üçün bir iş keçirtsə, yenə b e b de- yilir, keçürtür - keçürtm ək). [Qayda]: Bu bölmənin əm r qəlibi d ö rd hərflidir. səkirt = atı çap» kimi. Bu söz tələffüzdə üç hərfli olur. İsmi-fail, ism i-m əful, m əkan, zam an, alət isim b ri yuxarıdakı bölmə- b rd ə qaydasm ı bəyan etdiyimiz kimi düzəlir. Bu qayda dəyişməzdir, sabitdir. BU BABIN M İSA L O L A N L A R I ^ Y a I t ğ a: bir şeyi ələ salma, istehza etmə. « j - ^ t/j' J ol anı yaltğa kıldı = o onu ə b saldı». nəsnə». Başqası da bebdir. (jj-i^ Y a 1 d r u k: « J ^ ^ (jj4 ı yaldruk işbr= süslü, sığallı qadın». Bu və üstdəki sözdə (S y hərfı zəmməli də olur. d h iJ i Y a r t m a k^54- ^ ^ 1 . Uyğurca. Bu söz yazma və basm a nüsxələrdə səhvən «yantm ak» kimi getm işdir. Divanü lüğat-it-türk 373 B U B A B IN M Ü Z A Ə F O LA N I Y a r s ğ a ğ: dağda və ya başqa yerdə ayağm sürüşə bibcəyi yer. B U B A BIN BAŞQA B İR N Ö V Ü ^ j - ^ Y o I d r u ğ a: qılınc kimi uzun bir bitkidir. Bəzən bu söz «>*jJJj yoIdurğa» kimi də təbffüz edilir. A y a y ə r s g ü^^^: yarasa. Çigilcə. Bəzibri « i ^ jj yarısa» da deyir. SO N U H Ə R F İ-İL L Ə T L İ O L A N SÖZLƏR l* ^ jj Y o r 1 n ç ğ a: yonca^^6 Y 1 1 1 n ç ğ a: « yemək». l* jj^ Y u m u r t ğ a: yum urta. Bütün quşlann yum urtasına, insan və heyvanlarm xayasına «1* j j ^ yum urtğa» deyilir. ^ j " Y 1 m 1 r t ğ a: «o^^ ^ j ^ yımırtğa yaş=dam arı olmayan ispanaq, güi k əb m i kimi təzətər tərəvəz». X iyar kimi kövrək olan nəsnəyə də « ^ j ^ yımırtğa» deyilir. B li sözü Bəsim A ta l a y « a y a y a r s k u » ( D L T , IIJ, s,433). Salih Miil.ıllibov «aya-yərs- gü » (T S D , III tom, bet 439), u y ğ u r la r «yərsgü» ( T T D , III to m , bct 588) S eçkin Ərdi iiə S ə r ta p T u ğ b a Y u rtse v ə r isə «aya yərsgü (D L T -2 0 0 5 , s . l 6 1 ) şaklində o x u m u ş l a r . Y o n c a sözü « y u n d = a t » s ö z ü n d ə n d ir , «at üçün əkilən ot» denıəkdir. Y u n d c a > yonca ş ə k l i n ə d ü ş m ü ş d ü r . L a tm c a sı kiever və lütserndir. 374 Mahmud Kaşğari B U B A B IN F E ’LLƏRİ Y a d h 1 1 ; Jf ol yadhtı nənqni = o, bir nəsnəni yaydı», (süfrə üzərinə çörək və sair şeybri yaydı, düzdü», ( - J j j yadhar-yadhm ak). Y o d h t ı: J ol to p rak yüzindin yodhtı = o, torpağı üzündən sildi». Y o d h t ı: «<^j^ ‘-5^ yodhur - yodhm ak). t p j ^ Y ü d h t i: «(>jjjj J ol yük yüdhti = o, yük yükbdi», ( - J j ^ uSUj^ yüdhər - yüdhmək). Y i d h t i: «tfjj*> J( ol yetgək yidhti = o, boğçasmı, heybəsini yığdı, topladı və uclarm ı birbşdirdi», (‘-SUj^. j yidhər - yidhmək). B U B A B IN Ü Ç H Ə R F L İL Ə R İ Y o r 1 1 1 ; athğ yorttı = atlı atm ı dördnala çapdı», ( - j ^ j j jL u ji yortur - yortm ak). Bir dildə «yortar»dır. Y 1 r t 1 1 ; « ^ jjj J( ol tonm yırttı = o, paltarım yırtdı», ( j