www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya.
Psixologiya
363
363
363
363
363
363
363
363
363
ünsiyyətin vasitəsi rolunu oynayırlar.
Adətən, hamıda, eləcə də müəllimlərin hamısında ün-
siyyət üslubu eyni olmur. Konkret bir Ģəxsiyyət kimi hər bir
müəllimdə ünsiyyətin təĢkili priyom və metodları nisbətən
sabit Ģəkildə cəmlənir. Kommunikativ məsələni həll etməyə
yönəldilmiĢ bu cür davamlı keyfiyyətlər fərdi ünsiyyət üslubu
adlanır.
Ġdarəetmə ilə bağlı olaraq sosial psixologiyada beĢ cür
rəhbərlik üslubu qeyd olunur: avtokratik, avtoritar, demok-
ratik, laqeyd (einasız, liberal) və qeyri-sabit (ardıcıl olmayan)
rəhbərlik üslubu. Buna uyğun olaraq pedaqoji ünsiyyətin də
eyni üslublarını qeyd etmək mümkündür.
Adətən, avtokratik və avtoritar rəhbərlik üslubuna malik
olan müəllimlər pedaqoji ünsiyyətin təĢkilində demək olar ki,
eyni mövqe tuturlar. Bu cür rəhbərlik üslubuna malik olan
müəllimlər Ģagirdlərə yalnız obyekt kimi yanaĢırlar. ġagird
ünsiyyətin bərabər hüquqlu tərəf müqabili kimi qəbul edilmir.
Belə müəllimlər həmiĢə hökmüran olmağa çalıĢırlar. Onlarla
ünsiyyət zamanı Ģagirdlər təĢəbbüskarlığı itirirlər. Bu cür
ünsiyyət üslubuna malik olan müəllimlər ünsiyyət zamanı
Ģagirdlərin fərdi xüsusiyyətlərini nəzərə almır, hamı ilə eyni
ünsiyyət saxlamağa can atırlar. Onlar Ģagirdlərin fərdi
xüsusiyyətlərini göstərsələr də, tamamilə qeyri-real model
qurur, həmin fərqi olduqca ĢiĢirdir, real hesab edirlər. ġagird
baĢqalarına nisbətən bir qədər fəal olduqda, müəllimin
gözündə o iğtiĢaĢçı kimi, bir qədər passiv olduqda isə - tənbəl,
avara kimi görünür. Belə müəllimlər üçün neqativ ustanovka,
baĢqa sözlə Ģagirdə qarĢı qeyriĢüuru, pis münasibət xarakterik
haldır. Bu cür müəllimlər ünsiyyətdə seçici, qiymətləndirmədə
isə subyektiv olurlar. Ona görə də bu cür ünsiyyət üslubu
səmərəli xarakter daĢıya bilmir.
Bu sahədə tədqiqat aparan müəlliflərin əksəriyyəti ən səmərəli
ünsiyyət üslubu kimi demokratik üslubu qeyd edirlər. Belə rəhbərlik
üslubunda Ģagird subyekt kimi qavranılır. Bu cür rəhbərlik üslubuna