ideal obrazga ega boigan munosabat o‘z kiymatini saqlab qoldi. Vizantiya
me’morchiligining o‘ziga xos tomonlarini IV asrda uning maydoniga xristian dinining kirib kela boshlagan davridan shakllana boshiadi343. Bu xususiyat Vizantiyaning dastlabki gullagan davri VI-VII asrlarda yaqqol namoyon bo'ldi. Konstantinopol bu davrda, buyuk Vizantiya imperiyasining faqat siyosiy markazi emas, balki madaniy o‘chog‘iga ham aylandi. «Ikkinchi Rim» deb nom olgan bu shaharda monumental qurilish san’ati rivojlandi. Bu yerda xashamatii monastir va ibodatxonalar ansambilini yaratish yetakchi o‘rinni egallaydi. Bu ansambl tiplari rang-barang. Ayniqsa, Vizantiya uchun antik ijtimoiy ma’muriy binolami qurish san’ati an’analari asosida qurilgan markaziy gumbazli va cho‘ziq bazelika tipidagi ibodatxonalar qurilishi xarakterlidir. Bu binolarda ichki interyeming fazoviy kengligi xristian ibodati talabi asosida yechilgandir. Bu binolar tashqi ko‘rinishidan sodda, vaz- min, lekin ichki kenglik nihoyatda nafis va serxashamdir. Shu maqsadda me’mor interyer uchun yorqin, serjilo marmar, oltin va shunga o‘xshash qimmatbaho materiallardan keng foydalangan. Nur va soyaning xona ichidagi mosligi unga alohida sirli va sehirli kuch baxsh etgan. Ilk Vizantiya ibodatxonasining namunasi - Ravennadagi uch nefli Sant Apollinare Nuovo bazelikasida shu xususiyat o‘z ifodasini topgan. CHo‘ziq bazelika tipida ishlangan bu ibodatxonaning markaziy keng nefi tepadagi darchalardan tushayotgan nurlar hisobiga yanada tantanavorlik kashf etadi. 0 ‘ng neflar ustunlaming ritmini yanada oshiradi. Asosiy diqqatni diniy marosimlar o‘tadigan maydonga yunaltirilgan.
