M. H. Ahmedov, M. R. Shermatov
Ko‘l baqasi – Rana ridibunda Pall
Yüklə 1,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Ko‘l baqasi – Rana ridibunda Pall.
Dumsiz, suvda va quruqlikda yashovchilar turkumining bir turi, suv baqalari oilasining baqalar urug„iga kiradi. O„rta Osiyoda, jumladan, O„zbekistonning hamma tumanlarida keng tarqalgan. Hayoti suvda yoki suv yoqalarida o„tadi. Bunga sabab terisi o„ta suv o„tkazuvchanligidandir, namlanib turmasa, teri qurib qoladi. Terida har xil bakteriotsit suyuqlik ajratuvchi bezlarning ko„p bo„lishi xarakterli. Rangi ko„pincha, yashil bo„ladi. Bironta xavf tug„ilsa, sakrab suvga sho„ng„iydi. Orqa panjalarida pardalar yaxshi rivojlanganligi uchun yaxshi suzadi. Nafas olishning 50 foizi teridan bo„lganligi uchun suv ostida uzoq vaqt tura oladi. Erkaklarining og„iz burchagida shishib chiqadigan tovush qopchalari - rezonatorlari bor. Ko„l baqa faqat tirik harakat qilayotgan o„ljasini tutib ovqatlanadi. Har xil hasharotlar uning ovqati bo„lib
xizmat qiladi.
Jumladan, pardaqanotlilar, arilar, har xil chuvalchanglar, shilliqurt, suvda yashovchi hasharotlar, baliq chavaqlari va boshqalar. Kuzda havo
sovishi bilan
suv yoqalaridagi kamarlar ichida, suv tubidagi loyqalar tagida 50-60, baozida 500 donagacha to„planib o„ralar hosil qiladi. Bahorda uyg„onib, aprel-may oylarida erkaklari o„ziga xos tovush bilan sayraydi. Urg„ochilar 5000 dan 10000 donaga qadar uvildiriqlarni suv o„tlariga ilashtirib qo„yadi. It baliqlari iyun oxirlariga metomorfozini tugatib yosh baqachalarga aylanadi. Ko„l baqasi zararli hasharotlarni qirish bilan katta foyda keltirsa, sun‟iy baliqchilikka baliq chavoqlarini eyishi bilan zarar ham keltiradi. Ko„l baqasining kushandalari ko„pgina qushlar, chiyabo„ri, tulkilardir. Ko„l baqasidan ilmiy-tekshirish institutlarida, ta‟lim muassasalarida laboratoriya tajribalarida foydalaniladi. Ko„l baqasini himoya qilish zarurligi keng omma orasida tushuntirilishi maqsadga muvofiq.
|