i jU u jj y ırtar - yırtm ak). Y ə n ç t i: « t 5 '^ Jf ol kağunuğ yənçti = o, qovunu yerə vurdu və ayağı ib əzdi». Bir adam bir şeyi dişbyərək qo- parsa və parçalarını bir-birinə qatsa, yenə b eb deyilir, (clUiäj -jLşJj yənçər - yənçmək). Divanü lüğat-it-türk 375 (^JİL Y a 1 k d ı: licL Jf oi yağka yalkdı = o. yağdan doydu. bıqdı», ( J ' ^ - j ^ yalkar - yalkmak). Bu a talar sözündə də işbnm işdir; «j^j' '-s ‘^j* yalksa yəmə yağ edhgü, köysə yəmə kün edhgü = bıqsa yenə yağ yaxşıdır, yaxsa yenə gün yaxşıdır», (insan yağdan nə qədər bıqsa da, yenə dadsız-duzsuz yeməkdən yağ yaxşıdır, gü- nəş nə qədər yaxsa da, yenə sisdən-dum andan yaxşıdır). Y o 1 k d ı: (j^'jf d -' j taş anınq adhakın yolkdı = daş onun ayağmı sıyırdı». H ər hansı nəsnə bir şeydə sıyrıq və çat yaratsa, yenə belə deyilir, (( 31 - ^ -j'İ^ yolkar - yolk- mak). Y o 1 k d ı: Jf ol andın nənq yolkdı = o ondan bir şey yoldu, çıxardı, soydu». Bunun mənası «o ondan fay- dalandı, bir şey əldə etdi» deməkdir, ( j ^ ^ - J ^ yolkar - yolkm ak). BU BA BIN D Ö R D H Ə R F L İL Ə R İ (^ j^ Y a p u r t t ı ; « (^ j^ Jf ol sözüg yapurttı = o, sözün gizb- dilməsini əm r etdi». Bir işin gizli saxlanması əm r edibndə də b e b deyilir. üHjjy y a p u r 1 1 1 ; « ( y ji ^ JiJ Jf ol yerig yapurttı = o, yeri düzəltdi». H ər hansı bir şeyin dağınıq parçalannı bir-birinə qatsa, yenə b e b deyilir, ( jh yapurlur - yapurtm ak). Y a ş a r t t ı; « ( y j ^ i j j j ^ yağm ur otuğ yaşarttı = yağış otu yaşartdı, göyərtdi», (lJ'^jA ) ->jA i yaşartur - yaşartm ak). ^ J ü Y o ğ u r t t ı ; «(yj*j ö j' J ^ ' J ol anqar un yoğurttı = o ona un, xəmir yoğurtdurdu», ((j'^ j* j-jjj* jy o ğ u rtu ı-y o ğ u rtın a k ). 376 Mahmud Kaşğari Y ü g ü r 1 1 i: tr'f J( ol anı yügürtti = o onu yüyürtdü, ye- ritdi, qaçırtdı», - j j j İ o yügürtür - yügürtm ək). BU BA BIN BAŞQA B İR N Ö V Ü Y a 1 d r a d ı: Cıj^ kün yaldradı = günəş az çıxdı, az işıl- dadı, az parladı». Şimşək, od və bənzər şeylər az parlasa, yenə belə deyilir, yaldrar-yaldramak)^^?. Y o 1 d r a d ı: J j 4 ^ kılıç yoldradı = qılmc parladı». H ər hansı bir gövhər və m ədən parlasa, yenə b e b deyilir. j y hərfı fəthəli olsa, söz işıq, nur m ənasm dadır, zəmmə ilə olsa, m ədən və gövhərin parlam ası m ənasındadır, ( -jjj-i^ j t u j ^ yo ld n r - yoldnm ak). B U BA BIN M Ə N Q U S O L A N L A R I 2 ^ 1 İ n ç358; içi sakit, könlü rahat. B uradan alınaraq könqul inçmü», yəni «ürəyin rahatdırm ı» deyilir. İnç kənd» 5 ^ M üqənna adlı lənətlənmiş bir adam m şəhəridir, sonra xarabalığa çevrilmişdir. K ə n ç: uşaq. H eyvanlarm kiçiyinə də belə deyilir. j J K ə n ç 1 i y ü: xanlarm düyünlərində və bayram larda yağma edilmək üçün düzəldilən otuz arşm uzunluğunda, m inarə kimi bir süfrə. M ə tn d ə «yaldradı>> sö z ü tə k r a r verilmişdir. Seçkin Ə rdi i b S ə r a p T u ğ b a Y u rtse v ə r bu sözü «enç» şə k lin d ə o x u m u ş l a r ( D L T - 2005, S.258). Divanii lüğat-it-türk 377 B U N L A R IN D Ö R D H Ə R FL İL Ə R İ jiilS K a f ğ a r: zəfəran rəngində bir ipək parça. İ^jW B a r 1 1 ğ: « J t^jW barlığ ər = varh adam». Ö z 1 ü k: xüsusi, xüsusi at. H ər hansı bir şeyi adam özü üçün ayırsa, yenə belə deyilir. B U B A B IN F E ’LLƏ R İ I d h 1 1 : ^ ol m anqa at ıdhtı = o mənə at göndərdi». Başqası da belədir. I d h t 1 : t ə n q r i y a l a v a ç ı d h t ı = t a n r ı p e y ğ ə m b ə r g ö n d ə r d i » , ( c i ' ^ j i ' - J J ^ ' ı d h u r - ı d h m a k ) . B ə d h t i: «cH^^ JJJ^ anınq közi bədhti = onun gözü zəiflədi, zəif gördü», - j ' b ə d h ə r - bədhmək). B u d h t 1 : J ə r t u m l u ğ k a b u d h t ı = a d a m s o y u q d a b u y d u , d o n d u v ə ö l d ü » , ( ( İ ' ^ j j j - j ' b u d h a r - b u d h m a k ) . T o d h 1 1 : « (y j^ üjä ^ məninq karm todhtı = mənim qarnım doydu», ( t^jj? T 1 d h t 1 : (y' ü* ol anı aşka tıdhtı = o onu yeməyə qoymadı», (yeməyə mane oldu). Hər hansı bir şeyə mane olrnaq d a belədir, ((j^j*' -j'ji* tıdhar - tıdhm ak). S u d h t r. « ty j> - jl ər sudhtı= adam tüpürdü». Başqası da belə- dir, ((j'-»jj*^ -j'jj*^ sudhar — sudhm ak). Bu atalar sözündə də işlənmişdir: « j j ^ ^ j j i ‘^ j > - kökgə sudhsa, yüzgə tüşür = göyə tüpürsə, üzə düşər», (göyə tüpürən adam ın 378 Mahmud Kaşğari tüpürcəyi qayıdıb öz üzünə düşər). Bu söz böyük adam- larla düşmənçilik etməməsi tövsiyə olunan adam lara deyi- lir. Çünki göyə tüpürənin tüpürcəyi öz üzünə düşdüyü kimi, özündən b ö y ü k b düşmənçilik edənin də zərəri özünə dəyər. S i d h t i: J ər sidhti = adam siyidi». Başqası da bebdir, (u S U j^ . j s i d h ə r - sidhmək). K a d h 1 1 ; J ər kadhtı = adam borana düşüb öldü», ( - J jU jla kadhar - kadhm ak). K o d h 1 1 : «<^j^ Jf ol ışm kodhtı = o, işini qoydu, buraxdı». H ər hansı bir şeyi buraxsa, yenə b e b deyilir, (Jl-aj^ kodhur - kadhm ak). Bu şeirdə də işbnm işdir: ( j j i jiJcf jjU k cıkl j»j jf ç j L l İ j ! ISJj jjL^ «Oğlum, sanqa kodhurm ən Ərdəm, ögüt xum aru, Bilgə ərig bulup sən, Bakkıl anm q tabaru». Oğlum, sənə qoyuram Ərdəm, öyüd vərasət, Bilgə əri tapıb sən, Öyrən ondan fərasət. (Oğlum, sənə ədəb və fəziləti miras olaraq qoyuram , agılh bir bilgə tapsan, ona yaxmlaş və ondan faydalan). K e d h t i: J ər ton kedhti = adam paltar geyindi». Başqası da b eb d ir, (^U jl£ . j ji£ kedhər - kedhmək). Divanü lüğat-it-türk 379 bdi». (yjj^ K ü d h t i: «c 5 ^j^ (ij^ Jf ol koy küdhti = o, qoyun otardı». Başqası da b eb d ir, (t-SUjjk. J j j i küdhər-küdhm ək). Oğuzca. D Ö R D H Ə R F L İL Ə R j Z a n b ı: gecə oxuyan, çəyirtgəyə