M ü n d ə r I c a t

Torpağın çirklənməsinin təhlükəlilik Ģkalası  

 

Torpağın çirklən-

məsinin kateqoriyası 

 

Z

z 

Çirklənmə ocaqlarında əhalinin 

sağlamlığının göstəriciləri 

Torpağın çirk-

lənmə dərəcə-

sinin əmsalı C

z 

Yol verilən  

 

˂ 2 

Uşaqların xəstələnməsinin  aşağı 

səviyyəsi  

          0 

Aşağı  

 

2,1-8 

Böyüklərin xəstələnməsinin aşagı 

səviyyəsi  

          0,3 

 

---

349 

 

davamı 

1 

2 

3 

4 

 

Orta  

 

8,1-32 

Xəstəliyin ümumi səviyyəsinin 

artması.  

 

          0,6 

 

Yüksək  

 

 

32,1-

64 

Xroniki xəstəliklərlə xəstələnən 

uşaqların sayının artması, ürək-

damar sisteminin funkiyasının 

pozulması  

 

         1,5 

Çox yüksək  

 

 

 

˃ 64 

Hamiləlikdə toksikoz, erkən 

doğuşlar, ölü doğulma hallarının 

artması.  

 

 

          2 

      

 

Qeyd:  Z

z 

göstəricisinin  (1.15)  tənliyinə  torpağın  tipini,  onun  qranulometrik  tərkibi  və 

becərilməsini, çirkləndirici  maddənin təhlükəlilik sinfini, antropogen çirklənmə dərəcəsinə 

görə  torpaqların  kateqoriyasını  nəzərə  alan  emprik  əmsallar  daxil  etməklə,  təkminləş-

dirilməsinə cəhdlər var (Morozov A.V., 2001).    

 Misal.  Ağır  metallarla  çəmən-qaratorpaqlarının  çirklənmə  kateqori-

yasını və əhalinin sağlamlıq göstəricisini təyin etmək tələb olunur.  

İlkin məlumatlar. Çəmən-qaratorpaqlarında ağır metalların ümumi miq-

darı belədir (mq/kq): qurğuşun - 206; kadmium - 2,95; nikel - 100; sink - 81. 

Bu metalların çəmən-qaratorpaqlarda fon miqdarı cədvəl 3.28-də verilir.