M. V. Vidadinin irsinin az qismi məlumdur. Feodal zülmündən, xanlıqlar dövrünün hərc-mərcliyindən doğan kədər və ümidsizlik, mənəvi tənhalıqdan şikayət Molla Vəli Vidadinin yaradıcılığının əsas motivləridir
Yüklə 53,17 Kb.
|
|
Mən cahan mülkündə mütləq doğru halət görmədim,
Hər nə gördüm əyri gördüm, özgə babət görmədim. Aşinalar ixtilatında sədaqət görmədim, Beyəti-iqrari-imani-dəyanət görmədim. Molla Pənah Vaqifin bu cür dəyişməsi real həyatın dəyişməsidir, yoxsa onun özünün dəyişməsidir? Bu, Vaqifin özünə tarixin gözü ilə baxmaq üçün Səməd Vurğunun yaratdığı bədii bir priyomdur. Həmin bədii priyom imkan verir ki, M.P.Vaqif bütün tarixi dövrlərdə yaşaya bilsin. Odur ki, Vaqifə tarixin hansı gözü ilə baxılsa, o, şair və ictimai-siyasi xadim kimi müdrik, cəsarətli, qeyri-adi görünür. Bu cür görünüşü Molla Vəli Vidadidə də müşahidə etmək olur. Onun xarakterindəki özünəməxsusluğun göstəricisi odur ki, o, Cavad xanın sarayına getmir, sarayda yaşamağı qəbul etmir, kasıb və azad yaşamağı hər şeydən üstün tutur. Vaqifdən fərqli olaraq dünyanın etibarına və varına inanmayandır. Bu dünyanın möhnəti içərisində axirət dünyasına inanandır. Vidadi dünyanın dərdini, qəmini çəkəndir. Namaz qılarkən titrək bir səslə namazın arasında əllərini göyə qaldırıb aşağıdakı şeiri söyləyən şairdir: Xudaya! İnsanın halı yamandır, Nələr çəkdiyimiz sənə əyandır, Mənası varmıdır min təriqətin? Aç... aç qapısını sən həqiqətin. Nə olur, bir yeni işıq ver bizə, Bizim kor yaranmış gözlərimizə – Bəlkə də yaxşını seçək yamandan, Ta ki, qansız keçən bir güzərandan Biz də ilham alaq, sevinək barı! İşıqlat bu dibsiz qaranlıqları... Yazıqdır dünyanın əşrəfi insan, Böyüksən, aqilsən, keç günahından! Qoyma ki, yerlərdə sürünsün bəşər, Dünyada qalmasın nə pislik, nə şər. Yaxşılıq insana bir sənət olsun, Dünya başdan-başa bir cənnət olsun... Ancaq bununla belə, göylərin dərinliyinə əl qaldıraraq: “Tfu, sənin taxtına, ey çərxi-fələk! Daşdan yaranmamış, ətdəndir ürək!..” deyir. Yenə də onun təzadlı mövqeyinə tarixin gözü ilə baxdıqda o, insanların, oxucuların gözündə ucalır. Eyni zamanda, Səməd Vurğunun real həyat hadisələrinə münasibətdə seçdiyi ədəbi priyom Vidadini xarakterizə edə bilir. Yeri gəlmişkən hər iki şair arasındakı dostluğun bəzi məqamlarına toxunmaq yerinə düşər. Əvvəla onların dostluğu o deməkdir ki, onların hər ikisi öz dövründə məşhur olmuş, bu məşhurluq sayəsində bir-birinə rəğbət bəsləmişlər. Nəticədə onlar dost, ən yaxın həmdəm olmuşdur. Bir-birinə ərk etməyi, söz deməyi, şeir söyləməyi, deyişməyi bacarıblar. Onlar bunu bir tərəfdən istedadları ilə, digər tərəfdən yaşadıqları dövrün nüfuz sahibi olmaqla yerinə yetiriblər. Vaqifin Vidadi ilə deyişməsində hər iki şairin sərbəstliyini, cəsarətini, reallığa münasibətlərini açıq şəkildə müşahidə etmək olur. Məsələn: Vaqif Ey Vidadi, sənin bu puç dünyada Nə dərdin var ki, zar-zar ağlarsan? Ağlamalı günün axirətdədir, Hələ indi səndə nə var, ağlarsan? Vidadi Vaqif, nə çox yan, baş-ayaq atarsan, Mənə dersən, nə bu qədər ağlarsan? Sənin də başında məhəbbət beyni Əgər olsa, eylər əsər, ağlarsan! Vaqif Toy-bayramdır bu dünyanın əzabı Əqli olan ona gətirər tabı, Sənin tək oğlana deyil hesabı, Yüklə 53,17 Kb. Dostları ilə paylaş:
|