bənzər bir böcək, oraq quşu. Z a n b 1 a r t: j^ 'S ^ K oçnqar başı ib Balasa- ğun arasm da bir dağ keçidi. S a w ç ı: ulu tanrm m göndərdiyi peyğəmbər. Bu sözün əsli xəbər m ənasm da olan « lj U- saw»dır. « S a w ç ı: elçi. Bu, qohum lar, qudalar, d ü n g ü rb r arasm da yazı ib gedib-gəbn adam dır. Oğuzca. j j j l i K ə r j ü: kam anla atılan yuvarlaq dənələr. İki məxrəc arasındakı j j ib . S a 1 ç ı: aşpaz, mətbəxdə olan şəxs. Əsil dildə b eb ikən sonralar aşpaz bıçağm a da « ^ ı ^ salçı biçək» deyilmişdir. Ç a w 1 1 : qoz və qaysı qabıqlan, onlarla od qalanır. Ç o w 1 1 : tutm ac süzgəci, aşsüzən. Bu, körpə budaqlardan çömçə kimi h ö rü b rə k düzəldilir. K ə w 1 i: çaym ağzı. Bu üç söz kənçəkcədir. B U N U N BAŞQA B İR N Ö V Ü j İ j j ^ ' A s u r t ğ u : « t j f j * j j ^ ' asurtğu ot = asqırdan ot». j* jjt' A ğ a r t ğ u: buğdadan hazırlanan şərbət kimi şərab, içki. _____ _____________________________________ Mahmud Kaşğari A s u r t ğ u k: « J asurtğuk ər = anlayışlı, ağıllı adam». Ə m i r ç g ə: qığırdaq, ximirçək. K a 1 d r u ğ a: kaldruğa ton = xışıltı yaradan, xışıltılı paltar». Kağız və ona bənzər xışıltı çıxaran hər şey üçün belə deyilir. BU BA BIN F E ’LLƏ Rİ A r t 1 a d ı: J( ol am artladı = o onu yum ruqladı, şillələdi», (jU ü lijI-jiü jl artlar - artlam ak). I r k 1 a d ı: j y i j ^»La kam ırkladı = şam an kahinlik etdi, fala baxdı», (jU iü jl - j ; ^ j ırklar - ırklam ak). tjjilSj) Ə r k 1 ə d i^^^; uSj^ J ( oI yerig ərklədi = o, yeri tapdadı, basdı». Başqası da belədir, (<^U^j) - S ^ J ə rk b r - ə rk b - mək). (^jilijl Ö r k 1 ə d i: «cj J ^ j ( jji J( oI atığ örkIədi=o, atı tövlədə m öhkəm bağladı», (>-SU!!lSj( - ji liJ örklər - örkbm ək). jÄ ü jj T u r p 1 a d jiX iJi J ər turpladı nənqni = adam bir şeyin örnəyini düzəltdi, ölçüsünü çıxardı», ( jU li jİ -j!^ ji turplar - turplam ak). tjÄLjLj S ü r i 1 ə d i^ö': ‘-SlSuJ J( ol ərnqək b ib süribdi= o barmağı ib püşk atdı»,(ı-iU!!bjL, - j ! j L jj 1- sü rib r-süribm ək). Seçkin Ə rdi ilə S ə r a p T u ğ b a Y u rlsev ə r bu sözü «irkiədi» kimi (D LT-2005, s.291) o xum uşlar, Seçkin Ə rd i iiə sə ra p T u ğ b a Y u rtse v ə r bu sözü «torpiadı» (D L T -2005, s.581) kimi o x u y a r a q « a d a m bir şey h a q q ı n d a s o r d u -s o ru ş d u r d u » kimi tə rc ü m ə etmiş, b u n d a n so n rak ı sözü isə «sorp lad ı» (D L T -2005, s.50I) oxum uşiar. Bəsim A t a l a y m fikrincə, b as m a nüsxədə düzəlişə m əru z qalm ış bu söz b a b a uyğun gəlməsi ü ç ü n «surp lad ı» şəklində olm a lıd ır ( D L T , III, s. 444). Divanü lüğat-it-türk .181 K ü r i 1 ə d i: « ls J ^ j ^ J ol kuzı kürilədi = o, quzu qızart- dı», (yerdə çuxur açıb quzunu bişirdi», (‘-iuyjjk -ShJ^ Yüklə Dostları ilə paylaş:
|