MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya
90 
90 
hansı qərarı isə qəbul etməyə təhrik edir. Hökmlər fikri 
fəaliyyətin 
nəticəsidir, 
fikirləĢən 
insanın 
müəyyən 
münasibətlərinin fikrin predmetinə olan münasibətidir. 
Hökmlər hərəki xarakter daĢıyır, özündə sosial aspekti ehtiva 
edir. 
Hökmlərin sosial aspekti onun strukturunu Ģərtləndirir, 
onun az və ya çox dərəcədə mürəkkəbliyi digər fikirlərə 
münasibəti ilə Ģərtlənib. 
Hökmlər ilk dəfə olaraq hərəkətdə formalaĢır. Hər hansı 
hərəkət seçici xarakter daĢıdığından, o nəyi isə təsdiq, inkar 
etdiyindən praktik əhəmiyyət daĢıyır. Subyektin obyektə və 
digər adamlara münasibətlərini ifadə etdiyindən hökmlər 
emosionallıqla zəngindir. Hökmlərdə Ģəxsiyyət aĢkar olunur, 
o, həmçinin iradi aktı ifadə edir. 
Hökmlərdə digər insanlara qarĢı olan münasibət real 
aləmə idraki münasibət əsasında müəyyənləĢir. Hökmlərdə 
ehtiva olunmuĢ vəziyyət obyektiv olaraq həqiqətdir və ya 
yalandır, bu isə obyektiv gerçəkliyi inikas etdirməsindən 
asılıdır. 
Hər hansı hökmlər həqiqətə istiqamətlənib, lakin hər 
hansı hökm özlüyündə Ģərtsiz həqiqət deyil. Mühakimə hökm 
üzərində 
fikri 
iĢdir 
və 
həqiqətin 
yoxlanılmasına 
istiqamətlənib. Hökmlər mühakimənin həm çıxıĢ, həm də son 
nöqtəsidir. Bu və ya digər halda hökmlər və həqiqətin 
təntənəsi üçün biliklər sisteminə qoĢularaq ayrıca olmaqdan 
qurtulur. Mühakimələr əqli nəticə forması olaraq çıxıĢ etdiyi 
hökmlər sistemini açır. 
Əqli nəticə 
- 
vahid məqsədə tabe olan, bir sıra 
əməliyyatları özündə ehtiva edən az və ya çox dərəcədə 
mürəkkəb
fikri fəaliyyətə deyilir
. Əqli nəticə prosesində 
təfəkkürdə vasitəli hərəkətlər xüsusi rol oynayır. Əqli nəticədə 
və ya yekun hökmlərdə əldə olan biliklər əsasında yeni 
biliklərə yiyələnmək olur, biliyə bilik vasitəsi ilə yiyələnilir, 
bilavasitə təcrübənin hesabına yeni biliklər mənimsənilir, 
obyektiv bilik prosesin son nəticəsi kimi meydana çıxır. Əqli 

---