M. Z. Islomova farmatsevtika ishini tashkil qilish

Iste 'molchilar.
Iste’molchilar ham o ‘z shifokorlariga quyidagi 
ma’lumotlami etkazishlari kerak:
- qoMlanilgan davolash choralariga qaramasdan sog‘aymaslik holatlari 
to‘g‘risida;
- davolanish 
davomidagi 
barcha 
nojo‘ya 
ta'sirlar 
to‘g‘risida 
(kutilmagan 
nojo‘ya ta’sirlar qoMlanilayotgan 
dori 
vositalarining 
qalbakiligidan dalolat beradi).
Dori vositalarining qalbakilashtirilishini bartaraf etishdek muhim va 
ijtimoiy ahamiyatga ega muammoning ijobiy hal bo‘lishi farmatsevtik 
bozor muomalasiga faqat sifatli, samarali va bezarar dori vositalari 
kiritishga aloqador boMgan mutasaddi 
tashkilot va shaxslarning 
hamkorligiga bogMiq.
7.8. Nostandart dori vositalari va tibbiy buyumlarni yo‘q qilish
tartibi
Ishlatishga yaroqsiz boMgan dori vositalarini yo‘q qilish tartibi bo’yicha 
vaqtinchalik yo‘riqnoma 0 ‘zbekiston Respublikasi “Dori vositalari va 
farmatsevtika faoliyati to‘g‘risida”, Davlat sanitariya nazorati va Tabiatni 
qo‘riqlash to‘g‘risidagi qonunlarga asosan ishlab chiqilgan bo‘lib, bu 
yo‘riqnomaga muofiq ishlatishga yaroqsiz boMgan, qalbaki dori vositalari va 
tibbiy buyumlarni yo‘q qilish bo‘yicha yagona tartib belgilangan.
Mazkur yo’riqnoma standart talablarga javob bermaydigan va 
laboratoriya tajribalarida aniqlangan dori vositalari va tibbiy buyumlar 
partiyalari, shuningdek, qalbaki dori vositalari va tibbiy buyumlar uchun 
qo‘llanadi.
Bu yo‘riqnomada quyidagi tushunchalar qoMlanilgan:
- “dori vositalari” - kelib chiqishi tabiiy va sun’iy boMgan bir yoki bir 
necha dori moddasi (substantsiya) hamda yordamchi moddalar asosida 
hosil qilingan, kasallikning oldini olish, tashhis qo‘yish va davolash uchun 
qoMlashga ruxsat etilgan vositalar. Ular jumlasiga immunobiologik, 
radiofarmatsevtik va parafarmatsevtik preparatlar, gomeopatik, tashhis 
qo’yish va sterilizatsiya vositalari kiradi;
- “tibbiy buyumlar” - kasallikning oldini olish, tashhis qo‘yish va 
davolash uchun tibbiyotda qoMlanadigan buyumlar. Ular jumlasiga 
bogMash va tikish materiallari, shpritslar, qon va infuzion eritmalarni 
quyishga 
moMjallangan sistemalar, 
bemorlarni 
parvarish 
qilishda 
qoMlanadigan ashyolar va materiallar kiradi.
134

---

- “yo‘q qilish” - dori vositalari va tibbiy buyumlarni har xil usullar 
yordamida yaroqsiz holga keltirish holati boiib, bunda yoqib yuborish, 
maydalab tashlash, bo‘lib tashlash, kuydirib tashlash yoki ko‘mib tashlash 
mumkin.
Mazkur vaqtinchalik yo'riqnoma talablari 0 ‘zbekiston Respublikasi 
hududidagi dori vositalari va tibbiy buyumlar muomalasi bilan 
shug'ullanuvchi barcha davolash - profilaktika muassasalari va boshqa 
tashkilotlar uchun majburiydir.
Yo‘q qilish quyidagi hollarda amalga oshirilishi mumkin:
- belgilangan yaroqlilik muddati o‘tganda;
- sertifikatsiyalash bo‘yicha sinovlar natijasida mahsulotning sifat 
talabiga javob bermasligi aniqlanganda;
- dori vositalari va tibbiy buyumlar 0 ‘zbekiston Respublikasi SSV 
fo‘yxatidan o‘tmagan bo‘lsa va ulami identifikatsiyalash imkoniyati yo‘q 
bo‘lsa;
- dori vositalari va tibbiy buyumlarning qalbakiligi aniqlanganda;
- boshlang'ich zavod o‘rovi buzilgan bo‘lib, qaytarib yuborish 
imkoniyati bolmaganda.
Eslatma: mazkur yo‘riqnoma ishlatishga yaroqsiz giyohvandlik 
vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlami yo‘q qilish tartiblari uchun 
qoMlanmaydi.
Yo‘q qilish tartiblari.
Dori vositalari va tibbiy buyumlar partiyasini yo‘q qilish bo‘yicha ruxsat 
olish uchun tashkilot rahbari 10 kun ichida SSV ning Dori vositalari va tibbiy 
texnika sifatini nazorat qilish bosh boshqarmasiga (keyinchalik Bosh 
boshqarma) yo‘q qilish uchun tayyorlangan dori vositasi va tibbiy 
buyumlarning 
nomi, seriya raqami, miqdori, ishlab chiqargan tashkilot 
(firma) nomi, davlati va mahsulot egasi ko‘rsatilgan tavsiyanoma jo ‘natishi 
kerak.
Yuqorida ko‘rsatilgan sabablarga ko‘ra dori vositalari va tibbiy 
buyumlarning yo‘q qilinishi bo‘yicha ruxsat Bosh boshqarma tomonidan 
tashkilot 
rahbarlari 
keltirgan 
tegishli 
akkreditatsiyadan 
o‘tgan 
laboratoriyalarning mahsulotning me’yoriy xujjatlar bo‘yicha sifat 
talablariga javob bermasligi to‘g‘risidagi xulosalari asosida qabul qilinadi.
Dori vositalari va tibbiy buyumlarni yo‘q qilish bo‘yicha besh kishidan 
kam boimagan miqdorda, Davlat tabiatni muhofaza qilish qo‘mitasi va 
Sanitariya - epidemeologik xizmati sohalaridan tegishli vakillar jalb etilgan 
holda komissiya tuziladi va tashkilot rahbari tomonidan tasdiqlanadi.
135

---

Komissiya o‘z faoliyatini a'zolarning 80% dan kam bolmagan ishtirokida 
amalga oshirishga haqli.
Bosh boshqarma tomonidan ruxsat olingandan keyin komissiya 
belgilangan tartibda dori vositalari va tibbiy buyumlarni yo‘q qilishi 
mumkin. Komissiya tomonidan sana, vaqt, joy va yo‘q qilinadigan dori 
vositalarining fizik - kimyoviy mutanosibligini hisobga olgan holda yo‘q 
qilish usuli belgilanadi.
Yo‘q qilishga tayvorlangan dori vositalari va tibbiy buyumlar