MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

79 

79 

79 

79 

79 

79 

79 

79 

79 

Təfəkkürdə obrazlar nitqin funksiyasını yerinə yetirirlər. 

Obrazların  hissi  məzmunu  təfəkkürdə  anlamın  məzmununun 

daĢıyıcıları kimi çıxıĢ edir.  

Nitqin  strukturu  təfəkkürün  strukturuna  uyğun  gəlmir, 

qrammatika  nitqin  strukturunu  ifadə  edir,  məntiq  isə 

təfəkkürün  strukturunu  ifadə  edir.  Nitq  fikirdən  arxaikdir  və 

arxaik formaları təbiətinə uyğun olaraq saxlayır. 

 

 

IV.11.3. Təfəkkür prosesləri və ya fikri əməliyyatlar 

 

Təfəkkür  proseslərinin  psixoloji  təbiəti.  Hər  hansı 

fikri  proses  özünün  hərəkət  və  ya  fəaliyyət  aktının  daxili 

quruluĢuna  görə  müəyyən  məsələnin  həllinə  yönəlib.  Məsələ 

özündə  fərdin  fəaliyyəti  üçün  Ģəraitə  uyğun  məqsədi  ehtiva 

edir. Bu və ya digər məqsədə yönələn müəyyən məsələ həllinə 

istiqamətlənən  fikri  akt  subyektin  hər  hansı  motivlərindən 

çıxıĢ edir. Fikri proseslərin baĢlanğıc məqamı adətən problem 

situasiya  ilə  bağlıdır.  Ġnsan  nəyi  isə  anlayanda  fikirləĢməyə 

baĢlayır.  Təfəkkür  adətən  sual,  problemdə  əkslik  və 

təəccübdən  baĢlanır.  Bu  problem  situasiya  Ģəxsiyyətin  fikri 

proseslərə  cəlb  edilməsi  ilə  müəyyənləĢir,  O  həmiĢə  nəyinsə 

həllinə istiqamətlənib. Bütün təfəkkür prosesləri Ģüurlu tənzim 

edilən əməliyyatlar xarakteri daĢıyır. 

ġüurlu  məqsədyönlü  istiqamətlənmə  fikri  prosesləri 

xarakterizə edir. Təfəkkür qarĢısında dayanan məsələ həllinin 

dərki fikri  proseslərin  axarını müəyyən edir. Təfəkkür Ģüurlu 

tənzim olunan intellektual əməliyyatlar kimi icra olunur. Dü-

Ģünmə  prosesində  yaranan  hər  hansı  fikri  təfəkkür 

uyğunlaĢdırır, 

müqayisə 

edir 

və 

fikri 

prosesləri 

istiqamətləndirir.  Beləliklə,  yoxlama,  tənqid,  nəzarət 

təfəkkürü  Ģüurlu  proses  kimi  xarakterizə  edir.  Fikrin  bu 

Ģüurluluğu onun xüsusi üstünlüyündə müəyyən olunur. Ancaq 

---