M umarova, М. Nabiyeva

Darsning borishi:

1. 
   0 ‘qituvchi o‘quvchilarga in, don, qush haqidagi tushunchalarni qisqacha eslatadi. Don, in, qushlar ifodalangan rasm larni ko‘rsatadi.
   

6

2. 
   0 ‘qituvchi yozuv taxtasidagi m atnni o‘qiydi va tahlil qiladi. Hikoyada him haqida gap boradi? (Olim haqida gap boradi.) Qushlar nima qildi? (Qushlar uchib keldi.)
   
3. 
   Hikoya tuzish uchun tayyorgarlik.
   

0 ‘qituvchi o‘quvchilarga aralash berilgan gaplardan hikoya tuzishni aytib, yozuv taxtasidagi m atnda nechta gap borligini aniqlashni uqtiradi va hikoyani o‘qiydi, so‘ngra quyidagi savollarga javob oladi: «Hikoyada nechta gap bor? Hikoyada to'rtta gap borligini qanday bildingiz? Gaplarning rnini almashtirish mumkin ekanmi? Nega ornini almash­ tirish mumkin emas?»

Xulosa:

Hikoyaning o‘ziga xos tartibi bo‘lib, uni buzib bo‘lmaydi. Tartib buzilsa, hikoyaning mazm uni chiqmaydi.

4. 
   Hikoyacha tuzish:
   

0 ‘quvchilar yozuv taxtasidagi gaplarni o ‘qiydilar. U larning joylashi- shida tartib yo‘qligini aniqlaydilar. Shundan keyin o‘qituvchi quyidagi savollarga javob bcradi: Hikoya hosil bo'lishi uchun nima qilish kerak? (Hikoya hosil boNishi uchun gaplarni o‘rniga qo‘yib o‘qish kerak.) Hikoyani qaysi gapdan boshlash kerak? («Olim boqqa kirdi» gapidan.) Undan keyin-chi? (Taxtachaga don sepdi.) Hikoya qaysi gap bilan tugadi? «Qushlar uchib ketdi» gapi bilan.
Agar o‘quvchilar savollarga javob tanlashda qiynalsalar, o‘qituvchi yordam beradi. 0 ‘quvchilar tanlagan gaplarni o‘qiydilar (ichlarida va birgalikda xor bo‘lib).
0 ‘qituvchi har bir savolga berilgan javobni yozuv taxtasiga yozib borishi lozim. Chunki o‘quv chilar bog‘lanishli m atn tuzishni (gaplarni ketma-ket joylashtirishni) o‘z ko‘zlari bilan ko‘radilar.

5. 
   Ishni xulosalash:
   

0 ‘qituvchi o‘quvchilardan: «Biz aralash berilgan gaplardan nima tuzdik? (Biz aralash berilgan gaplardan hikoya tuzdik.) B iz buni qanday bajardik? (Gaplarning m azm uniga qarab tartib bilan joylashtirdik.) Bu hikoyaga qanday sarlavha qo'yish mumkin? «Bahorda» deb sarlavha qoyilishi to'g'rimi?» deb so‘raydi.
0 ‘quvchilar mashqning m aqsadini og‘zaki tushunib oladilar. Hi- koyalashda m azm unning bog‘lanishiga, ketm a-ket kelishiga ahamiyat berishni o‘rganadilar.
0 ‘qituvchilarga yordam tariqasida quyidagi m atnlarni tavsiya etishni lozim topdik.